Weg met de schaamtecultuur
Abdelghafour Ahalli
Illustratie: Nikolai Fomin
Het Arabische woord hsoema – in het Nederlands meestal vertaald als schaamte – is een sleutelwoord om het vaak naar binnengekeerde gedrag van Marokkaanse Nederlanders als individu, als groep en naar elkaar toe te begrijpen. Pijnlijke situaties dienen zo veel mogelijk te worden beperkt en gevoelige thema’s het liefst vermeden.
Deze krampachtige houding van zwijgen, die hiervan het gevolg is, belemmert de erkenning en kritische onderlinge bespreking van oorzaken van misstanden. Hoewel met name een deel van de jongere generatie het steeds beter doet in onderwijs, werk, sport en in de cultuurwereld, mogen achterstanden en misstanden waarvan ook sprake is niet onbesproken blijven.
Dit besef groeit onder een toenemend aantal Marokkaanse Nederlanders. In informele onderlinge gesprekken komt vaker de behoefte naar voren ervaringen en ideeën met elkaar te delen. Dit heeft vorig jaar geleid tot een gespreksplatform onder de naam Netwerk van Vrijzinnige Marokkaanse Nederlanders. Met deze naam willen de initiatiefnemers tot uitdrukking brengen dat de cultuur van zwijgen, achter ons gelaten moet worden en dat onderlinge discussie zo vrijuit mogelijk en zonder taboes gevoerd dient te worden.
Vrijuit en zonder taboes betekent hier: niet ingeperkt door benauwende onderlinge sociale controle, buitenlandse invloeden of organisaties die claimen de belangen van ‘de’ Marokkanen of ‘de’ moslims te behartigen.
Ook van de kant van Nederlandse overheden, maatschappelijke organisaties en media worden overigens – zij het onbewust – maar al te vaak clichébeelden op Marokkaanse Nederlanders geplakt.
Zo wordt maar al te vaak gedacht dat Marokkanen handelen op bevel van ‘de’ moskee c.q. wat door de imam bij het vrijdaggebed wordt gepreekt. Dat ze, met andere woorden, als automaten zijn marsorders volgen. Een beeld dat zeer afwijkt van de werkelijkheid.
Een grappige – of treurige – anekdote illustreert het automatisme waarmee bovengenoemde gedachtegang wordt gevolgd. Recent heeft een koor van Marokkaans-Nederlandse meisjes onder de naam Al Wahda een clip uitgebracht met een liedje waarin het recht op het dragen van de hoofddoek wordt verdedigd. Enkele zinnen daaruit werden recent geciteerd in NRC Handelsblad, waaronder ‘Ook al kijken ze je aan, en wijzen je na, blijf sterk in je schoenen staan, hou vast aan je … imam’. Misschien heeft de media-aandacht voor misbruik in de katholieke kerk de journalist in kwestie parten gespeeld en werd het ‘vasthouden aan’ al te letterlijk opgevat. Gezongen werd namelijk iman (geloof) en niet imam.
Al te vaak is de gedachte: Marokkaanse Nederlander = moslim = ‘volgeling van de imam’ = niet in staat om zelfstandig met waarden en normen richting aan het eigen leven te geven. Door de neiging mensen – in dit geval Marokkaanse Nederlanders – in simpele hokjes van clichébeelden in te delen, worden individueel oordeelsvermogen van en diversiteit onder Marokkaanse Nederlanders niet gezien.
Om aan deze ‘mal’ in beeldvorming en politiek een einde te maken, is het van belang dat bij de Nederlandse overheid en bij maatschappelijke instellingen en organisaties meer inzicht in en erkenning voor diversiteit en pluriformiteit onder Marokkaanse Nederlander ingeburgerd raakt. Ook andere belemmeringen voor diversiteit en individuele ontplooiing en verantwoordelijkheid dienen te worden aangepakt.
Marokkaanse Nederlanders moeten gevrijwaard zijn van bemoeienissen van Marokkaanse en andere buitenlandse overheden evenals van achterlijke religieuze invloeden uit het Midden-Oosten. Organisaties die uit naam van Marokkaanse Nederlanders handelen, dienen het recht op individuele keuzevrijheid, diversiteit en pluriformiteit bij Marokkaanse Nederlanders nadrukkelijk te erkennen en waar daar aanleiding toe is bij hun achterban onder de aandacht te brengen.
Onder Marokkaans-Nederlandse individuen en groepen dient hiervoor ook meer tolerantie en ruimte te komen. Schaamte als motivatie om een kritische bespreking van misstanden te vermijden moet worden achtergelaten. Ten slotte: bijdragen aan burgerschap in welke vorm dan ook moeten als onderdeel van de individuele verantwoordelijkheid in de praktijk worden gebracht.
Door middel van onderlinge gesprekken en discussies wil het Netwerk Vrijzinnige Marokkaanse Nederlanders ervaringen en suggesties voor aanpak laten delen. Ongetwijfeld komen daarbij nog veel vragen en dilemma’s aan de orde.
Niet in de laatste plaats welke kansen en hindernissen er zijn teneinde bovengenoemde voorwaarden te realiseren. Bij dilemma’s moet ook worden gedacht aan de gevolgen van het bespreekbaar maken van taboes in de directe eigen omgeving.
Het belangrijkste is in ieder geval dat deze discussies op gang komen en gaande blijven, en dat de schande van de schaamte wordt overwonnen.
Eerder gepubliceerd op de Volkskrant-site. Abdelghafour Ahalli is van het Netwerk Vrijzinnige Marokkaanse Nederlanders
Algemeen, 11.05.2010 @ 23:41
33 Reacties
op 12 05 2010 at 00:43 schreef vetklep:
Van dit soort geluiden krijg ik er weer zin in.
op 12 05 2010 at 03:13 schreef M.Nieuweboer:
Was het maar waar dat alle Marokkanen wat meer aan de leiband van de imam in de moskee liepen. Dan zou het Marokkaans straattuig zich heel wat beter gedragen.
op 12 05 2010 at 03:34 schreef Prof. Drs. G.B.J. VanFrikschoten:
Ik mis twee expliciete woorden in dit verhaal: Vrouw en Homoseksualiteit.
Dat is alles waar het om draait.
“hsoema” komt ook in Indonesië voor en heet daar “Javaanse politesse”: Tegen wil en dank conflict vermijden. Desondanks zie je de ladyboys in Jakarta al vanaf 300 meter afstand door de kampung lopen in het grootste moslimland van de wereld. How about that!
Terug naar Amsterdam.
Marokkaanse schandknapen en travo’s beleven gouden tijden in dit land. De opgelegde doctrine onder het mom van religie kookt de klandizie wel klaar. Zolang we in dit land accepteren dat een stel salafistische Saudi-zandhazen de moraal betalen onder de Moslims zal er geen bal veranderen. Place your bets!
op 12 05 2010 at 04:07 schreef Prof. Drs. G.B.J. VanFrikschoten:
Ik vrees dat het “Netwerk Vrijzinnige Marokkaanse Nederlanders” nog geen gat in een natte krant weet te slaan. Dat zal niet aan hun zelf liggen maar aan het stigma. De linkse kerk doet vrolijk mee in de media om dat maar in stand te houden met “de meiden van Hallal”, “Ali B. ” en alles wat Islam is maar heilig te verklaren.
Laat die vrouwen maar eens aan het woord die verrot geslagen in een opvanghuis zitten of die flikkers die hun familie nooit meer zullen zien omdat ze anders gemolesteerd worden.
Laat die Marokkanen hier in Nederland maar eens zien dat zelfs in bepaalde Marokkaanse grote steden de kaarten inmiddels anders liggen. En daarnaast kneiterhard optreden tegen het tuig wat het hier verstiert. Jihadi wezen? Er uit. Afdwingen bij de Dirk van den Broek dat je per se met een hoofddoek achter de kassa moet? Geen baan.
En ik zeg dit omdat ik veel Marokkanen spreek die het ook zat zijn.
op 12 05 2010 at 04:24 schreef Prof. Drs. G.B.J. VanFrikschoten:
Daarom zeg ik het maar even als Nederlander. “Hsoema”, weet u nog?
op 12 05 2010 at 09:32 schreef Rob:
“Ali B. ” en alles wat Islam is
Daar gáán we weer: we gooien alles op de grote hoop. Ali B. heeft net zo veel met de islam te maken als Marco Borsato met het Vaticaan. Tussen de regels door lees ik bij Van Frikschoten – correct me if I’m wrong – gewoon een hekel aan alles wat als ‘islamitisch’ wordt gezien. En dat is dus alles wat uit Marokko komt, of het nou Ali B. is of imam Fawaz.
De linkse kerk doet vrolijk mee in de media
Ach, waait de wind uit die hoek. Laat dan ook maar. Dat godverdomde gemegafoon met die voorspelbare, uitgekouwde scheldkanonnades op de ‘linkse kerk’ en de media, daar kots ik van. Kom eens met een nieuw riedeltje.
op 12 05 2010 at 10:07 schreef vetklep:
Ik heb ook een hekel aan alles wat islam is.
Gedram op tv, zoals meiden van halal maakt dat alleen maar erger.
Volgens mij is het ook hoog tijd om eens verder te kijken dan dat geloof.
Laat dat allahgedoe nou even zitten, want dat kunnen we onmogelijk serieus nemen. Wie ben je nou zelf?
Niet alleen op tv, maar in het algemeen.
op 12 05 2010 at 10:25 schreef Rob:
Ik heb een afkeer van religie in het algemeen. Maar die meiden van Halal, zijn die nog steeds zo vaak op TV? Dat is toch al van jaren geleden?
Volgens mij is het ook hoog tijd om eens verder te kijken dan dat geloof.
Ja, volgens mij ook. Ga dat ook eens aan de Wildersaanhangers verkondigen. Die zijn het die alle Marokkanen alleen als ‘islamiet’ labelen en vervolgens niet meer verder willen kijken.
op 12 05 2010 at 12:38 schreef vetklep:
Ik bedoelde de meiden van halal als voorbeeld van kultuurknuffelen. Die weerzinwekkende aai over het bolletje van Marokkaantjes met hun zogenaamd onlosmakelijke cultuurtje en geloofje. Waar zij ook niks aan kunnen doen en waar wij verplicht respect voor moeten hebben. Zelfs nadat het ons tot ver voorbij vervelens door de strot gestampt is.
Terwijl het juist dringend tijd is om Marokkanen ook eens als volwassen individuen te behandelen.
Dus zou ik er voor zijn brabbelende relioten zoals Enait te negeren in de media en de kijker alleen te trakteren op Marokkanen die iets interessants te melden hebben, liefst in verstaanbaar Nederlands. Net zoals dat met de rest van de Nederlanders gebeurt dus.
op 12 05 2010 at 13:32 schreef Benech:
Vetklep: “Die weerzinwekkende aai over het bolletje van Marokkaantjes met hun zogenaamd onlosmakelijke cultuurtje en geloofje. Waar zij ook niks aan kunnen doen en waar wij verplicht respect voor moeten hebben. Zelfs nadat het ons tot ver voorbij vervelens door de strot gestampt is.”
Volgens mij zijn we van dat cultuurdenken allang weg. In de laatste plaats nog wel door het veel te bekende betoog van Hans Teeuwen. Niet voor niets uitgeroepen tot tv-fragment van het jaar. Vetklep, je loopt achter.
op 12 05 2010 at 13:50 schreef Prof. Drs. G.B.J. VanFrikschoten:
Rob, ik woon al meer dan 18 jaar met “islamieten” onder één dak. Je neemt maar lukraak van alles aan.
op 12 05 2010 at 14:04 schreef wout:
de schaamtecultuur is niet als de Angstcultuur,vind je in proporties, in iedere cultuur,een zeer vruchtbare melkkoe voor de politiek.zij houdt ze in stand want er valt niets te verdiennen aan zere vrije vertrouwende mensen .
op 12 05 2010 at 14:32 schreef Tjerk:
Prof. Drs. G.B.J. VanFrikschoten: “Rob, ik woon al meer dan 18 jaar met “islamieten” onder één dak.”
En wanneer kom je vrij?
op 12 05 2010 at 14:39 schreef hj:
Afdwingen bij de Dirk van den Broek dat je per se met een hoofddoek achter de kassa moet? Geen baan.
Wat heeft een hoofddoek achter de kassa in godsnaam te maken met criminele kutmarokkaantjes, homohaat of vrouwenmishandeling?
op 12 05 2010 at 14:48 schreef Prof. Drs. G.B.J. VanFrikschoten:
@Tjerk
LOL
@hj
Dat gaat om hetzelfde bovenmaatse distantiëren. Het is hier tegenwoordig al zo dat als je als moslima geen hoofddoek draagt dat je er niet meer bij hoort en dat is de omgekeerde wereld.
Ik heb me ook wel eens in een apenpak moeten hijsen om een bepaalde baan te kunnen krijgen en dan sta ik ook niet stampvoetend te blazen dat ik dat pak niet aan wil maar wel die baan wil.
op 12 05 2010 at 15:02 schreef Rob:
Het is aan Dirk van den Broek om te beslissen wie ze aannemen en wie niet, en waarom wel of niet. Niet aan Van Frikschoten of de politiek of wie dan ook.
“Rob, ik woon al meer dan 18 jaar met “islamieten” onder één dak.”
Ja, zo ken ik er nog een stel, die het altijd over – anonieme – islamitische vrienden hebben die het helemaal met hen eens zijn.
Een klassieke drogreden.
op 12 05 2010 at 15:05 schreef Prof. Drs. G.B.J. VanFrikschoten:
@Rob
Of je moet er al hard op gaan om eens bij mij in de slaapkamer mee te komen kijken…
op 12 05 2010 at 15:08 schreef Tjerk:
De vakantiefoto’s zijn voldoende, Frik.
op 12 05 2010 at 16:04 schreef Benech:
Rob schreef: “Het is aan Dirk van den Broek om te beslissen wie ze aannemen en wie niet, en waarom wel of niet.”
Binnen de beperkingen van de wet, I presume? Anders krijgen we dezelfde geintjes als ik een kleine 10 jaar geleden meemaakte: “ja, we zijn tevreden over je maar we verlengen je contract bij de AH niet.” (was toen 19)
op 12 05 2010 at 17:08 schreef Rob:
Ja natuurlijk, binnen de beperkingen van de wet. En ik hoop toch dat we geen wetten krijgen die het aannemen van meisjes met hoofddoekjes verbiedt.
Je was te oud, met 19. Zo gaat dat, kinderarbeid is goedkoper.
op 12 05 2010 at 18:52 schreef Jan van Dijk:
Rob,
Ik hoop dat die meisjes spoedig zoveel zelfstandig denken aan de dag leggen, dat een dergelijke wet niet nodig zal zijn. Want dat het van hun kerels moet komen, daar geloof ik niet meer in.
op 12 05 2010 at 19:26 schreef Rob:
Jan, dat is het nu juist. Het moet van die meiden komen – van bovenaf opgelegde dwang werkt averechts.
op 12 05 2010 at 20:02 schreef Benech:
Peter: huh, hebben we ineens 2x Jan van Dijk hier rondlopen?
op 13 05 2010 at 02:29 schreef Marco Knol:
Beperkingen van de wet? Hmmm, tja. Discriminatie op grond van godsdienst mag niet. Maar is een hoofddoekje c.q. de verplichting om als vrouw een hoofdoekje te dragen godsdienst of een subjectieve opvatting?
En wat als ik als werkgever atheïst ben? Mag ik dan wel hoofddoekjes weigeren? (voor mij is godsdienst per definitie slechts een mening en dus subjectief)
Maar goed, om on-topic te komen; goed betoog.
Mag ik daar beroepshalve in concreto aan toevoegen dat (sommige) Marokkanen c.q. hun familieleden ook eens kritisch moeten kijken naar hoe zij met ziekte omgaan?
Ten eerste; ziek is niet hetzelfde als arbeidsongeschikt en ten tweede; wees open en vrij tegenover je behandelend artsen.
op 13 05 2010 at 02:50 schreef Benech:
Wat ziekte hiermee te maken heeft, mij is het een raadsel. Maar even kort nog over religie: zelfs al is religie een mening, dan is de mening van een ander even veel waard zonder nadere beschouwing dus dien je ook geen onderscheid te maken op basis van deze mening zonder nadere beschouwing (tenzij het in gedrang komt met de uitoefening van deze functie).
Zo mag wat mij betreft morgen elke Hindoe een slager worden, en als een Hindoe bij mij als atheistische slachter komen werken. Echter, ik sta niet voor zijn morele dilemma’s waar hij voor komt te staan, laat staan hoe zijn religie, zijn geloofsbeleving, zijn werk beinvloedt.
op 14 05 2010 at 04:23 schreef hextraatje:
Tja peter…éérst even in eigen moordkuil kijken , Mischién?
Je vriendinnetje haalt zelfs Informatie over Misdaad tegen je volk weg !
http://loorschrijft.web-log.nl/verwondering_is_het_begin/2010/04/jeruzalem-is-he.html?cid=27442117#comment-27442117
Wáár je je maar druk om maakt ?
Een cultuur waar men gedwongen Wordt de Kinderen tussen 0 en 4 ter prostitutie aan de hogere leiders te geven , zo Als men zélf ook al is geprostitueerd voor het Vierde Jaar Hééft dán Tóch Wél zijn Prioriteiten Goed Foút Liggen , Tóch ?
Ga Maar Snel aan je Moeder Vragen of Zij dat Moest Doen en Aangedáán is , Vóór het te Laat is !!!
Én Je Vader Óók !!!
Geplaatst door: hextraatje | 12-5-10 om 5:12
http://loorschrijft.web-log.nl/verwondering_is_het_begin/2010/04/jeruzalem-is-he.html?cid=27442120#comment-27442120
Nog iets wat ze jou aandoen ,en nog wel méér , rabbis zijn er voor om je onmiddelijk ná je Geboorte te verkrachten en je Spirit te breken !
Er is Niemand Zó Bang als een jood voor een rabbit !
´K zou Me , Én Mn Ouders Èn Mn Kinderen maar éérst van dát terrorisme bevrijden als Ik Jullie Was , Heeft de Mééste Winst !
http://www.rebelnews.org/opinion/religion/164118-jews-suck-baby-penises
Geplaatst door: hextraatje | 12-5-10 om 5:19
http://beheerpagina.web-log.nl/t/comments
Gut loor …háál jij Beschrijvingen van misdaden tégen je volk wég ???
op 14 05 2010 at 04:40 schreef hextraatje:
Gut je vriendinnetje weigert dit ook al …
http://loorschrijft.web-log.nl/verwondering_is_het_begin/2009/08/heilige-huisjes.html
Bekijk een voorbeeld van je reactie
Gregorius…ja die had enge ernest ballin tegen Zich in het harnas gejaagd door hem geheel Passend met wederzijds oraal verkeer met een Kind af te Beelden !
Een verfent Kinder misbruiker Sinds jaren !
Ik Ken ernie ballin ook al van dat hij samen met donner en bolkestein Kinder porno produceerde om Politici , Academici en Opgroeiend Talent bij voorbaat te kunnen afpersen !
En maak je om die semieten maar niet druk , die persen hem inderdaad in alles , Kinderen Ook, zelfs hun eigen …in naam van islaam en allah!
Vroeger werden dezen tadiks genoemd … én geslacht …dóór Mohammed !
Geplaatst door: hextraatje | 14-5-10 om 4:37
op 15 05 2010 at 02:45 schreef Marco Knol:
@Benech
Ik merk dat schaamte in de beleving van ziekte soms een grote rol kan spelen. Wij Nederlanders hebben niet voor niets een reputatie van lomp en bot doordat we soms erg direct zijn, maar bij de huisarts is dat echter best wel praktisch.
Zonder dat er objectief veel aan de hand is kunnen subjectieve belevingen, waaronder schaamte, leiden tot een grote mate van afhankelijkheid. En dan heb ik het nog niet eens over de schaamte die sommige mensen hebben bij hun arts. Begrijpelijke schaamte wellicht, maar het helpt de desbetreffende arts niet bij het stellen van een goede diagnose en dus het helpen van de patiënt.
Ter illustratie; een werknemer had ooit last van lage rugpijn. Zei ie. De bedrijfsarts kon nooit iets duidelijk krijgen. Tot we ooit een professionele tolk inhuurden en het familielid de spreekkamer uitstuurden. Toen bleek er iets anders aan de hand, kon een goede diagnose gesteld worden en was het probleem eigenlijk zo verholpen.
Ik begrijp best dat de betreffende persoon er moeite mee had om een en ander in bijzijn van het familielid te vertellen, maar toch. Het had hem en ons (en ik denk ook zijn huisarts) heel veel tijd, leed, geld en moeite bespaart als ie vanaf het begin duidelijk was geweest. Zonder schaamte.
Of direct om een tolk had gevraagd. Maar ja, dat is dan weer een diskwalificatie van het familielid. Ik zou zeggen; fuck that, ik wil van m’n probleem af, linksom of rechtsom. Maar ik ben een botte lompe Hollander die van dik hout planken zaagt.
Maar goed, dit is slechts waar ik zo af en toe beroepshalve tegenaan loop.
En voorts, als ik een slagerij zou hebben en een hindoe zou bij mij willen komen werken moet ie wel koeien willen slachten. Anders zoekt ie maar lekker elders een baan. Het maakt mij niet uit.
op 15 05 2010 at 08:25 schreef Benech:
Ik snap je werkelijk nog steeds niet.
op 16 05 2010 at 21:32 schreef Eva Szervos:
Waarom heeft dat Netwerk Vrijzinnige Marokkaanse Nederlanders geen website? Of google ik verkeerd?
Ik ken namelijk nog wel een paar mensen, slaapkamerfoto’s niet inbegrepen, die even afhankelijk van de grondslagen wel geïnteresseerd zouden zijn in zo’n club.
op 16 05 2010 at 21:41 schreef Eva Szervos:
Oh, en wat Marco Knol omschrijft uit zijn medische praktijk herken ik heel sterk uit mijn onderwijsachtergrond. Overigens geldt dit ook voor studenten (volwassenen!) met een Chinese, Griekse of Javaanse achtergrond, bijvoorbeeld.
Ik weet nu dat als ik vraag: “Begrijp je mijn uitleg over logistische regressie?” dat je bij een Nederlander een heel eerlijk antwoord krijgt en bij een niet-Nederlander van diverse pluimage niet altijd. Dus ik heb geleerd te vragen: “Zou je mij nu even willen uitleggen wat een logistische regressie inhoudt?” en dan geduldig wachten wat er terugkomt.
Is dat erg? Niet echt. Weet ik waardoor het komt? Jawel. Als je als Nederlander tegenover iemand met een stel titels staat, dan denk je: “Ja, leuk, al die diploma’s, maar het gaat nu even over mij, en bovendien, ik ben vast ook wel beter in iets dan jij.”
Blijkbaar als je als (meestvoorkomende situatie als voorbeeld) Marokkaanse vrouw tegenover iemand met veel diploma’s staat, ben je geïntimideerd, en zingt het rond in je hoofd: “Niet dom overkomen, niet dom overkomen, zeg maar gewoon ja, dan komt het meestal wel goed.”
(Een totale generalisatie natuurlijk, want ik heb mensen met allerhande achtergronden met allerhande attitudes in mijn leslokaal gehad. Het is geen wetmatigheid.)
op 16 05 2010 at 23:34 schreef Hans:
Het is grappig dat men van een schaamtecultuur spreekt, terwijl Nederland een van de weinige landen is waar een “openheidscultuur” heerst. In het algemeen is men in deze wereld niet erg open. Daar heeft men ook een goede reden voor. Je zou toch niet willen dat je 1) andere mensen beledigt, 2) de verkeerde dingen zegt, 3) jezelf kwetsbaar maakt voor wraakzucht of andere vervelende repercussies.
op 18 05 2010 at 06:09 schreef Zwembad:
Ik wist niet dat er serieus zoiets bestond als een Marokkaanse gemeenschap in Nederland…
De mensen die hun wortels in dat land hebben zijn gewoon Nederlanders die wat meer Marokkanen kennen dan ik als Groninger boer.
Is zo’n initiatief niet een beetje iets opgelegd omdat het tegenwoordig hip is om Marokkanen te bashen?
[zwembad zal het verder aan zn reet roesten en is heel blij dat een marokkaan hem helpt met adviezen en inzet voor het opzetten van zijn eigen zaak…lekker puh]