We moeten het even over TikTok hebben
Hassnae Bouazza
Scène uit Terrible Ghost Cat of Okazaki (1954) (Kato Bin, 1954)
Dit wordt natuurlijk weer zo’n stuk waarin ik overkom als een overblijfsel uit een vergane tijd, een zure aspirant-bejaarde die zich niet kan verzoenen met de moderne tijd, maar we moeten het toch eens over TikTok (of Reels, de intsta-kloon van TikTok) hebben. Het probleem met TikTok kan in een zin samengevat worden: het cultiveert het innerlijke schaap, beloont middelmatigheid en verheft het ondermaatse tot een soort cultstatus. Eigenlijk zijn we er dan al.
Ik heb geen TikTok, maar werd er voor het eerst mee geconfronteerd toen aandachtshongerige influencers op Instagram kennelijk niet genoeg hadden aan hun miljoenenpodium en vervolgens hun TikTok-filmpjes doorplaatsten op Instagram. Van die filmpjes waarop ze dansjes deden, want ‘I love to dance’, zo verdedigden ze zichzelf. Waarom je per se publiek nodig hebt voor die dansjes, zeiden ze er niet bij.
Die dansjes worden ‘challenges’ genoemd, een heel groot woord dat iets van moeilijkheid impliceert, maar in werkelijkheid niets anders is dan na-apen wat hordes schapen ook al doen.
Duizend doden
Het gaat dan ook niet om ingewikkelde choreografieën (deze gozer vult het hele Internet met zijn dansjes), maar om dansjes die soms zo verschrikkelijk simpel en infantiel zijn dat je je af kunt vragen waarom iemand de moeite nam het te registreren en vervolgens te plaatsen. Maar ze doen het állemaal.
Maar dat is sowieso de terugkerende vraag als je die filmpjes ziet: waarom? Of het nu gaat om mensen die Donald Trump playbacken (na twee keer is de lol er echt af, en een afgekloven versie met Baudet is nóg onleuker), hetzelfde grapje uithalen, zogenaamd typetjes spelen.
Als er al iemand tussen zit met talent, raakt die ondergesneeuwd door de talloze kopieën waardoor alle charme van de oorspronkelijke act verdwijnt. Sterft. Duizend doden.
Hoe vaak wil je iemand zien die een hups maakt en dan van kleding verandert? Of een schoen gooit en in de volgende knip zit er een andere schoen om de voet en andere kleding om het lijf. Iedereen doet hetzelfde.
Mensen mogen graag oreren dat je origineel moet zijn, dat je je eigen pad moet durven volgen, je eigen keuzes maken en niet meegaan met de meute. Als een prominent iemand sterft, worden altijd dezelfde soort citaten grif gedeeld: dat je moedig moet zijn, niet bang zijn er alleen voor te staan.
Conformisten
En dan kijk je dus op TikTok of Instagram en weet je dat eigengereidheid niet loont, eigenzinnigheid wordt afgestraft en slaafse volgzaamheid beloond. Nu ja, niet alleen daar, ook in de reguliere media. Let er maar eens op, tafelgasten en columnisten die om het hardst roepen dat ze rebels zijn of van rebellen houden, zijn de grootste conformisten. Anders zaten ze echt niet waar ze zitten.
De realiteit is dat mensen witheet worden van mensen die afwijken, die het lef hebben hun eigen mening te vormen, zelf keuzes te maken en niet op te gaan in de massa. Die zelf nadenken in plaats van ge-‘influenced’ worden. Sowieso, die hele influencer-industrie bestaat bij de gratie van groepsgedrag: iemand prijst iets aan en de volgers willen het vervolgens ook.
‘Het is maar TikTok’. ‘Het is maar Instagram.’ ‘Waar maak je je druk om.’ Om een wereld waarin likes iemands waarde uitdrukken, aandacht van wildvreemden het hoogst haalbare is geworden en engagement met de echte wereld waarin echte mensen strijden, lijden, sterven, hopen, falen, alleen opgebracht kan worden als het een trend is met een hashtag. Voor die ene vijf minuten, want de aandachtshonger knort alweer. Let maar op, zelfs het activisme heeft een Instagramlaagje gekregen waarbij het vooral om het eigen ego en de eigen ijdelheid gaat en niet om de zaak.
Wie het niet tot een hashtag weet te halen, wordt vergeten, mag verpieteren. Het leidt niet alleen tot middelmatigheid online, maar overal, want over smaak valt niet te twisten en wetenschap is ook maar een mening. En voor je het weet zit je met mislukte bloggers in de senaat, vloggers die op de stoel van de wetenschap gaan zitten, opgeblazen blaaskaken met middelbare school Latijn in de Kamer en een failliete ondernemer/televisiester als president.
Eerder gepubliceerd op Aicha Qandisha. Hassnae Bouazza is schrijver, journalist en televisiemaker. Bekijk hier de documentaire ‘De Klas van 94′, die ze samen met historicus Nadia Bouras maakte. Ze was ook eindredacteur van en regisseerde Femke Halsema’s serie Seks en de Zonde, schreef een boek over Arabieren, Arabieren Kijken. En ze heeft haar eigen hedonistische site, Aicha Qandisha.
Hassnae Bouazza, 13.10.2020 @ 08:45
RSS