Waarom wordt een mens huisarts?
Hedwig Vos
Illustratie: Arkady Alexandrovich Plastov
Waarom wordt een mens huisarts? In mijn geval omdat ik op de middelbare goed was in exacte vakken en ‘iets met mensen’ wilde doen. En toen ben ik dus geneeskunde gaan studeren. Eerst trouwens Slavische talen en hun letterkunde, maar dat was meer een post-puberale actie om nou net niet datgene te doen wat iedereen verwachtte.
Geneeskunde dus. Sommigen weten al vanaf het begin wat ze willen worden. Chirurg, want dat is stoer. Internist, net als papa. Of kinderarts, want kinderen zijn zo schattig.
CV-builden
Aan het begin heb je geen idee wat het inhoudt om arts te zijn en wat de verschillende specialismen inhouden. Bijna iedereen wil medisch specialist worden, in het ziekenhuis, met witte jas, stethoscoop om je nek, rennend naar weer een spoedgeval.
Uiteindelijk wordt ‘maar’ ongeveer één op de drie ziekenhuis specialist. De rest wordt huisarts of kiest een ander specialisme, zoals verzekeringsarts, bedrijfsarts, sociaal geneeskundige of specialist ouderen geneeskunde.
Natuurlijk, er zijn er die al vroeg weten wat ze willen worden en dat ook echt voor elkaar krijgen. Is ook handig, want hoe vroeger je het weet, hoe langer je kan CV-builden zodat je ook daadwerkelijk kunt worden wat je wilt. Maar voor de meesten wordt dat pas aan het eind van de studie, tijdens de co-schappen, duidelijk.
Idealisme
In mijn geval dacht ik bij elk co-schap: “Leuk vak, maar een beetje eenzijdig”. Of: “Leuk tijdens de opleiding, maar als ik specialist ben, zit ik alleen maar recepten uit te schrijven en zie ik de patiënt maar één keer per jaar”. Of: “Leuk, maar als ik iedere week een paar nachtdiensten heb en overdag ook moet werken heb ik wekelijks migraine”.
Het belangrijkste was dat ik mijzelf niet in een ziekenhuis zag werken. En ik was dus opgelucht toen bleek dat het vak van huisarts datgene was wat ik hoopte: een vak dat de kans biedt om mensen te kunnen helpen. Om mensen en hun families te leren kennen. Om kleine kwalen te kunnen behandelen. Om grote kwalen zo vroeg mogelijk op te sporen. Om een tijdje mee te kunnen lopen met iemand. Om een vertrouwenspersoon te kunnen zijn. Om voorlichting te kunnen geven over het voorkomen van ziektes. Om mensen de weg te kunnen wijzen in de gezondheidszorg.
Huisarts, om mensen te kunnen helpen dus. Idealisme.
Chronische pijnklachten en een depressie
Nou ja, en dan heb je dus van die dagen dat je mensen niet kunt helpen. De fors rokende astmatische man op mijn spreekuur die weinig zin had om zijn medicatie te gebruiken, want dat is zo’n gedoe. Maar die wel benauwd is. En niet wil stoppen met roken. Wat uiteraard zijn eigen keuze is.
De vader van vier kinderen met chronische pijnklachten en een depressie, die geen baan heeft en aangeeft dat hij wel solliciteert maar dat niemand zit te wachten op een laaggeschoolde man met pijn. Zeker niet nu tijdens de crisis.
Psychiatrische problemen
De jonge vrouw met psychiatrische problemen die inmiddels diep in de schulden zit en niet wil werken, maar intussen wel enorm veel bezorgdheid genereert bij haar moeder, en geef de moeder eens ongelijk als je ziet dat het slecht gaat met je dochter.
De oude vrouw die alleen woont, kind noch kraai heeft en begint te dementeren, maar toch nu toe alle zorg heeft geweigerd.
De verstandelijk beperkte vrouw die door haar handicap zo kwetsbaar is dat er regelmatig misbruik van haar wordt gemaakt. Op allerlei manieren.
De alcoholist die een laatste ultieme poging wil doen om te stoppen met drinken en als dat niet lukt, het echt helemaal niet meer ziet zitten.
Administratieve fout
De gehandicapte man die zijn studiegeld niet terugkrijgt door een administratieve fout van de opleiding en nu een briefje van mij nodig heeft waarin ik moet verklaren waarom hij z’n examens niet kan doen.
En dit zijn dus voorbeelden van één dag werken.
Ik heb dus mijn verwachtingen van het vak bij moeten stellen. En moeten leren om soms op onorthodoxe wijze mensen te helpen. Luisteren, niet meteen oordelen, soms heel streng zijn, soms juist niet. Soms paternalistisch de verantwoordelijkheid overnemen en deze dan op tijd weer teruggeven.
Helpen is niet altijd de oplossing
En het belangrijkste dat ik geleerd heb, is dat helpen dus niet altijd het oplossen van het probleem is. Omdat het gewoonweg niet kan, omdat het niet goed is als ík dat doe, of omdat de patiënt dat niet wil. Omdat met het oplossen van een probleem de speciale positie van deze persoon soms opeens verdwenen is.
En dat allemaal in tien tot twintig minuten.
Hedwig Vos is huisarts, promovendus, moeder, chocoholic en PvdA’er. Volg haar op Twitter.
Hedwig Vos, 05.01.2013 @ 11:37
21 Reacties
op 05 01 2013 at 14:26 schreef MNb:
“De fors rokende astmatische man”
Dat herken ik wel in mezelf. Huisartsen lijken niet altijd te begrijpen dat levensverlenging, gezondheid en al helemaal het bestrijden van dingetjes niet voor iedereen de hoogste prioriteit heeft. Als medicijnen nu mijn leven vergallen, zodat ik over 25 jaar ietsje langer kan leven is de keuze voor mij niet zo moeilijk.
De vraag moet dan ook zijn of deze man bereid is de consequenties te aanvaarden.
Mooie slotregel. Dat is het voordeel van leraarschap – onlangs twee gesprekken gehad met twee leerlingen wier SO-resultaten tegenvielen. Dat nam veel meer dan twintig minuten. Uiteraard krijg ik er geen cent extra voor.
op 05 01 2013 at 16:20 schreef Bastiaan:
“De vraag moet dan ook zijn of deze man bereid is de consequenties te aanvaarden.”
En of de verzekering de consequenties wil betalen, als je tzt vanwege longemfyseem aan de zuurstoftherapie, COPD-fysio of misschien zelfs een longtransplantatie moet.
op 05 01 2013 at 16:31 schreef yurp:
@Bastiaan
Tsja, anders had hij wellicht een jaartje later darmkanker gekregen met bijbehorende kosten of werd hij oud, dement met suikerziekte en andere kostbare zaken. Of ontwikkelde hij een hartkwaal met dure operaties etc. Ziekte is onvoorspelbaar en iedereen die oud wordt, wordt uiteindelijk duur.
op 05 01 2013 at 16:46 schreef Bastiaan:
Daar heb je ook weer gelijk in, Yurp. Maar met COPD-klachten onverstoord zwaar blijven doorpaffen heeft toch iets van schaatsen op te dun ijs en vervolgens de brandweer opzadelen met een kostbare reddingsoperatie.
op 05 01 2013 at 17:02 schreef Hedwig Vos:
@MNb
Je hebt gelijk dat huisartsen niet altijd lijken te begrijpen dat mensen er voor kunnen kiezen om ongezond te leven. Wij zien vaak de spijt in iemands ogen als de ziekte zich openbaart door bijvoorbeeld het roken en op dat moment blijkt dat de betreffende persoon dit ook niet verwacht had. Ik heb al een tijd een halve blog in mijn hoofd over dit onderwerp. Want je kunt hier heel veel over schrijven. Ik heb niet voor niets in deze blog de eigen keuze van het roken benoemd. Juist vanwege het gevoel dat veel mensen denken dat wij iets op willen dringen. Wat ook wel gebeurt. Maar daar ga ik dus nog over schrijven.
Over de laatste zin: uiteraard heb ik ook best vaak langere gesprekken. En uiteraard krijg ik daar ook geen cent extra voor. Daarover mijn eerstvolgende blog, want die is al bijna klaar in mijn hoofd.
op 05 01 2013 at 20:34 schreef Estherrosa:
Ik heb maar één woord voor je: RESPECT!
op 05 01 2013 at 23:50 schreef MNb:
Ha Bastiaan, alle onderzoeken uit dat rokers gemiddeld minder geld kosten dan niet-rokers. Ze leven namelijk korter (een jaar of zeven) en lopen daardoor allerlei dure ziekten mis. Dus de vergelijking met op dun ijs schaatsen klopt niet.
HV, ik kijk naar je volgende stukjes uit.
op 06 01 2013 at 09:49 schreef herman van der helm:
“Helpen is niet altijd de oplossing”. Dit is helemaal juist. Je kunt niemand helpen, je kunt hoogstens iemend helpen zichzelf te helpen. Zeker bij psychische problemen en dat zijn alle genoemde in het stuk. Huisarts is ook begeleiden van stervenden: niets kunnen doen aan een zelfdoding, moeder met vier kinderen begraven na gezinsdrama, kindje van een jaar zien wegkwijnene door kanker en nog veel meer. Hedwig dit is echt idealisme.
op 06 01 2013 at 12:47 schreef betwister:
Ik denk niet dat roken iemand gelukkiger maakt.
Volgens mij worden mensen gelukkiger door ervaringen waarbij ze iets doen: skiën, bergbeklimmen (beide met gezondheidsrisico’s), muziek maken, fietsen, computerprogramma’s schrijven enz.
Overigens blijft het goedkoopst natuurlijk om mensen, als de behandeling duur gaat worden, een spuitje te geven.
op 06 01 2013 at 13:51 schreef Bastiaan:
@MNb
Ja, ik geloof je. Yurp kwam ook al met soortgelijke argumenten. Ben weliswaar zelf arts maar was me hier niet van bewust. Kom veel ellende tegen van (de gevolgen van) roken op latere leeftijd. Vooral mensen met ernstig emfyseem hebben het slecht! Als je de garantie had dat je door roken in een klap dood zou neervallen, zou ik het misschien ook zijn blijven doen :)
op 06 01 2013 at 14:46 schreef MNb:
Blijf rokers vooral voorhouden welke ellende ze kunnen verwachten, Bastiaan. Eén van de leerlingengesprekken waar ik boven naar hintte ging over iets vergelijkbaars: een leerling die door een verkeerde studiehouding zijn/haar toekomst in gevaar brengt. Op hun 15e kunnen mensen al flink koppig en eigenwijs zijn en bekende feiten negeren.
@Betwister: ik denk dat mensen vooral zelf moeten uitmaken wat hen gelukkig maakt en wat niet – met alle relevante informatie erbij.
op 07 01 2013 at 20:23 schreef Peter:
Ik heb het onderonsje tussen BigPete en Sasha Berkman verwijderd. Elke discussie lijkt tegenwoordig te ontsporen in verdachtmakingen over en weer tussen die twee. Get a room, you two.
Hier kan on-topic gediscussieerd worden over de keuze om huisarts te worden, en andere interessante zaken die Hedwig in haar stuk aanstipt.
op 07 01 2013 at 22:09 schreef Sasha Berkman:
Ik zei dat er weinig rechtse (PVVD) mensen in de zorg werken. Mensen die in de zorg gaan werken hebben een socialere mindset dan de doorsnee PVV of VVD stemmer. Die vind je in andere beroepen.
op 07 01 2013 at 23:24 schreef Bastiaan:
Ik weet niet zo zeker of je gelijk hebt als we het over medisch specialisten hebben, Sasha. Mijn gevoel zegt dat daar relatief veel VVD’ers en D66’ers bij zitten. PPV’ers nauwelijks vermoed ik.
op 08 01 2013 at 15:49 schreef Bigpete:
Laat ik beginnen met te stellen dat elke arts nuttig werk doet en ons respect verdiend. Toch lijkt het wel alsof artsen tegenwoordig niet meer zo gedreven zijn en de roeping een beetje verwaterd is. Huisartsen die parttime werken, die buiten kantooruren niet bereikbaar zijn, spreekuren waarvoor je een afspraak moeit maken etc.
Als kind hadden wij een huisarts die om 7 uur ’s morgens spreekuur had en doorging tot een uur of 10. Daarna ging hij visites rijden en ’s middags was er weer spreekuur. Hij kende al zijn patiënten. Hij hoefde nooit gegevens op te zoeken. Nu zie ik mijn huisarts gelukkig zelden, de laatste keer ruim 3,5 jaar geleden, maar de werkethiek van onze oude dokter is verdwenen. Heeft een arts het drukker dan vroeger? Meer patiënten? Waar zit het verschil in?
op 08 01 2013 at 20:55 schreef Sasha Berkman:
Bastiaan, de kans dat dat meer mensen zijn die werken die voor “het geld” is inderdaad groter. PVV’ers zijn over het algemeen gewoon te dom om het tot medisch specialist te schoppen vermoed ik.
op 09 01 2013 at 00:09 schreef Sasha Berkman:
Big Pete: Op het platte land vind je dat nog wel maar het wordt steeds minder.
op 09 01 2013 at 13:03 schreef Bastiaan:
Ik denk dat je inderdaad een beetje gelijk hebt, Bigpete. Het heeft met verschillende zaken te maken, denk ik. Ten eerste is de hele maatschappij veranderd. Alles is zakelijker en efficiënter (maar voor ons administratief complexer) geworden. Tegelijkertijd is de dokter in de jaren 70 als hotemetotem van zijn voetstuk getrokken. Hij moest zich niks verbeelden, gewoon medische hulp verlenen en liefst zo snel mogelijk doorverwijzen. Tenslotte is er – mede door de komst van héél veel vrouwelijke huisartsen – meer oog voor privéleven gekomen. Maatschapvorming bleek de oplossing. Maar de organisatie daarvan pakt(e) niet altijd even goed uit voor de patiënten.
op 12 01 2013 at 00:31 schreef Sasha Berkman:
Handig lijstje om de PVV leugenaars te ontmaskeren:
PVV stemgedrag:
– Voor hogere eigen bijdragen en voor bezuinigingen op het Persoonsgebonden Budget.
– Voor particuliere investeringen en winstuitkeringen in ziekenhuizen.
– Voor betaalde voorrangszorg via zogenaamde SOSartsen.
– Tegen een meer inkomensafhankelijke premie.
– Tegen maatregelen om wachtlijsten in de jeugdzorg te verminderen.
– Tegen het in stand houden van het wettelijk recht op jeugdzorg.
– Voor hogere eigen bijdragen en voor bezuinigingen op de begeleiding van ouderen in de dagopvang met een IQ boven de 70.
– Tegen een passende indicatiestelling voor AWBZ-verzekerden.
http://www.freethinker.nl/forum/viewtopic.php?f=10&t=8831
op 13 01 2013 at 14:32 schreef You On A Gin:
@ Sasha Berkman
Topmensen in de gezondheidszorg gaan letterlijk en figuurlijk over lijken. Ik kan het weten, heb twee jaar met lijken gewerkt in ziekenhuizen. Het kan ze echt geen fuck schelen. Het liefst zouden ze gestorven patiënten in de containers dumpen samen met de weggesneden tumoren en weggegooide verbandjes. Kan voorbeelden geven, maar even te moe om hele verhalen te typen.
op 13 01 2013 at 21:22 schreef Sasha Berkman:
YoaG: dat zijn geen zorgwerkers maar managers.
RSS