Voor Rutte bestaat voorlopig geen duidelijk alternatief
Fons Kockelmans
In het aardgasdebat werd er, zoals gebruikelijk, een motie van wantrouwen ingediend tegen premier Rutte. Die werd, zoals eveneens gebruikelijk, verworpen. De oppositie wil vrij massaal van Rutte af, maar coalitiepartijen kijken wel uit om hun eigen doodvonnis te tekenen.
Zo ging het en zo zal het gaan. Maar heeft het zin aan de lopende band om het vertrek van de premier te roepen? Natuurlijk: Rutte deugt niet. Hij is een opportunist, die de leugen om bestwil als voornaamste wapen hanteert. Wiens geheugen alleen functioneert zolang het hem uitkomt. Die voortdurend probeert alle problemen weg te schateren. Die zich heeft ontwikkeld tot wereldkampioen ‘sorry’ zeggen. En toch: wat schiet je ermee op als hij ontslag neemt?
Na het opstappen van Rutte zijn verkiezingen onvermijdelijk. Het is denkbaar dat de combinatie PvdA/GroenLinks die wint. In dat geval mag deze partij de nieuwe premier aanwijzen. Voorwaarde is wel dat ze voldoende partners weet te vinden om mee te regeren, wat nog niet zal meevallen. Hoogstwaarschijnlijk lukt het niet om tot een Kamermeerderheid te komen zonder VVD. Een andere noodzakelijkheid zou zijn dat de fusie van deze twee partijen überhaupt doorgaat. Er zijn nogal wat redenen om daaraan te twijfelen, zeker als dat op korte termijn moet.
Duidelijk alternatief
Kortom: de kans dat een linkse partij de verkiezingen op haar naam schrijft, lijkt me niet erg reëel. Het ligt veel meer in de rede dat de BBB van Caroline van der Plas als nummer 1 eindigt bij de volgende stembusgang. En volgens mij ben je behoorlijk in de aap gelogeerd als zij premier wordt. Ze vertelt misschien wat minder onwaarheden dan Rutte (hoewel), maar ze zegt bepaald niet altijd de dingen die je wil horen.
Het kan ook dat de VVD opnieuw de grootste partij wordt bij de verkiezingen. Wie weet zelfs onder leiding van Rutte, want heel veel andere gegadigden zijn er op dit moment niet in die partij. Het lijkt me de vraag of iemand als Edith Schippers (ik noem maar een mogelijkheid) een vooruitgang zou betekenen.
Hoe dan ook neem je met het vertrek van Rutte een behoorlijke gok. Volgens mij kun je alleen het initiatief nemen tot diens aftreden als je een duidelijk alternatief hebt. En dat is op het ogenblik niet echt voorhanden.
Links doetje
Rutte werd in 2006 door zijn tegenstreefster in de strijd om het VVD-lijsttrekkerschap, Rita Verdonk, weggezet als halfzacht links doetje. Volgens mij ten onrechte. Rutte is niet links. Hij vindt vooral zijn eigen positie belangrijk. Hij wil zo lang mogelijk aan de macht blijven, zowel in de VVD als in het land. Zijn politieke standpunten zijn daaraan ondergeschikt. Denkt hij dat zijn doel het beste bereikt kan worden door een gedoogcoalitie met de PVV, dan komt die er. Meent hij dat de omstandigheden zijn veranderd, dan sluit hij net zo lief een verbond met de PvdA. Of met D66, CDA en ChristenUnie. Je kunt met hem alle kanten op, zolang hij maar premier kan blijven.
Een ideale regeringsleider is Rutte dus niet. Verre van zelfs. Maar hij heeft ook voordelen.
Samenwerken met de PVV van Geert Wilders wil hij niet meer. Na het fiasco van Rutte I heeft hij zijn buik vol van hem. Althans voorlopig, want je weet nooit waartoe een onbetrouwbaar type als hij in staat is. Hetzelfde geldt voor Thierry Baudet en zijn Forum voor Democratie. Wellicht is bij deze partij zelfs sprake van een ideologische afstand, al dien je met die uitdrukking voorzichtig te zijn als het om Rutte gaat.
Stikstofbeleid
Moeilijk zal Rutte daarentegen beslist niet doen als het de BBB betreft. Voor onder meer het stikstofbeleid en de klimaatpolitiek is daar wel een draai van 180 graden voor nodig, maar laat het maar aan Rutte over om die te maken. Aan Van der Plas overigens ook, vrees ik.
Toch zal Rutte niet zomaar van koers veranderen, laat staan van partners. Hij moet er door de omstandigheden toe worden gedwongen. BBB is tenslotte een nieuwkomer, die ook zo weer kan wegzakken in de kiezersgunst. De VVD-leider is behoedzaam, zoals iedereen die als wezenlijkste doel heeft zijn baantje te behouden.
Met Rutte is het vooruitzicht op een middle-of-the-road-politiek daarom groter dan met Van der Plas. Of zelfs dan met Schippers of een andere VVD’er. En vlees noch vis is het beste dat je kunt krijgen in een land waar de ene helft klaarstaat om de andere op de bek te timmeren wegens verschil van inzicht. Ideaal is Rutte absoluut niet, maar soms moet je accepteren dat het ideale onhaalbaar is. En voortmodderen.
Fons Kockelmans (1952) werkte lange tijd bij het ANP, vooral als politiek verslaggever. Later publiceerde hij onder meer op Joop, Historiek en The Post Online.
Fons Kockelmans, 10.06.2023 @ 11:15
RSS