Verboden liefde in een sadistisch universum
Peter Breedveld
De beste Amerikaanse comic van dit moment is Saga van Brian K. Vaughan en Fiona Staples. Saga is een mix van science fiction en fantasy die meer suspension of disbelief vergt dan enige andere comic of film die ik heb gezien en tegelijkertijd realistischer is en van meer inzicht in het menselijke bestaan getuigt dan, zeg, Star Wars of Game of Thrones, waarmee de comic is vergeleken.
Wat die suspension of disbelief betreft, het in de ijskast zetten van je ongeloof: Een vrouw met vleugels die het aanlegt met een gehoornde man kunnen we waarschijnlijk allemaal wel handelen. Maar een koninkrijk van cyborgs met monitors als hoofd, de één een ouderwetse buistelevisie, de ander een gigantische flatscreen? Een femme tatale met het lijf van een gigantische spin? Een holle boom die fungeert als raket? Een taartpuntvormige planeet? De geest van een vermoorde tiener als babysitter?
En het gekst is misschien nog wel dat de bewoners van dit totaal bizarre, onmogelijke universum zich exact zo gedragen als aardbewoners in 2024, klagend over “trigger warnings“, aandachtsstoornissen en genderneutrale voornaamwoorden.
Interraciale liefde
Het lijkt een grote grap, maar Vaughan en Staples zeggen wezenlijke dingen met Saga. Over de aardse geopolitiek, over racisme en imperialisme, over interraciale liefde en ouderschap, over familie, over de media, over normen en waarden. Saga is, behalve een provocatieve, bloedstollend spannende, bij vlagen extreem gewelddadige, extreem grappige, seksueel expliciete, zeer onderhoudende avonturenstrip met een stevige soap-factor, ook een diep-filosofisch commentaar op de wereld waarin wij nu leven.
De premisse is een oorlog tussen de bevolking van de grootste planeet in zijn zonnestelsel, Landfall, met die van zijn eigen maan, Wreath. Landfall is een VS-achtige, technisch geavanceerde grootmacht met humanoïden, wezens die er uitzien als mensen, maar met vleugels. De bevolking op Wreath bestaat uit gehoornde humanoïden met magische krachten. Aangezien vernietiging van Wreath voor Landfall geen optie is, omdat de eigen planeet dan uit zijn baan zou raken, is het slagveld geoutsourced naar alle andere planeten in de buurt, dus iedereen is betrokken.
De drie hoofdpersonen van Saga zijn Alana, Marko en hun dochter Hazel. Alana is een militair van Landfall, zij moet Marko bewaken, een krijgsgevangene uit het Wreathiaanse leger. Twaalf uur nadat ze elkaar hebben ontmoet, zijn ze op de vlucht geslagen, negen maanden later is Hazel geboren. Iedereen zit achter ze aan: de autoriteiten van Landfall en Wreath, want neuken met de vijand is slecht voor het oorlogsmoreel, laat staan als daaruit een liefdesbaby voortkomt, een huurmoordenaar, een geheim agent van Landfall, twee journalisten, een homostel, die voor een boulevardblad werken, Marko’s gekrenkte ex-verloofde en de kroonprins van het Robot-koninkrijk, dat van die televisiehoofden.
Cliffhanger
Het eerste nummer van Saga verscheen in 2012, inmiddels zijn er een stuk of 70 nummers verschenen en is Hazel, die in het eerste nummer werd geboren, aan het puberen geslagen. Er is heel wat gebeurd in de tussentijd. Personages aan wie ik gehecht raakte, zijn gestorven, andere zijn uit het zicht geraakt. Alana en Marko hebben de nodige relatiecrises doorstaan, want dat moet ook gebeuren terwijl het halve universum je naar het leven staat.
De gebeurtenissen volgen elkaar op in een moordend tempo, maar zo af en toe nemen Vaughan en Staples een pauze van maanden, niet zelden na een joekel van een cliffhanger, de lezers – het schijnen er heel wat te zijn – in vertwijfeling stortend. Sommige sturen de auteurs grove verwensingen, meldt Vaughan in één van de nummers, in de brievenrubriek. Afkickverschijnselen zijn niks om te lachen.
Het gezin reist het hele universum af in een raket in de vorm van een holle boom, buitgemaakt op een planeet waar die dingen gewoon groeien. Her en der maken ze vrienden en vijanden: de geest van één van de slachtoffers van de oorlog, een tiener zonder onderlichaam wier ingewanden uit haar buik hangen, een hermafrodiet die Hazel leert haar eigen lichaam te accepteren (ze heeft immers hoorns én vleugels die ze moet verbergen), de schrijver van een reeks best-sellers, door serieuze critici beschouwd als pulp maar door Alana als de meest diepzinnige, inzichtverschaffende literatuur ooit, vrijbuiters, smokkelaars en piraten en een wolvin die illegale abortussen verricht.
Minderjarige seksslaaf
Maar ook hun achtervolgers hebben hun verhaallijnen, waaraan Vaughan en Staples net zoveel aandacht besteden als aan die van Alana, Marko en Hazel.
Aan huurmoordenaar The Will, hoe meedogenloos en wreed ook, kun je moeilijk een hekel krijgen omdat hij een minderjarige seksslaaf uit een bordeel bevrijdt en hallucineert van verdriet om zijn gestorven geliefde, een psychopathische vrouw met naakt bovenlichaam en het achterlijf van een spin. Hij heeft een reusachtige kat die dienst doet als leugendetector en emotieloos “LYING” mauwt zodra iemand liegt. The Will neemt aanstoot als iemand de kat een huisdier noemt, hij is z’n side-kick. Lying Cats zijn streng verboden op Landfall. Ik vind het hele gegeven van de Lying Cat hilarisch, vanwege de manier waarop iedereen erop reageert.
Ook Marko’s ex-verloofde, Gwendolyn, is weliswaar een schurk, maar ze is cool en verdient sympathie omdat het ook niet netjes is iemand zo te dumpen als Marko heeft gedaan. De twee roddeljournalisten zijn sympathieke schlemielen, Prins Robot IV, achterbaks en arrogant als ie is, leert zich gaandeweg in anderen te verplaatsen, wat hij van huis uit nooit meegekregen heeft. Sophie is een rechtschapen mens maar ze is loyaal aan The Will, omdat hij haar uit het bordeel heeft gered.
Zo is Saga een rijk geschakeerde vertelling waarin geen aspect van het moderne bestaan onbelicht blijft en de mens in al zijn grillige ingewikkeldheid genuanceerd wordt beschreven. Maar eerst en vooral is het dus een meeslepende, verslavende comic. Fantastisch getekend door Fiona Staples.
Trade paperbacks
Saga is opgedeeld in hoofdstukken, elk zes nummers lang, die worden verzameld in bundels, trade paperbacks. Ik heb de eerste negen trade paperbacks en heb me daarna geabonneerd op de losse nummers, omdat ik het gevoel van vroeger weer wilde terugkrijgen, toen ik wekelijks een stapel comics haalde om elke avond te lezen. Helaas is dat nauwelijks meer te combineren met mijn huidige levenswijze. Voordeel van de losse comics is wel dat je er de brievenrubriek bij krijgt en de redactionele commentaren van Vaughan en Staples.
Is het Vrije Woord u écht lief? Steun me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland. Rekeningnummer NL24 ASNB 8832 6749 39 (N.P. Breedveld, ASBN Rijswijk), BIC ASNB NL21.
boeken, Peter Breedveld, Strips, 09.03.2024 @ 14:45
RSS