Vrouwen zijn nooit vrij in fascistische handen
Fréderike Geerdink
Illustratie: Maurice Sendak.
Het is geen prettig woord om een column mee te beginnen want het is hard en roept bij veel vrouwen akelige herinneringen op, dus dit is een strategische eerste zin van een column over verkrachting. Verkrachting en ander seksueel geweld staan weer hoog op de agenda, vooral in de context van gewapende conflicten, waarin seksueel geweld vaak wordt gebruikt als wapen.
De strijd tegen seksueel geweld kan niet hard genoeg zijn. Verzet tegen de inzet van de beschuldiging van seksueel geweld als wapen, moet onderdeel zijn van die strijd. Tegen, met andere woorden, het patriarchaat dat vrouwen als instrument gebruikt om zijn eigen bestaan veilig te stellen.
Aanleiding om hierover te schrijven is natuurlijk het VN-rapport over seksueel geweld door Hamas tijdens de aanvallen op 7 oktober, dat vorige week werd gepubliceerd.
Het rapport, dat ik helemaal las, concludeert dat er ‘redelijke gronden zijn om te geloven’ dat Hamas zich schuldig maakte aan verkrachting en ander seksueel geweld. Het is niet helemaal duidelijk waar die conclusie op is gebaseerd. Er is geen bewijs gevonden, er is met overlevenden noch met getuigen gesproken. Het onderzoeksteam merkt op dat de verzamelde informatie grotendeels is verkregen via Israelische overheidsinstellingen. Dat probleem is zo goed mogelijk ‘verholpen’, staat er, maar onvermeld blijft hoe.
Oprechtheid
Voor de duidelijkheid: niemand kan uitsluiten dat Hamas zich die dag schuldig heeft gemaakt aan verkrachtingen en ander seksueel geweld, of dat sommige van de Israeliërs die in Gaza worden vastgehouden er slachtoffer van waren of zijn. Dergelijk geweld ligt immers altijd op de loer.
Als je echter oprecht bezorgd bent over de veiligheid van vrouwen, dan moet je de oprechtheid van de Israelische staat, toen het dit thema meteen na 7 oktober op de agenda zette, in twijfel trekken. Israel is een koloniale staat die genocide pleegt in Gaza, en de Westoever en Oost-Jeruzalem steeds verder etnisch zuivert. Genocidale regimes geven niet om vrouwenrechten. Ze representeren het patriarchaat in zijn meest extreme vorm. Het patriarchaat en de vrijheid van vrouwen sluiten elkaar categorisch uit.
Het is Israel, met andere woorden, niet te doen om vrouwenrechten, maar om ongestraft wegkomen met genocide. Het heeft met groteske beschuldigingen (die al snel kapot werden gecheckt, ook door het VN-rapport) het narratief bepaald en onderzoeken door internationale media en officiële instanties in gang gezet, met als doel zijn opponenten neer te zetten als absolute monsters die tegen elke prijs uitgeschakeld moeten worden.
Dat er geen bewijs is voor de beschuldigingen, ook niet voor de minder groteske, is teruggebracht tot een noot in de kantlijn die je gemakkelijk over het hoofd kunt zien in een verhaal dat geen enkel journalistiek medium níet durft te coveren. Niemand wil ervan worden beschuldigd niet aan de kant van vrouwen te staan, toch?
Bloeddorstig
Maar door geloofwaardigheid te verstrekken aan een genocidaal regime, staan we helemaal niet aan de kant van vrouwen. Integendeel. We ageren tégen vrouwen en tégen menselijkheid. Nee, ik ben geen specialist als het om Israel en Palestina gaat en het is al meer dan twintig jaar geleden dat ik een aantal verhalen maakte vanuit Gaza en de Westover. Maar een staat die zijn gezworen vijand afschildert als bloeddorstig om zijn eigen misdaden aan het zicht te onttrekken, díe herken ik wel. Ik specialiseer me immers in Turkije en Koerdistan.
Turkije investeert, net als Israel, al decennia in propaganda om de bevolking die ze wil uitschakelen en de verzetsbewegingen die uit die bevolking voortkomen, neer te zetten als onaangepasten, terroristen, verkrachters en monsters. Dat doet Turkije, en ook Israel, in een poging om zijn eigen misdaden, waaronder oorlogsmidaden en misdaden tegen de menselijkheid, te rechtvaardigen en er groen licht voor de krijgen van de internationale gemeenschap, vooral westerse landen.
Bergen
Turkije heeft halve dorpen uitgemoord, de verschrikkingen in de schoenen van de PKK geschoven en PKK-leider Öcalan tot ‘babymoordenaar’ uitgeroepen, een term die veel Turken nog atijd gebruiken om de Koerdische leider te omschrijven. Turkse soldaten en hun hulpjes in Syrië kidnappen en verkrachten vrouwen, zoals een recent rapport van Human Rights Watch aantoonde. Er zijn geloofwaardige journalistieke onderzoeken gepubliceerd over gemeentes in Bakur (Koerdistan in Turkije) waar, nadat ze werden overgenomen door regeringspartij AKP (nadat de gekozen Koerdische burgemeesters waren afgezet en in het gevang gegooid), illegale prostitutienetwerken werden opgezet. En wat doet de Turkse staat? Die beschuldigt de PKK ervan jonge Koerden te kidnappen, en insinueert al jaren dat seksueel geweld ‘in de bergen’ aan de orde van de dag is.
Vooral die laatste is een interessante beschuldiging. Want één van de vele dingen die ik heb geleerd in alle jaren dat ik verslag deed en schrijf over Koerdistan en het gewapend en ongewapend Koerdisch verzet, is dat zij niet de bevrijding van Koerden centraal stellen in hun strijd, maar de bevrijding van vrouwen. Ze strijden niet eendimensionaal tegen ‘Turkije’, ze strijden tegen het patriarchaat, ook binnen hun eigen maatschappij en de PKK ook in hun eigen gelederen. Wat ik ten diepste ben gaan begrijpen, is dat de bevrijding van vrouwen uit de huizen en de gemeenschappen waar zij worden onderdrukt, mishandeld en tot zwijgen gebracht helemaal niets betekent als er geen werk wordt gemaakt van het bestrijden van het patriarchaat.
Stem verheffen
Met ‘werk maken van’ bedoel ik de grotere strijd, maar ook het dagelijkse individuele werk, dat eruit bestaat te onderzoeken hoe het patriarchaat ons allemaal heeft gevormd en hoe we ons van die invloed kunnen ontdoen. Ook binnen de PKK betekent dat dat seksueel geweld absoluut onacceptabel is. Zelfs wijzen naar een vrouw en je stem verheffen, is al onacceptabel omdat dat – terecht – wordt gezien als patriarchaal gedrag. Elk patriarchaal gedrag wordt aangepakt door zelfreflectie te bevorderen, en door verplichte educatie, educatie, educatie.
Mijn goede vriendin Anja Meulenbelt, die de Palestijnse bevrijdingsstrijd goed kent en die Gaza over een periode van dertig jaar vaak heeft bezocht, ook sinds het geregeerd wordt door Hamas, was ervan onder de indruk hoe de Koerdische beweging de bevrijding van vrouwen tot prioriteit heeft gemaakt en de strijd richting krijgt door een stevig ideologisch raamwerk. (Meulenbelts nieuwste boek, ‘Nooit meer is nu‘, over Israel en Palestina, komt bijna van de drukker!)
We moeten dus, vat ik even samen, de richting van onze eigen strijd bepalen en ons niet laten gijzelen door het narratief van fascistische staten. We moeten het patriarchaat bevechten tot het in elkaar dondert, inclusief de manier waarop het vrouwen inzet als instrument in zijn propaganda. De strijd moet gaan om de volledige vrijheid van vrouwen. Die gaat dus verder dan hen bevrijden uit de handen van degenen die hen lichamelijk geweld aandoen: ook het destructieve systeem dat onze aarde teistert moet kapot. Zolang we dat niet doen, zullen de vrouwen die we bevrijden telkens weer in de handen vallen van verkrachters.
Fréderike Geerdink is onafhankelijk journalist. Volg haar op Twitter, abonneer je op haar Koerdistan-nieuwsbrief, lees haar boek over de PKK, Dit vuur dooft nooit, of lees deze column in het Engels op MedyaNews.
Fréderike Geerdink, 11.03.2024 @ 08:18
RSS