Waarom werden er zoveel Joden uit Nederland gedeporteerd?

31 Reacties

op 25 04 2014 at 08:44 schreef babs:

Ik mis mijn eigen stokpaardje: ik denk dat een belangrijk verschil tussen Nederland en zuidelijker landen is dat Nederlanders makkelijker bevelen opvolgen. Regels zijn regels. Dat geldt ook voor Joodse Nederlanders, dus het mes snijdt aan twee kanten. De Joodse Nederlander krijgt een oproep en meldt zich, de Nederlandse politieman krijgt het bevel Joden op te sporen en doet dat.

Onmogelijk te bewijzen of dit vermeende culturele verschil invloed had. Er spelen duidelijk veel factoren. Persoonlijk is de regels-zijn-regels-cultuur voor mij een belangrijke rede niet meer in Nederland (of Duitsland, Denemarken of Zweden) te willen wonen.

op 25 04 2014 at 09:18 schreef Leo Schmit:

Lees Presser’s ‘Ondergang’

op 25 04 2014 at 09:34 schreef laarmans:

Zeveneneenhalve gulden kopgeld voor een jood was in die tijd een groot bedrag, een weekloon voor Jan de Arbeider.

op 25 04 2014 at 09:40 schreef Ralph van der Geest:

Ik sluit me aan bij Babs en Schmit. Verder nog iets: toen Wilhelmina haar koffers klaar had staan en Nederlanders zich doodvochten om haar aftocht te dekken, bazelde diezelfde Wilhelmina in een verklaring iets over dat iedereen zijn of haar plicht moest doen op de zijn of haar gewezen plaats. En er is veel voor te zeggen dat die opmerking destijds het ontstaan van verzet tegen de fascistische bezetter op zijn minst heel ernstig heeft bemoeilijkt. Verder heeft Wilhelmina vanuit het veilige Londen tijdens al haar praatjes het geloof ik slechts één keer in ook nog tamelijk oppervlakkige bewoording gehad over de deportaties van de de joodse Nederlanders.
Je zou kunnen zeggen: ook het koningshuis en Wilhelmina zelve hebben bijgedragen aan de vernietiging van de Nederlandse joden. Of ze er wakker van lagen….

op 25 04 2014 at 09:47 schreef Pyt van der Galiën:

@babs

“Regel zijn regels” heeft denk ik veel te maken met vertrouwen in de overheid, iets waar Van der Boom ook op wijst. Ik geloof niet dat Nederlanders makkelijker bevelen opvolgen dan Spanjaarden. Nederlanders zijn waarschijnlijk wél eerder geneigd de overheid te vertrouwen. De ontwikkeling van het staatsgezag heeft in Nederland en de Scandinavische landen een geheel andere route doorlopen dan in Italië of Spanje.

Van der Boom wijst er in dat verband op dat veel Joden in Frankrijk en België uit Oost-Europa afkomstige vluchtelingen waren die een instinctief wantrouwen koesterden tegen de overheid. Wanneer die opgeroepen werden zich ergens te melden, dachten ze eerst nog wel eens een keertje na. Nederlandse joden die hier al eeuwen woonden, hadden daarentegen nauwelijks of geen negatieve ervaringen met de staat. Dat instinctieve wantrouwen bestond dus niet. Wanneer die zo’n oproep kregen, waren ze eerder geneigd daar aan gehoor te geven.

op 25 04 2014 at 10:24 schreef Marco Meijer:

Volgens historica Nanda van der Zee (“Om erger te voorkomen”) speelde ook de vlucht van Wilhelmina, en aansluitend haar hardnekkige weigering om de regering te verplaatsen naar Suriname of Ned.Indië, de Duitse bezetters geweldig in de kaart. Ze konden met de NL Grondwet in de hand verklaren dat de regering in Ballingschap ongrondwettig was (want niet gevestigd op NL grondgebied).
Daarom kreeg Nederland een civiel bestuur (onder Seyss-Inquart). En alle NL ambtenaren vielen onder dat civiele gezag. Bovendien lag er een richtlijn dat in oorlogstijd ambtenaren hun werk moesten blijven doen conform aanwijzingen van de overheid.
En (mede) daardoor werden Joden opgepakt door NL politieagenten en vervoerd door NL treinpersoneel. Die deden “gewoon” hun werk.

Dat de leden van de Hoge Raad accoord ging met het gedwongen ontslag van hun Joodse voorzitter, én ook nog eens instemden met de zg. Arierverklaring, vind ik een van de grotere schandalen van WO II. En diezelfde leden bleven na de oorlog gewoon zitten. Ze waren immers benoemd voor het leven ….

Naar mijn mening is het in de steek laten van onze Joden allereerst aan te rekenen aan de elite van ons land. Inclusief ons koningshuis.

op 25 04 2014 at 11:36 schreef Shula:

Holocaustonderwijs moet al op het kinderdagverblijf beginnen door dagelijks verplicht een minuut stilte voor de Joodse slachtoffers van de 2e WO in te stellen.

Ook op de basis- en middelbare scholen zou men dagelijks die minuut stilte in acht moeten nemen om de slachtoffers van het allergrootste drama dat de mensheid ooit gekend heeft, de Joodse Holocaust, recht te doen.

Daarnaast is het het overwegen waard om bij de hoofdingang van iedere Nederlandse publieke instelling een inzamelingspunt voor Yad Vashem te plaatsen.

op 25 04 2014 at 12:17 schreef jos:

Goed en helder betoog van deze historicus en het ligt vast ingewikkelder dan dat het in de “aard” van de NLers zat om mee te werken aan de jodenvervolging.

Maar ik mis de vergelijking met Denemarken. Dat land heeft ook een inheems bestuur gehad en had ook goed geïntegreerde joodse bewoners. Maar bijna alle joden (99%) hebben het daar wel gered.

op 25 04 2014 at 12:55 schreef babs:

Pyt,
Het vertrouwen in de overheid raakt eraan en daar ligt inderdaad een verschil.

Maar er is meer denk ik. Ik denk inderdaad dat in Zuidelijker landen immorele bevelen minder snel worden opgevolgd. Ik heb daar ook voorbeelden van. Ik heb hier verschillende keren mensen ervan kunnen overtuigen bevelen naast zich neer te leggen om puur het goede te doen.

op 25 04 2014 at 13:34 schreef cRR Kampen:

“de slachtoffers van het allergrootste drama dat de mensheid ooit gekend heeft, de Joodse Holocaust”

Wat een onzin. Herdenk dan 40 miljoen lukraak gedode Russen onder Stalin of een vergelijkbaar aantal onder Mao Tse Dung. Of neem zelfs maar de elf miljoen die z’n nationalistische tegenhanger, Tsjang Kai Chek, maakte. Of, et cetera.

Shoa is gewoon één van de vele genocides die de mensheid als een ziekte erger dan de pest geteisterd hebben. Dat moet worden onderwezen. Allicht is de Shoa wel één van de best gedocumenteerde gevallen, daardoor zeer illustratief, maar je moet ‘m niet uitzonderen en op die manier ‘heilig verklaren’.

op 25 04 2014 at 13:59 schreef MNb:

Helaas werkt YouTube niet zoals het zou moeten, zodat ik meer dan een half uur nodig zou hebben om het filmpje helemaal te bekijken. Twee punten, behalve de verderfelijke Nederlandse lafheid:

1. Nederland had wegens zijn geografie veel minder mogelijkheden om onderduikers te verbergen dan bv. Frankrijk;
2. Nederland stond rechtstreeks onder Duits burgerlijk bestuur, terwijl België door de Weermacht werd bestuurd en Denemarken tot in augustus 1943 een eigen regering had. De paar duizend joden waren in oktober naar Zweden overgezet.

Dat verklaart echter niet waarom relatief zoveel Nederlandse jongemannen vanaf 1941 naar het Oostfront vertrokken – en zich daar onderscheidden.

op 25 04 2014 at 15:16 schreef cRR Kampen:

Aanvullingen op MNb –
3. Nederland had kort voor de oorlog een identificatiesysteem (van IBM) in gebruik genomen, waardoor Joden (en anderen) relatief gemakkelijk te vinden waren.
4. In Nederland zaten al relatief veel Joden, waaronder daklozen die uit Duitsland gevlucht waren.
5. Nederland had, in protest tegen de Arbeitseinsatz en de eerste antisemitische maatregelen, de Februaristaking opgezet. Deze werd spijkerhard neergeslagen. Dit heeft veel verzet gebroken.

Bijzonderheid Denemarken: de bezetter begon daar pas zeer laat met de Jodenmaatregelen (ster et cetera), hopend het ‘broedervolk’, de Denen, te vriend te houden. Toen het er toch van kwam sprak de Deense koning ‘als de Joden hier die ster moeten dragen ben ik de eerste die ‘m opspeldt’. Dit blijk van solidariteit hielp sterk mee aan het redden van de Deense Joden. De Nederlandse koningin kon zoiets moeilijk doen, natuurlijk.

Al die tijd werd exact één aanslag op een deportatietrein gepleegd, die op een handvol na alle ruim 400 Joden op dat transport redde. De aanslag werd in Wallonië door enkele Belgische studenten gepleegd. Eén enkele poging, meer niet. Dit feit zou een waarschuwing kunnen zijn.

op 25 04 2014 at 15:41 schreef C.Noort:

Toen de regering en het staatshoofd vluchtten was er geen enkele soevereiniteit meer. Daarmee kreeg Hitler het alibi in de schoot geworpen om naast een militair bestuur ook het vacuüm van het burgerlijk gezag op te vullen. Het is niet voor niets dat de situatie in vergelijkbare landen als België of Denemarken aanmerkelijk beter is voor de bevolking, ook voor het joodse deel daarvan. Daar bleef hoe dan ook een koning, een eigen kabinet. In Nederland kreeg men Seyss-Inquart.

De verplaatsing van de regeringszetel van Londen naar Batavia is verijdeld onder druk van de Britse regering. Daarbij speelde een rol, dat zowel vanuit het bezette Nederland als vanuit Londen geheime contacten met Berlijn (en Tokio) werden onderhouden om te onderzoeken, of er arrangementen met de ‘As’ mogelijk waren, waardoor Nederland althans formeel en zakelijk zijn koloniën zou kunnen blijven exploiteren. Dit in hoge mate om te voorkomen, dat de Engelse bondgenoten zich van de uitermate winstgevend geworden grondstoffenuitvoer uit Indonesië meester zouden maken. Wilhelmina noemde later dat ze niet naar Indonesië wilde omdat ze niet tegen de warmte kon.

op 25 04 2014 at 18:18 schreef dewanand:

namaste Fnaakters,

Pittig thema, antisemitisme in nederland, wel wel, onderhuids is 99 procent van de blanke Hollanders gewoon jodenhater. Maar er is schijntolerantie dus die 99 % mist alle niet blanke Ariers ook liever als kiespijn en zou de transport wagons met hen erin op weg naar Westerbork een duwtje na geven om sneller te rijden. Reken maar na, ruim 2,3 miljoen mensen stemden toch op de PVV? En alle niet stemmers stemden ook op de PVV als een last minute proteststem he. Reken nu uit hoeveel fans Geert Wilders heeft.

kijk dit mailde ik naar een hindoeman vandaag:

—

hier in nederland zie ik overal gewoon dat alle niet blanken toch ergens totaal vastlopen en instorten of mislukken, lager terecht komen. ik hoor dit overal nu als ik doorgraaf he bij een niet blanke, dus veel negers, hindoestanen, en andere niet arische blanke rassen. het ras telt hier het zwaarst gewoon, je bent je ras in nederland, heel absoluut, dit is het materiele racisme hier, erger dan jati kaste discriminatie kan je zeggen.

ik werk aan een intelligente oplossing voor de materialistische rassenhaat hier. ik heb het al opgeschreven en moet het maar doen. niet denken maar doen.

bye

waldo

op 25 04 2014 at 20:36 schreef Johan:

Het zat iets anders in Denemarken; de relatief kleine joodse gemeenschap werd, toen het eenmaal tot vervolging dreigde te komen, vrijwel geheel verplaatst naar het buurland Zweden. Dat is de echte reden dat de meeste Deense joden het overleefden; een neutraal buurland, dat bereid is alle joden op te nemen; een goed georganiseerde exodus met vissersboten, meer was er niet nodig. Helaas waren er maar weinig landen met een neutrale buur.

op 25 04 2014 at 22:01 schreef betwister:

Nog een detail:

De identificatieplicht (d.m.v. het persoonsbewijs).
Het persoonsbewijs was moeilijk te vervalsen, omdat 1 Nederlandse ambtenaar destijds de ambitie had, een onvervalsbaar PB te ontwerpen.

(ook stond in de burgerlijke stand het geloof van iedereen vermeld, maar misschien was dat in Denemarken en België ook zo).

op 26 04 2014 at 05:54 schreef Thomas E:

Werden de Cohens, Polaks etc die christelijk of seculier waren geworden, ook opgepakt? Was daar officieel beleid voor opgesteld? Iemand die dit weet??

op 26 04 2014 at 08:21 schreef Thomas E:

Inmiddels weet ik het antwoord al. Je werd vervolgd als tenminste 3 van je grootouders aantoonbaar joods waren. Maw getrouwd in sjuhl of begraven op een joodse begraafplaats. Je eigen geloof was irrelevant, slechts je ‘ras’ telde.

op 26 04 2014 at 09:59 schreef petepel:

Opmerkelijk in dit verband is het hoge vertegenwoordiging van Nederland bij de ‘Rechtvaardigen onder de Volken’ in het Yad Vashem Instituut in Israel.
In De Groene Amsterdammer stond eerder dit jaar een interessant artikel door Herman Vuijsje over deze vreemde tegenstelling tussen het hoge aantal van gedeporteerde joden uit Nederland en tegelijkertijd de vele Nederlanders die joden onderdak geboden hebben.
Hierbij de link naar het artikel, maar ik weet niet of het geheel toegankelijk is zonder abonnement. Anders kan ik het je wel toesturen.
http://www.groene.nl/artikel/schuld-en-hulde

op 26 04 2014 at 11:54 schreef Herbert:

@Thomas, ja. De Duitsers gingen uit van een joods ras i.p.v. een joods geloof. Dus ook Vaderjoden (kinderen waarvan de moeder niet Joods is) gingen er aan. Vreemd genoeg Joden met een gemengd huwelijk niet.

Ook SS-ers moesten een Familiengeschichtsforschung ondergaan om te kijken of er geen joods bloed in de familie zit. In het Nederlands heet dit Sibbekunde.

@cRR Kampen. Met de bevolkingsadministratie had IBM niets van doen. Dan ging gewoon met kaartenbakken en dat systeem heeft het tot de jaren ’90 volgehouden. Bijkomend was het moeilijk te vervalsen persoonsbewijs.

Het geloof van de persoon stond en staat in het bevolkingsregister, later de GBA en nu de GBP. Het is ook geen Nederlandse uitvinding maar een Franse. Uit 1811.

op 26 04 2014 at 11:55 schreef C.Noort:

@Johan. En zelfs met hulp van enkele Duitse officieren.

Achteraf kun je zeggen dat de vlucht van Wilhelmina en haar staf (incl. Bernhard) naar London een goede en een kwade kant had. De kwade wordt hierboven beschreven, de goede kant had alles met Bernhard te maken. In London werd zijn bewegingsvrijheid ingeperkt door de Engelsen die niemand vertrouwden met Duits bloed en zijn naaste omgeving (Wilhelmina, van ’t Sant) die wist dat Bernhard een ongeleid projectiel was. Want beschimpt door zijn ex-landgenoten en gemanipuleerd door enkele hooggeplaatste Duitsers voelde hij continu de aandrang om zich te bewijzen. De nooit opgehelderde kwestie van de zgn Stadhoudersbrief is daar het beste bewijs van.
Ik denk dat dat dan ook de werkelijke reden was om uit Nederland weg te gaan. Bernhard was chantabel.

op 26 04 2014 at 12:21 schreef Herbert:

Dat van dat civiele bestuur heb ik altijd onzin gevonden. De Duitse top die het bestuur aanstuurde behoorden tot de SS en de Whermacht. En ook de bezetter in België maakte gewoon gebruik van de Belgische overheden. Belgen dus.
Hooguit zal het verschil zijn dat ambtenaren in België onder de krijgstucht en in Nederland niet.

Maar Nederland was een door en door antisemitisch land. De eerste stroom vluchtelingen werd nog toegelaten, de tweede stroom werd opgesloten in het haastige gebouwd Kamp Westerbork dat wel gedwongen betaald werd door de Joden in Nederland. De latere stroom werd gewoon teruggestuurd terwijl Nederland dondersgoed wist dat de Joden niet veel heil te verwachten stond. Het bestaan van KZ-lager was allang bekend in Nederland, sommigen lagen maar een paar honderd meter van de grens af, zoals de Emslandlager.

op 26 04 2014 at 14:55 schreef C.Noort:

‘De latere stroom werd gewoon teruggestuurd’
@Herbert, maar dat is nu nog steeds zo, dat we bijna geen vluchtelingen opnemen. Dat heeft niet met racisme of antisemitisme te maken maar met het feit dat we er niets aan kunnen verdienen. Voor de oorlog waren Joden met geld – en die waren er – meer dan welkom. Maar wie niet in zijn eigen onderhoud kon voorzien – en dat waren er veel meer – mocht weer terug. We hebben er geloof ik geen woord voor maar het is moreel gezien zo mogelijk nog verwerpelijker.

op 26 04 2014 at 16:55 schreef Thomas E:

Hoe hebben de mensen toch tot een dergelijk niveau kunnen afzakken? Met z’n allen een hele bevolkingsgroep apart zetten en helpen vernietigen. Nog maar driekwart eeuw geleden!

En het kan morgen wéér gebeuren, dat is nog het ergste. Als we weer in die vicieuze cirkel van verdachtmakingen, haat en groepsdynamiek terecht komen, zijn wéér etnische groepen de klos. Je ziet het in andere regio’s gebeuren. We MOETEN racisme met kracht blijven tegengaan.

op 26 04 2014 at 19:34 schreef Thomas Cool / Thomas Colignatus:

Namaste allen: Gelieve kennis te nemen van mijn protest tegen de inbreuk tegen de wetenschap door Bart van der Boom:
http://boycottholland.wordpress.com/2014/04/26/when-anne-frank-returns-to-haunt-you/

Namaste Denawand: Es ist mir nicht klar wieso du (dude) von Denawand zur Waldo kommst ? (Ein Versuch auf Yiddish.)

op 26 04 2014 at 19:56 schreef Sasha Berkman:

Het was destijds heel gevaarlijk om onderduikers in huis te hebben in verband met “de buren”. Dat zegt alles volgens mij.

op 26 04 2014 at 21:54 schreef dewanand:

Namaste Thomas Cool-ji, Shalom,

Met wat vertaalhulp van een kennis kon ik jou vraag in het Jiddisch begrijpen.

Waldo en Dewanand zijn gewoon mijn officiele voornamen in mijn paspoort, en ik ben in suriname geboren als hindoestaans jongetje. Mijn moeder gaf mij de voornaam dewanand, en Waldo werd afgeleid uit de naam van een oom van mij die Walter heette. Maar Waldo is dus verwant met het oudgermaanse woord ‘de Walden’, goden die heersen in de germaanse mythologie, zoals ik het las vroeger.

Ik heb een driedimensionale identiteit, check die hindoelander ID van mij.

Hieronder kan je ontdekken wat Dewanand betekent in het Sanskrit, in een interview met Norm Goldman uit Canada:

I will give an explanation of my Sanskrit name.

http://blogz.org/Blog737298-A-Conversation-With-Hindu-Writer-Dewanand.htm

maar omdat mijn moeder moslim is, ben ik dus een halve moslim en hierom toch een lagere kaste in het hindoe kastenstelsel in nederland van de raszuivere (khattar) Hindoes. Hierom ben ik paria van de paria’s.

Gelukkig hoor ik nu tot het kattenleger van mijn hindoe kat, Wieroe, en ik moet hen geheime correspondentie brieven typen en hen heilige oorlog regisseren.

dewanand en Wieroe

op 27 04 2014 at 08:08 schreef Ron:

Natuurlijk was het vreselijk maar wat de Palestijnen vandaag de dag moeten doorstaan is ook vreselijk en daar kunnen we nog iets aan doen.

op 27 04 2014 at 13:26 schreef Thomas Cool / Thomas Colignatus:

Namaste Denawand, inderdaad een nuttig en leuk interview. Ook een compliment voor je stijl die ik verfrissend vind. Ik zal in ieder geval je boek over Holland gaan lezen en bespreken. Je zegt: “ik werk aan een intelligente oplossing voor de materialistische rassenhaat hier. ik heb het al opgeschreven en moet het maar doen. niet denken maar doen.” Waar heb je het opgeschreven ? Ik vond in ieder geval dit aardig:
http://www.dewanand.com/wfor1177.htm Heb je ooit overwogen crowdfunding te gebruiken om projecten te financieren. Wanneer je bijv. net als Willem Frederik Hermans een reis langs Suriname en de Antillen zou maken en je verslag zou doen, dan zou het met interesse lezen. http://www.wfhermansvolledigewerken.nl/?verhalen=de-laatste-resten-tropisch-nederland

op 27 04 2014 at 15:05 schreef frank assmann:

@Ralph van der Geest.

Het feit dat Wilhelmina naar het UK is gevlucht wordt altijd aangedragen door mensen die de toen vigerende werkelijkheid niet zien.

Wilhelmina en de regering waren niet slechts voor Nederland van belang.

Wilhelmina was ook na de capitulatie van Nederland nog steeds staatshoofd over 150 miljoen mensen.NO Indie,Suriname en de eilanden waren van cruciaal belang voor de oorlogsinspanning.

op 29 04 2014 at 19:00 schreef Rena:

Zo’n 25 jaar geleden las ik in een boek van Weinreb (ik had er toen geen weet van dat hij nogal ‘fout’ gevonden werd) ook een aantal redenen. Blijkbaar liepen in Antwerpen de Joden gewoon nog op straat? Een van de verklaringen was dat er in Nederland te weinig onderduikplekken waren: te weinig huizen met kelders en zolders.