Zwijg, zeg niets, houd je mond!

33 Reacties

op 19 04 2010 at 11:32 schreef Rob:

Barbertje moet hangen dus. Waarheidsvinding me hoed. Er moet iemand veroordeeld worden, maakt niet uit wie.

op 19 04 2010 at 12:02 schreef MNb:

Tja, dit is een eeuwig probleem. Als de goegemeente meent dat X wel schuldig is is de roep om strengere verhoortechnieken oorverdovend. Voorbeeldje? Een jaar of 20 geleden werd in Nederland een IRA-terrorist opgepakt. Overduidelijk zo schuldig als wat. Maar hij kon niet veroordeeld worden. Want hij deed precies hetzelfde als Lucia de Berk. De enige vragen waar hij antwoord op gaf waren: hoe heet u en wanneer bent u geboren?
De man is vrijgelaten. Alfie en Rob blij?
@Rob: tunnelvisie komt in elk beroep voor, dus ook bij de recherche. Daar lopen ook maar mensen rond, weet je.

op 19 04 2010 at 13:00 schreef leo schmit:

MNB, ‘Overduidelijk zo schuldig als wat’. Dat is nou juist het probleem dat Alf zo treffend beschrijft. Ik ben ook blij.

op 19 04 2010 at 13:01 schreef babs:

De man is vrijgelaten. Alfie en Rob blij?

Liever tien schuldigen vrij dan één onschuldige vast. Valse bekentenissen komen best vaak voor, ook bij op het eerste gezicht helemaal niet zo zware verhoren. Een bekentenis is een begin van bewijs, niks meer.

Voor wie wat tijd heeft, hier wat entertainment.

http://video.google.co.uk/videoplay?docid=-4097602514885833865#

http://video.google.co.uk/videoplay?docid=-4097602514885833865#docid=6014022229458915912

op 19 04 2010 at 13:31 schreef hj:

Er is inderdaad geen enkele reden waarom je de politie zou helpen bij het doen van hun werk en niemand kan verplicht worden mee te werken aan z’n eigen veroordeling. Of ze het nu goed bedoelen of niet, ze zijn altijd op zoek naar een bekentenis.

Krakers en milieu-activisten weten dat. Daarom zei Volkert van der G. ook niets.

op 19 04 2010 at 13:32 schreef hj:

Het filmpje van babs wilde ik overigens ook net gaan posten. ;p

op 19 04 2010 at 14:05 schreef Alf Berendse:

MNb, zolang verhoren zich beperken tot verbale actie werkt een totaal zwijgen altijd en gebruiken schuldigen en onschuldigen de ’tactiek’ om het afleggen van een bekentenis te voorkomen. Strengere verhoortechnieken leveren pas meer op als het ontaardt in fysieke marteling. En dat levert, zo leerde ons de inquisitie, veel valse bekentenissen op.

Zoals hj ook schrijft: zodra, formeel of informeel, de beschuldiging op tafel ligt, is een verhoor niet meer bedoeld om tot de waarheid te komen maar om de verdachte te laten bekennen. Bij De Berk liet de formele beschuldiging lang op zich wachten maar de gang van zaken wijst erop dat het OM al overtuigd was van haar schuld voor het proces van waarheidsvinding begon. De Berk werd eerst tot moordenares verklaard en daarna werden de vermeende moorden erbij gezocht.

Babs, prachtige uitleg op de filmpjes waarom je moet zwijgen.

op 19 04 2010 at 14:10 schreef Rob:

MNb ik schreef ook: waarheidsvinding me hoed. En daar gaat het dus om. Als er tegen die ‘overduidelijk schuldige’ IRA-terrorist geen harde bewijzen waren, is hij terecht vrijgesproken. Het is geloof ik niet de bedoeling om mensen tot verdachte te bestempelen in de hoop dat ze ‘doorslaan’. Beter is het wanneer je al wat concreets hebt. Concreter dan ‘zij zei dat de buurvrouw had gezien dát…’ bijvoorbeeld.

op 19 04 2010 at 14:11 schreef Rob:

Het doel moet waarheidsvinding zijn. Niet op de eerste plaats het veroordelen van een verdachte.

op 19 04 2010 at 14:45 schreef Alf Berendse:

Rob, intentie en focus mogen op een gegeven moment wel verschuiven, van waarheidsvinding naar veroordeling. Maar het komt voor dat die overgang te vroeg plaatsvindt en dan krijg je dwalingen zoals de Schiedamse parkmoord en de Puttense moordzaak. Bij De Berk kun je zeggen dat veroordeling van meet af aan het doel was, dat waarheidsvinding helemaal is overgeslagen.

De Berk kon, al had ze gewild, haar onschuld niet aantonen, omdat de bewijsvoering wetenschappelijk van aard was (medisch, farmacologisch, toxologisch, statistisch) en geheel buiten haar om ging. De Berk zelf had vanwege de aard van de zaak niets meer te melden dan ‘ik heb het niet gedaan’.

Haar verhoren konden niet gaan over de vermeende bewijzen, daarover had zij niets te verklaren, die gingen zelfs haar advocaten grotendeels boven de pet. De verhoren konden dus alleen psychologisch van aard zijn, gericht op het verkijgen van een bekentenis.

op 19 04 2010 at 14:53 schreef Terrebel:

Het OM had gewoon ook in dit geval een zondebok nodig. Denk ook een beetje aan The Hurricane:”Er was iemand vermoord in de straat waar jij die avond liep en dus heb jij het gedaan.”

op 19 04 2010 at 16:52 schreef HID:

Treurig.

op 19 04 2010 at 18:29 schreef Alf Berendse:

Terrebel, voor de onschuld van Rubin ‘Hurricane’ Carter zou ik mijn hand niet in het vuur steken. Hij is ook niet vrijgekomen wegens bewijs van onschuld of zelfs maar gebrek aan bewijs, maar omdat racisme een rol zou hebben gespeeld tijdens zijn proces. (Vergelijk dat maar met de tactiek van de verdedigers van O.J. Simpson.) Aanklagers en rechters hebben nooit afstand genomen van de inhoudelijke bewijsvoering tegen Carter. Aanstekelijk lied van Bob Dylan, geromantiseerde film met Denzel Washington, maar lees ook dit eens: http://members.shaw.ca/cartermyths/.

Metta de Noo, die ijverde voor vrijlating van Lucia de Berk, schrijft in haar boek dat ze werd benaderd door mensen rondom Ernest Louwes, veroordeeld in de Deventer moordzaak, met het voorstel krachten te bundelen. Heel goed dat ze dat niet heeft gedaan, de Deventer moordzaak was/is van een geheel andere aard. Bij Rubin Carter en in Deventer zijn er onomstotelijk vaststaand moorden gepleegd en moet er dus ook een dader zijn; de vraag is/was alleen wie.

Bij de zaak Lucia de Berk zijn er helemaal geen moorden gepleegd, laat staan dat zij het had gedaan. Het was ook niet zo dat het Juliana Kinderziekenhuis al een tijd in de maag zat met onverklaarbare sterfgevallen en daarvoor een zondebok zocht. Het begon met één verpleegkundige die een sterfgeval waarbij De Berk aanwezig was verdacht vond. Daarna is men gaan zoeken en heeft de chef de clinique, niet het OM, meerdere eerder onverdachte sterfgevallen alsnog als verdacht omschreven. Vervolgens is twee ziekenhuizen waar De Berk eerder had gewerkt, gevraagd of zij zo ook nog wat hadden. En ook daar zijn sterfgevallen die eerder niet verdacht waren aan de lijst vermeende moorden toegevoegd.

op 20 04 2010 at 00:10 schreef mariska:

Wat heel erg is is dat “wetenschappelijk” werd aangetoond dat er veel meer verdachte sterfgevallen waren tijdens haar aanwezigheid dan normaal mogelijk was geweest. Het OM had meer geld en connecties om hun hypothese “dicht te timmeren”.
Bij hoger beroep in een “levenslang” zaak zou er in zulke gevallen budget moeten komen voor de verdediging om expertise te betalen. In de VS maakt of je een goede advokaat en deskundigen kunt betalen bijna alle verschil. Denk aan OJ die niet veroordeeld werd en de vele mensen die onschuldig moeten zitten na plea bargaining. Eng.

op 20 04 2010 at 01:25 schreef MNb:

Ik kan het gevoel niet van me afzetten dat sommigen hier het verschil tussen waarheidsvinding en bewijslast niet kennen. Sommige cynici stellen wel eens dat het in een rechtszaak om van alles en nog wat draait, behalve om de waarheid.

Daarom gaf ik het voorbeeld van die IRA-terrorist. Als ik me niet vergis was hij betrokken bij een aanslag op een militaire basis in Duitsland. Alle beschikbare aanwijzingen wezen daar op. De reputatie van de IRA hoef ik hopelijk niet te omschrijven. Geen enkele aanwijzing had voor de rechter voldoende bewijskracht gehad. Het enige wat de politie restte was een bekentenis los te peuteren. De vraag is hoeveel druk de politie daarbij mag uitoefenen. Ik vind die vraag niet zo gemakkelijk te beantwoorden als vele anderen.

Begrijp me goed: ik veroordeel het zwijgen van de IRA-terrorist niet. Dat schijnen sommigen te denken. Maar ik vertik het ook om de betrokken rechercheurs te veroordelen. Dat is net zo gemakkelijk als domrechts gebral over het gerechtvaardigd zijn van martelingen. Rechercheurs zijn over het algemeen hardwerkende, onderbetaalde mensen die oprecht geloven in de waarde van hun werk. Dat ze aan tunnelvisie en vooroordelen lijden betekent alleen maar dat ze menselijk zijn. Dat de regels en procedures dat zoveel mogelijk moeten zien te beperken is een waarheid als een koe. Dat volledige uitbanning van tunnelvisie en vooroordelen onmogelijk is ook.

Wie blij is dat betreffende IRA-terrorist vrijgelaten werd is ook blij dat hij de kans kreeg om nog meer aanslagen te plegen. Dat is geen pleidooi voor preventieve hechtenis of zoiets; het is wel een pleidooi om het probleem van psychische druk tijdens een verhoor eens van een andere kant te bekijken.

Afijn, het betreffende dilemma werd al uitstekend beschreven in Dirty Harry (deze film kent één fout: het gegijzelde jochie op het eind had doodgeschoten moeten worden; maar ja, Hollywood). Wie de politie meer bevoegdheden wil toekennen accepteert onschuldig veroordeelden. Wie de bevoegdheden van de politie wil beperken accepteert slachtoffers die vermeden hadden kunnen worden. Zeggen jullie het maar.

op 20 04 2010 at 01:54 schreef hj:

Zowel een onschuldig veroordeelde als een slachtoffer van misdaad is een slachtoffer. Het is dus kiezen tussen het ene slachtoffer en het andere. In dat geval kies ik er toch voor om criminelen slachtoffers te laten maken, en niet de politie. Want als de scheidslijn tussen die groepen wegvalt, zijn we een heel stuk verder van huis.

op 20 04 2010 at 07:24 schreef Alf Berendse:

MNb, een bekentenis is op zichzelf geen bewijs en speelt dus maar een kleine rol bij waarheidsvinding. De Puttense moordzaak toont aan hoe fout de focus op bekentenis kan aflopen. En bij de zaak Lucia de Berk was de focus op een bekentenis zinloos omdat de bewijslast op wetenschappelijk niveau lag. Een bekentenis zou moeten worden beschouwd als aanvullend op het bewijs, niet als hoofdzaak. Vanwege het verschijnsel ‘valse bekentenis’ mag een bekentenis nooit doorslaggevend zijn bij een veroordeling.
Als Lucia de Berk was bezweken onder de verhoren en een valse bekentenis had afgelegd, had wellicht niemand actie voor haar gevoerd en was het nooit tot een herziening gekomen.

Omdat een bekentenis weinig bewijswaarde heeft, is het ook niet nodig om iemand die niets wil zeggen onder druk te blijven zitten. Na twee, drie verhoren had men bij Lucia de Berk kunnen concluderen dat verder verhoor zinloos is. Haar was na het eerste verhoor ook gezegd dat men er niet mee door zou gaan, maar deed het, volstrekt zinloos, toch.

Streven naar een bekentenis is gemakzuchtig, men hoeft dan niet met echte bewijzen op de proppen te komen. Het Amerikaanse plea bargaining, dat Mariska noemt, toont de uitwassen van die benadering aan. Het bestaat niet om de verdachte een voordeel te bieden (lagere straf) maar om het systeem te ontlasten van lange rechtszaken met moeizame bewijsvoering. Voor de verdachte is het een gok: heeft men voldoende bewijs voor een lange straf, dan kan ik beter bekennen en een deal sluiten; heeft men dat bewijs niet, dan wordt ik misschien vrijgesproken mits ik niet beken. En daarbij gaat er niet om of het (vermeende) bewijs daadwerkelijk schuld aantoont, maar of het de verdachte ervan overtuigt dat hij zal worden veroordeeld. Plea bargaining behelst geen inhoudelijke behandeling van de zaak maar manipulatie van de verdachte.

Kanttekening: er is een verschil wat betreft waarheidsvinding, tussen Amerikaanse en Nederlandse justitie. In Nederland staat waarheidsvinding formeel op de eerste plaats, ook voor het OM; in de VS niet, daar mag de aanklager zich uitsluitend op een veroordeling richten. Maar je ziet dus dat ook in Nederland tijdens verhoren waarheidsvinding ondergeschikt kan worden aan een veroordeling, vooral in zaken waar men onvoldoende bewijs heeft en men het van een bekentenis moet hebben.

Er moet eerst onafhankelijk en steekhoudend bewijs zijn tegen een verdachte, voordat men een bekentenis probeert los te peuteren. Wat mij betreft had men de IRA-terrorist dus niet eens moeten verhoren. Ik realiseer mij dat dit impliceert dat het OM haar zaak al zo goed als rond moet hebben voor een verdachte wordt gearresteerd en in voorlopige hechtenis kan worden verhoord. In de VS werkt dit vaak zo: een grand jury bepaalt of het OM voldoende bewijs heeft om voorlopige hechtenis en verhoor te rechtvaardigen. Nederland kent dat niet, maar hier kan de rechter-commissaris die het justitieel onderzoek begeleidt, bepalen of op basis van voorlopig bewijs voorlopige hechtenis gerechtvaardigd is. Oftewel: niet politie en/of justitie bepalen of een arrestatie rechtvaardig is, maar de rechter-commissaris doet dat (tenzij er sprake is van betrapping op heterdaad).

op 20 04 2010 at 07:56 schreef Alf Berendse:

Mariska, de advocaten van Lucia de Berk hadden contra-deskundigen, maar deze werden door de rechters niet op waarde geschat. De rechter kiest op welke bewijzen, getuigenissen en deskundige verklaringen hij een oordeel stoelt. Deze keuzen hoeft hij niet te onderbouwen, de rechter kan willekeurig de ene getuigenis aanvaarden en de andere verwerpen. Er is dus ook geen hoger beroep of herziening mogelijk op basis van verkeerd redeneren van een rechter aangaande bewijs, getuigen en/of deskundigen.

Een belangrijk ‘bewijs’ was digoxine vergiftiging bij een patiëntje. Bij de rechtbank en in hoger beroep waren deskundigen aanwezig die dit bestreden. Zonder deugdelijke argumentatie wezen de rechters wat zij naar voren brachten af. Maar de rechters waren geen wetenschappers, dus op basis waarvan aanvaardden zij de ene deskundige en verwierpen zij de andere? De enige verklaring voor hun keuzen is dat zij vooringenomen waren en De Berk sowieso schuldig vonden. Maar zij hadden, vanwege elkaar tegensprekende wetenschappers, op z’n minst moeten komen tot vrijspraak wegens gebrek aan bewijs.

Nadeel voor De Berk was dan wel geweest dat een smet was blijven kleven: ‘ze heeft het wel gedaan, maar het kon niet worden bewezen’. In alle stupiditeit had het OM al de volgende gedachte (uitgesproken door ovj Degeling): ‘gebrek aan bewijs toont aan hoe geraffineerd De Berk te werk is gegaan.’ Oftewel: gebrek aan bewijs was het bewijs. De uitspraak toont aan dat het OM zich helemaal niet richtte op waarheidsvinding. En voor de rechters bleek dat ook niet van belang.

op 20 04 2010 at 15:27 schreef Henk:

Goed verhaal Alf.

Je hebt vooral goed duidelijk gemaakt dat er überhaupt niets was. Iets wat in mijn ogen in de pers te weinig naar voren kwam. Ik denk dat de staande en zittende magistratuur maar eens goed moeten nadenken over deze zaak en maar eens gaan nadenken hoe te handelen als 2 getuigen-deskundigen elkaar tegenspreken.

M.i. komt ook voort uit het ‘crime fighten’, kost wat het kost ‘boeven’ voor de cadi slepen en daarom zelf ernstiger strafbare feiten plegen dan de verdachte.

Types als Fred Teeven komen uit die cultuur en de IRT.

Wat nogal eens vergeten wordt en uiteraard niet het nieuws haalt is dat door die mentaliteit nogal wat zaken stuk zijn gegaan.
Mocht Fred Teeven een verzeringsagent zijn geweest, dan had hij zijn targets niet gehaald.

Gelukkig gaat de slinger nu wat meer terug naar waarheidsvinding.

op 21 04 2010 at 00:04 schreef mariska:

@ Alf
Erg verhelderend, wat weet jij er veel van!

De snelheid waarmee de directeur van het ziekenhuis destijds de pers belde is bijzonder: http://www.eenvandaag.nl/criminaliteit/35833/paul_smits_reageert_voor_het_eerst_in_zaak_lucia_de_b_

op 21 04 2010 at 07:56 schreef Alf Berendse:

Mariska, ik heb vanaf het begin de media gevolgd, en de boeken gelezen. Het boek van Ton Derksen is betrouwbaar en controleerbaar; een secundaire bron, hij baseerde zich op de officiële stukken die hij van De Berks advocaat kreeg. En in de arresten die op het www staan kan iedereen het denken van de rechters volgen.

Paul Smits, directeur van het Juliana Kinderziekenhuis, moest natuurlijk wel iets met de verdenkingen die zijn chef de clinique aandroeg. Dat hij justitie inlichtte kun je hem niet kwalijk nemen. Wel dat hij in de media meteen sprak over moorden, terwijl hij daar niet zeker van kon zijn. En andere ziekenhuizen waar De Berk had gewerkt, vragen naar verdachte sterfgevallen had hij aan justitie over moeten laten. Dat was een grove schending van de privacy van De Berk. Het leidde tot een negatieve beeldvorming in de media en een steeds stijgend aantal ‘moorden’, in het vonnis in hoger beroep waren het er uiteindelijk zeven en drie pogingen tot.

Volstrekte willekeur omdat justitie voor vijf van de zeven vermeende moorden helemaal geen bewijs aandroeg. De gedachte was: als we er twee kunnen bewijzen, dan zullen de andere sterfgevallen ook wel moord zijn. Tja, dan had het OM ook zestien of veertig onduidelijke sterfgevallen aan die twee kunnen toevoegen. Tekenend is dat een verdacht sterfgeval van de lijst werd verwijderd, toen bij nader inzien bleek dat De Berk op die dag niet werkte. Als men consequent was geweest had men voor dat sterfgeval een andere moordenaar moeten zoeken, maar verdacht waren alleen sterfgevallen als De Berk in de buurt was.

Over de rol van de chef de clinique kun je lezen in het boek van Metta de Noo. De Berk is vrijgekomen dankzij De Noo, schoonzus van de chef de clinique. Er werd in haar familie over de zaak gesproken, zij vond een aantal aspecten bedenkelijk, helemaal toen haar schoonzus zich ziek meldde op de dag dat ze moest getuigen. Hoogstwaarschijnlijk worstelde zij met haar eigen twijfels. De Noo is arts en had dus voldoende basiskennis om zich in medische aspecten te verdiepen. Zij betrok haar broer Ton Derksen, wetenschapsfilosoof, bij de zaak en samen spitten zij honderden meters dossier door.

Zonder de betrokkenheid en kennis van deze twee was De Berk nooit vrijgekomen. Een herzieningsverzoek, bij de ‘commissie Posthumus II’ (Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken) kan niet door de eerste de beste worden ingediend, als emeritus hoogleraar was Derksen wel gekwalificeerd.

Na de vrijspraak waren er geluiden dat het bij justitie best wel goed zit, tenslotte kwam er uiteindelijk vrijspraak. Maar het echt beangstigende vind ik het toeval waarop de herziening berust: als de chef de clinique geen kritische arts en filosoof in haar familie had, zat De Berk nu nog vast. (Bereken dat toeval maar eens, zoals werd berekend dat De Berk niet toevallig bij de sterfgevallen aanwezig kon zijn geweest.)
En niet alleen kritisch, ook standvastig: de bemoeienissen van De Noo en Derksen gingen ten koste van hechte familiebanden.

op 21 04 2010 at 14:09 schreef Jona Lendering:

Wat mij opviel aan de zaak, is dat er nooit is gekeken naar de getuige-deskundige die de kans voorrekende dat het toeval was, en daarmee het statistische “bewijs” leverde voor schuld. Wie was dat? Waar werkt die? Heeft de betreffende instelling -ik denk een universiteit- hem of haar al de wacht aangezegd?

op 21 04 2010 at 14:29 schreef Peter:

Ik heb het even opgezocht en het is Henk Elffers, een VU-jurist.

op 21 04 2010 at 16:49 schreef Alf Berendse:

Jona, Peter, het idee voor de kansberekening kwam van directeur Smit van het Juliana Kinderziekenhuis. Hij had wat ‘statistiek van de koude grond’ gedaan (zijn eigen woorden) en geconcludeerd dat het geen toeval kon zijn dat De Berk bij zoveel ‘verdachte’ sterfgevallen aanwezig was.

Elffers, net zo min statisticus als Smit (statistiek zit niet in vakkenpakket van de studie rechten), borduurde daarop voort. Zijn berekening werd als bewijs opgevoerd bij behandeling voor de rechtbank. Daarna kwamen binnen- en buitenlandse statistici met andere berekeningen en toonden zij in artikelen (in wetenschappelijke tijdschriften, waaronder Nature) aan hoe en waar Elffers de fout in was gegaan. De belangrijkste hiervan was dr. Richard Gill, hoogleraar statistiek in Leiden.

In hoger beroep verwierp het gerechtshof de kansberekening van Elffers. Maar desondanks oordeelden de rechters dat het geen toeval kon zijn dat De Berk bij zoveel ‘verdachte’ sterfgevallen aanwezig was. Een van vele ongerijmdheden: de onderbouwing van de stelling werd verworpen, maar de stelling zelf aanvaard.

Ton Derksen gaat in zijn boek ook uitgebreid in op wat er mis was aan het statistisch ‘bewijs’.

op 21 04 2010 at 18:43 schreef babs:

Dat is wel heel erg.

Iemand veroordelen op basis van rekenwerk door een jurist en dan later onderkennen dat het rekenwerk niet klopt en toch de veroordeling in stand laten. Waarbij de rechter dus het rekenwerk van de jurist vervangt door zijn eigen rekenkundige inschatting. Prutsers!

op 21 04 2010 at 19:29 schreef Alf Berendse:

Babs, uit het vonnis in hoger beroep: Er is geen statistisch bewijs in de vorm van toevalsberekeningen gebruikt. Oftewel, het hof aanvaarde de berekening van Elffers niet als bewijs.

Maar er staat ook dit: Er is geen enkele aannemelijke verklaring gevonden voor het feit dat de verdachte in die korte periode bij zoveel overlijdensgevallen en levensbedriegende incidenten betrokken was.
Daarmee wordt (ook) toeval als aannemelijke verklaring verworpen, wat precies is wat Elffers op basis van zijn berekening zei: ‘het kan geen toeval zijn’.
De berekening werd verworpen, maar de implicatie ervan niet.

op 22 04 2010 at 09:13 schreef Alf Berendse:

Via Twitter heb ik Lucia de Berk gevraagd of er een tweede boek komt (over haar laatste jaren in de gevangenis, hoop ik). Hangt van de verkoop van haar eerste boek af, twitterde ze terug, dus koopt dat allen.

Ze heeft mijn stukkie hier gelezen en dankt voor de lovende woorden. Ze verdient nog een tijd elk hart dat haar onder de riem kan worden gestoken.

Richard Gill heeft inmiddels een ‘Bureau voor Verloren Zaken’ opgericht, zie: http://bolc.jokerxl.com/.
Hij gaat zich onder meer inzetten voor ene José Booij die, verhaalt Gill, na gekonkel van een buurvrouw haar kind is kwijtgeraakt aan de Kinderbescherming. De Kinderbescherming is wellicht nog machtiger dan het OM.

op 22 04 2010 at 10:06 schreef mariska:

Zo’n buro voor verloren zaken moet er zijn maar kan er niet vooral gewerkt worden aan een cultuuromslag binnen de kinderbescherming,OM, rechterlijke macht etc? Eigenlijk komt het ook hier weer neer op instituties die enorme blinde vlekken hebben en iedere vorm van empathie kwijt zijn. Het is verschrikkelijk onmenselijk.

op 22 04 2010 at 10:25 schreef Alf Berendse:

Helemaal mee eens, maar de omslag zal van binnenuit moeten komen. Het zijn ‘gesloten instituties’, een knappe kop die de deur op een kier krijgt, meestal na veel tamtam in de media.

Dit speelde ook bij de zaak De Berk. Tot de bemoeienis van Metta de Noo was er in de media nauwelijks kritiek op de vonnissen. Die bal ging rollen nadat De Noo journalist Willem Lust van NOVA voor de andere kant van de zaak wist te interesseren. Daarna volgden onder meer Peter R. de Vries en Vrij Nederland. Zonder hun aandacht was De Noo een roepende in de woestijn gebleven.

op 22 04 2010 at 10:39 schreef mariska:

Deze misdadige cultuur wordt in stand gehouden doordat we het laten gebeuren. We laten instituties boven individuen, rede en empathie staan. Een paus eerbetoon geven die misbruik van weerloze kinderen heeft laten doorgaan, Wimmax die kiezen voor een priester die de argentijnse junta steunt, Trix die maatjes is met iemand die meegewerkt heeft aan een dictatuur die jonge mensen uit vliegtuigen gooide en hun kinderen stal, handen schudt met een niet gekozen imam die anderen dwingend zijn wet wil voorschrijven in plaats van met moslims die geen hoofddoek opdoen en bv niet aan de rammadan doen. Donner die meent dat je bepaalde dingen over religie niet mag zeggen en dat je dan zelf om geweld vraagt. Instituties kijken naar coalities, macht en lopen met het grootste gemak over individuen heen. Ziek. Maar misschien zijn we nog een soort primaten die niet verder kan kijken. Dog eat dog.

op 23 04 2010 at 09:31 schreef Alf Berendse:

Empathie legt het vaak af tegen andere waarden, niet in het minst eigenbelang. Het probleem is waar mensen hun eigen belang in zien: macht en bemoeizucht. En dan is er nog de angst om vanuit empathie te handelen, anderen staan klaar om je onderuit te halen alleen al vanuit cynisme.

op 23 04 2010 at 10:36 schreef mariska:

@ Alf
Ik denk dat je de spijker op de kop slaat.

Ik zie mijn belang eigenlijk voor meer dan 60 % in empathie. Een cultuur waar je naar elkaar omkijkt, je in elkaar inleeft, elkaar probeert te begrijpen en te accepteren en het beste voor iedereen wil is veel prettiger om in te leven. Het is soms ingewikkeld als je tegengestelde belangen hebt, maar als je elkaar echt het beste gunt kom je er wel uit. Het verrijkt je leven echt.

Wat voor samenleving levert macht en bemoeizucht je op? Controle. Mensen doen vooral aardig omdat ze aan iemand iets menen te hebben. Ze redeneren alleen vanuit zichzelf, hun regels en eisen zelfbevestiging in plaats van verschillen te waarderen. Oppervlakkig werkt het, maar daaronder voelen mensen vaak tekort aan steun. Ik heb in mijn omgeving nogal vaak zelfdoding meegemaakt en mensen met anorexia en andere complexen die met eenzaamheid en zich afgewezen voelen te maken hadden. Zie hoe naar moeders over elkaar oordelen. Als je het van je successen moet hebben heb je eigenlijk niets. Voorwaardelijke liefde is eigenlijk geen liefde. Ken je “status anxiety” van Alain de Botton? Verhelderend.

op 23 04 2010 at 23:55 schreef Alf Berendse:

Mariska, ik kende Status anxiety niet; nu weet ik ervan.
Het is wellicht zo dat wie teveel van zijn leven en identiteit baseert op status en op hoe anderen hem/haar zien, weinig ruimte heeft voor empathie. Mogelijk speelde dat ook bij de zaak De Berk, hadden geen van de beschuldigers, aanklagers en rechters enige empathie omdat ze, toen de bal eenmaal een het rollen was, hun status te beschermen hadden, voor henzelf en tegenover hun medestanders.

Maar moeten we nu ook met hen empathie hebben? Ik gun niet iedereen het beste, ik leef ook niet met iedereen mee. En ik vind dat in gevallen van kwaadaardigheid straf aan empathie vooraf moet gaan. Ex-crimineel en wetenschapsfilosoof Rein Gerritsen: ”Ik zag in de gevangenis vooral sloebers, misschien net als ik tuig voordat ze vast kwamen te zitten, maar sloebers in de gevangenis.” Ik kan empathie hebben met de sloebers, niet met het tuig dat het voor de straf was. (Mijn interview met Gerritsen is te lezen op FN: Een filosoof met vuisten, 31-08-2009.)

Ik kan geen empathie hebben met de aanklagers en rechters van De Berk als zij mogen blijven zitten alsof hen niets te verwijten is. Zij zullen er dan ook geen behoefte aan hebben, dat gaat misschien gelijk op met het niet voor een ander hebben.

Overigens heb ik in het algemeen niets tegen mensen die voor status gaan, maatschappelijk succes of financieel succes. Maar wellicht moet je dit vooral als spel ervaren om er echt plezier in te kunnen hebben en anderen er niet mee lastig te vallen. Rudyard Kipling:

(…)
If you can meet with Triumph and Disaster
And treat those two impostors just the same;
(…)
Or watch the things you gave your life to, broken,
And stoop and build ‘em up with worn-out tools:

If you can make one heap of all your winnings
And risk it on one turn of pitch-and-toss,
And lose, and start again at your beginnings
And never breathe a word about your loss;
(…)

Het hele gedicht If is hier te vinden: http://www.kipling.org.uk/poems_if.htm.