Verplicht naakt is de nieuwe burqa
Hassnae Bouazza
‘Mijn lichaam behoort mij toe en is niet de bron van andermans eer’. Met een Facebook-foto van die tekst op haar ontblote bovenlichaam raakte de Tunesische Amina Tyler de kern van het probleem dat vrouwen over de hele wereld ervaren: het idee van de vrouw als aanstichter van zonde, als bezitter van een zondig lichaam, maar ook als bezitter van een lichaam waar mannen ongebreideld over kunnen beschikken of er hun eer aan op kunnen hangen.
In de Arabische wereld zijn vrouwen in een constante strijd verwikkeld voor hun recht op lichamelijke integriteit. De jonge Egyptische Aliaa el Mahdy plaatste eind 2011 een naaktfoto van zichzelf op haar blog en een golf van agressie was het gevolg: het vrouwenlichaam is voor veel radicalen iets aanstootgevends dat het slechtste in hen naar boven haalt.
Minder waard dan een handtasje
Typisch voorbeeld is het verhaal van twee Egyptische activistes die vertelden dat ze door omstanders worden ontzet als ze op straat worden beroofd, maar dat omstanders proberen de boel te sussen als ze worden aangerand. Want niemand wil de agressor zijn toekomst ontnemen. Alsof het vrouwenlichaam minder waard is dan het handtasje.
De abominabele positie van vrouwen in India haalde het wereldnieuws na de brute, en uiteindelijk fatale verkrachting van een 23-jarige Indiase studente door zes mannen. De schokkende gebeurtenis legde het gevecht bloot die vrouwen voeren om veilig te zijn in een land waar het geweld zich zelfs tegen meisjesfoetussen richt. De enorme ophef dwong de Indiase autoriteiten in actie te komen en de daders te vervolgen. Het taboe rond seksuele agressie tegen vrouwen was daarmee gebroken: de verontwaardiging en de afkeuring zijn nu veel luider en vaker te horen, zoals recent bij de verkrachting van een kleuter (die daaraan overleed) door Indiase mannen.
Sextremisme
In deze broodnodige strijd tegen de vrouwenonderdrukking profileert de van oorsprong Oekraïense groep Femen zich met ontbloot bovenlijf. ‘Sextremisme’ noemt Femen deze manier van actievoeren. Steeds vaker zie je de vrije borsten voorbij komen, of dat nu tijdens een bezoek van de Russische president Putin is, als steunbetuiging aan de Tunesische Amina of in protest tegen homofobie door de katholieke kerk.
De methode van Femen heeft onder Arabische en islamitische feministes tot discussie geleid. Veel feministes vinden het abject dat de naaktprotesteerders bedreigd worden en voor hun leven moeten vrezen, maar tegelijkertijd plaatsen ze kanttekeningen: waarom je lichaam inzetten als je iets veel krachtigers hebt als je stem en argumenten?
Borsten in plaats van bommen
Niet dat het bloot protest een modern fenomeen is. De dames van Femen noemen het het nieuwe feminisme, maar de Syrische kunstenares Hala el Faisal demonstreerde in 2005 al naakt in New York tegen de oorlog in Irak. Datzelfde jaar werd in Californië Breasts Not Bombs opgericht: een groep dames en heren (Dicks not Death) die ook bloot -en in heel wat minder strakke lijven dan de goedgevormde dames van Femen- tegen de oorlog demonstreerden.
Maar ook zij vonden het wiel niet uit: het Afrikaanse continent kent een lange geschiedenis van vrouwen die hun blote lichaam inzetten als protestmiddel; het bekendste protest is de opstand van Nigeriaanse vrouwen in 1929. Bloot protest is zo oud als de mensheid.
Agressieve overrompeltechniek
Het verschil met Breast not Bombs en de Afrikaanse protesten is dat Femen veel meer media-aandacht genereert en aanzienlijk agressiever te werk gaat. De vraag is of die agressieve overrompeltechniek wel werkt als je te maken hebt met mensen die zelf in alle redelijkheid bereid lijken te zijn tot debat, zoals onlangs in Brussel, waar de Femen-dames gefotografeerd werden terwijl ze woest schreeuwend een stoïcijns biddende geestelijke belaagden.
Vele malen sympathieker is de vreedzame shocktherapie van Aliaa el Mahdy en Amina Tyler: de simpele confrontatie met hun blote lichaam legt de verknipte seksuele moraal in hun samenlevingen bloot en zet aan tot debat.
Feministes uit India en de Arabische landen zijn potentiële partners die je aan je wilt binden als je daadwerkelijk de vrouwenzaak wilt helpen. Daarbij moet je ervoor waken dat jouw methode en je eigen overtuiging belangrijker worden dan het doel dat je zegt te dienen: namelijk vrijheid voor vrouwen.
Uitsluitingsmechanisme
Dat laatste zie je sterk in het debat rond Femen: critici worden weggezet als ‘zuur links’, en vrouwen die hun sluier liever aanhouden worden tot tegenstanders gebombardeerd. Dat uitsluitingsmechanisme is opmerkelijk. Net zo opvallend is het dat de felste voorstanders van dit sextremisme doorgaans als eerste alarm slaan wanneer zich exotische invloeden in hun eigen cultuur aandienen.
De doelen die Femen nastreeft, zijn lovenswaardig. Maar de strijd die de Keltische koningin Boudicaa tegen de Roemeinen voerde, was dat ook. Toch heeft Boudicaa’s gewelddadige verzet haar uiteindelijk de kop gekost. Nadat ze de Romeinse bezetters van haar thuisland Londen aanvankelijk tot de laatste man wegvaagde, kwamen de Romeinen spoedig weer terug met meer en sterkere legers, waarna er niets overbleef van Boudicaa en haar volk.
Vrouwen serieus nemen
Provocatie is essentieel om taboes af te breken, maar daarbij is het verstandig de vrouwen ter plekke serieus te nemen, in plaats van hen te diskwalificeren en op hen neer te kijken. Dat doen de mannen namelijk al, en dat is de oorzaak dat ze überhaupt in hun beklagenswaardige situatie zitten.
Dit stuk stond afgelopen zaterdag in alle DPD-dagbladen (voorheen GPD). Vandaag was de lancering van Hassnae Bouazza’s nieuwe website, Aicha Qandisha. Voor alles dat de zinnen prikkelt.
Hassnae Bouazza, 06.05.2013 @ 19:11
15 Reacties
op 06 05 2013 at 23:54 schreef Sasha Berkman:
Hier is het veel beter :)
bedankt. Ik heb je nieuwe blog ook bekeken. Veel te wit voor mij. Zeer geintereseert geraakt in dat boek.
Helaas vertelde mijn anti-track software dat je nieuwe website mij tracked. Ik kan me niet voorstellen dat dat je bedoeling is.
Ik ga dat boek van/voor en over vrouwen zeker kopen.
op 07 05 2013 at 00:43 schreef dewanand:
namaste, salaam aleikum Hassnae,
Ik vind dit een leuke tekst maar mis kritiek op Hindoes erin mbt onderdrukking vrouwen en hun rechten op vrije ongeremde seks. Seks, geloof en God zijn vijanden van elkaar in elk geloof en elke religie, en verdoemd of vervloekt. Kan een Hoer nou religieus zijn of gelovig in een heilge tempel op aarde, in een moskee, mandir, kerk, synagoge, ashram enz. Ik vind dit zo interessant en het is fun.
Ik hoor tot nu toe in Nederland van veel blanke mannen dat vrouwen hoeren zijn, en ook hoogopgeleide mannen vertelden mij dit persoonlijk, dus emancipatie van vrouwen in Nederland lijkt mislukt te zijn. Blanke hollandse vrouwen legden mij uit dat een vrouw in Nederland drie gaten heeft en ook dit is iets dat ik zo primitief vind.
Vrouwen neem ik altijd serieus en hierom kennen velen mij wel goed. Je zou het boek moeten lezen van professor Hans Galjaard, alle mensen zijn ongelijk.
En mijn nieuwste boek in Engels lijkt mij ook nuttig voor jou om te onderzoeken titel:
‘A thousand ways to love. Update of the Kama Sutra’.
340 pagina’s en de eerste review was beter dan ik had verwacht.
succes,
Dewanand
op 07 05 2013 at 03:56 schreef Sammie Saul:
Foei Sammie, lul dat je bent! Niet meteen denken dat het over Heleen van Royen gaat wanneer iemand het heeft over verplicht naakt.
Ik heb overigens begrepen dat Heleen haar tietenfoto’s tegenwoordig kunst noemt. In het wondere brein van Heleen moet de stap dan klein zijn om daar dan alsnog een feministische touch aan te geven. Wanneer dat het geval is ben ik overigens bij voorbaat tegen.
Wat Femen betreft, ik ben helemaal voor die manier van protesteren. Maar het zou inderdaad wel ietsiepietsie eventueel een beetje zo kunnen zijn dat ze hun doel voorbij streven. Om eerlijk te zijn heb ik altijd alleen maar naar de plaatjes gekeken bij nieuws over hun protesten. Maar ze protesteren dus tegen verschillende zaken??…. Goh… Weer wat geleerd op deze vroege ochtend.
op 07 05 2013 at 09:14 schreef Ton Fastl:
De kop intrigeerde mij al en al lezende dacht ik waar schrijft Hassnae Bouazza naar toe? En dan komt helaas toch het beperkende en veroordelende slotakkoord. Jammer dat Bouazza Femen daar neerzet als een groep die vrouwen (welke vrouwen?) niet serieus neemt en diskwalificeert. Mij lijkt het tegendeel waar, gaat de vergelijken mank en heeft Femen een totaal ander doel voor ogen dan de onderdrukkende mannen waar Bouazza hen ongewild mee vergelijkt.
op 07 05 2013 at 11:46 schreef Olav:
“Verplicht naakt is de nieuwe burqa” luidt de titel van het stukje. Het blijkt een kritiek op de methode van Femen. Alleen staat Femen volgens mij helemaal niet voor verplicht naakt. Ze zeggen toch niet dat àlle vrouwen naakt moeten om een punt te maken? Iedereen kan dat toch op zijn/haar eigen manier doen.
Citaat:
zoals onlangs in Brussel, waar de Femen-dames gefotografeerd werden terwijl ze woest schreeuwend een stoïcijns biddende geestelijke belaagden.
Je hebt waarschijnlijk foto’s gezien van aartsbisschop Léonard die tijdens een lezing werd aangepakt door Femen en die gedurende de “aanval” een biddende pose aannam. Zie bijvoorbeeld de Standaard. Maar weet je wel wat een verachtelijke autoritaire rotzak die Léonard is, en wat een macht hij heeft in de Kerk als primaat van België? Hij is dus beslist niet zomaar een biddende geestelijke.
Het is meer dan terecht dat Léonard flink wordt aangepakt. Dat kan met scherpe opiniecolumns, dat kan ook met meer in-your-face protest. Punt is: het is allemaal nodig. Een diversiteit aan middelen.
op 07 05 2013 at 12:18 schreef yurp:
Ik geloof niet dat Hassnae Femen diskwalificeert of niet serieus neemt. Ze vraagt zich of of hun methoden wel effectief zijn en hekelt mensen die deze kritiek afdoen als zuur of als tegenstander zijn van de actiegroep. Naar mijn idee heeft ze wel een punt, vaak is de groep (en dan vooral hun lichaam) meer in de aandacht dan het punt dat ze wensen te maken.
op 07 05 2013 at 13:39 schreef Olav:
Yurp:
vaak is de groep (en dan vooral hun lichaam) meer in de aandacht dan het punt dat ze wensen te maken.
Ik zou me zomaar kunnen voorstellen dat dat net een deel van het punt is dat ze willen maken: dat vrouwen vaak alleen maar opgemerkt worden vanwege hun lichaam.
Sois belle et tais-toi.
op 07 05 2013 at 15:55 schreef yurp:
@Olav
Ik ben het met Hassnae eens dat je beter als vrouw kunt laten zien dat je inhoud en argumenten hebt dan dat je met je ontbloot bovenlijf een punt maak over dat je mooi moet zijn en je mond houden.
op 07 05 2013 at 20:32 schreef MNb:
Uiteraard is de effectiviteit van dit soort protestacties altijd maar de vraag. Provo was zo verstandig zichzelf op te heffen voor hun methode zich tegen hunzelf kon richten.
Uitgerekend Putin liet zien hun Femen onschadelijk gemaakt kan worden:
http://jordanrussiacenter.org/news/putin-vs-the-female-body-round-two/
Op de foto lijkt hij dikke pret te hebben. Was hij thuis ook maar tov Pussy Riot.
op 07 05 2013 at 23:24 schreef dewanand:
namaste Hassnae,
Een groot probleem van 90 procent van alle meisjes en vrouwen in hele wereld is dit:
ze denken allemaal negatief over hun lichaam, hun borsten, hun kutje, hun gezicht, hun schaamlippen, hun tampon, hun dijen, hun benen, hun handen, enz enz ja alles van een vrouwenlichaam is slecht en nooit goed in de ogen van de mannelijke goden, zoals allah, krishna, boeddha, god, jehovah, hanuman, shiva, brahma, enz.
Nou waarom waren die almachtige en alwetende goden van die impotente en kleingeschapen mannen dan zo dom om de vrouw zo waardeloos en lelijk en onrein te maken?
Hierom ga ik liever om met hoeren en was nog vanmiddag bij een op de koffie om normaal te praten over de uitgenaaide kut van meiden als hoertjes samen.
Buiten en binnen het huwelijk is en blijft een vrouw een hoer en dit is de wil van de goden.
basta en over, god wil het zo dus slik je zelfmoordpil meiden of zoek een andere god op een andere planeet met je eigen spaceship snel. Weg alle meiden van aarde, moeten ze doen, vertrekken van deze kut planeet. Wieroe is al hiermee bezig, als geniale hindoe kat. Hij bouwd een ark voor jullie meiden als verlossing en jullie gaan naar Sirius he.
Dewanand
op 08 05 2013 at 00:58 schreef Olav:
Yurp, ik ben natuurlijk ook helemaal vóór inhoud en argumenten. Ik doe zelf niet anders. Alleen bij sommige tegenstanders werkt het niet, want die luisteren gewoon niet. En al helemaal niet als het een vrouw is die met de argumenten komt.
Dus dat sommige dames naar andere protestvormen grijpen, zoals het in de zeik zetten van zo’n misantrope aar(t)sbisschop, dat snap ik prima. Zelfs als de methode misschien minder effectief is in het overtuigen van mensen, het blijft een krachtige manier om je ongenoegen te uiten.
En dat mag ook, en het is soms gewoon nodig.
En nogmaals: niemand is verplicht aan welk protest dan ook mee te doen. Er is dus helemaal geen sprake van een “nieuwe burqa”.
op 08 05 2013 at 14:52 schreef dewanand:
namaste Hassnae, shalom, salaam aleikum, ole ole,
Ik kreeg net dit idee in mijn domme bruine kop zeg.
Die oude president van UK, Margareth Thatcher, bekend als the Iron Lady is nooit ergens bloot op de buis verschenen, en ze was feitelijk geen feminist, noch socialist, noch links, ze organiseerde de hele Britse oorlog vroeger om de bezetting van de Islas Malvinas door Argentinie ongedaan te maken. Weet je dit? De Sea Harriers van ruim 28 jaar geleden werden wereldberoemd hierdoor en ik keek nog naar die beelden van deze oorlog in Suriname als Hindoestaanse tiener, en ik duimde voor Argentinie, als Zuid Amerikaan.
Maar het kan dus wel: een ijzeren vrouw die niet bloot gaat en toch nog macht krijgt en een leger leidt van grote, sterke mannen. Ik heb hier een boek thuis over het oude Afrika en er is een verhaal in over een oud Afrikaans rijk met een negervrouw als koningin die oorlog voerde tegen de blanke mannen die Afrika wilde veroveren. Legendarisch zeg, feminisme en girls power in zwart Afrika zijn een apart verhaal.
Zijn er nou vooraanstaande vrouwelijke denkers, filosofen en geleerden in de Westerse wereld? Geen vrouwen praatjes, nee gewoon denkers he.
Dewanand
op 08 05 2013 at 21:17 schreef Sasha Berkman:
Thatcher was geweldig inderdaad! Hoe ze de doden accepteerde, er zelfs opdracht toe gaf. Hoe ze de gewapende overheid op eerzame mijnwerkers afstuurde, ze brodeloos maakte en ze brodeloos maakte zonder enig ander perspectief.
Dit is de beste documentaire over haar volgens mij.
http://www.youtube.com/watch?v=jINZBOxdja8
op 08 05 2013 at 22:38 schreef MNb:
“nee gewoon denkers he”
Hannah Arendt.
op 10 05 2013 at 14:13 schreef Olav:
MNb:
Hannah Arendt.
Iemand de film al gezien?
RSS