Twee Spaanse horrorfilms die u niet wilt missen
Peter Breedveld
Ik hou van horrorfilms, maar hoe meer je er ziet, hoe voorspelbaarder ze worden. Daarnaast is de horrorfilmindustrie niet supercreatief. Veel remakes, veel sequels en prequels en slechte imitaties. Voor de zoveelste Saw kom ik mijn bed niet uit en op weer een nieuwe The Grudge zit ik ook niet te wachten.
Maar dankzij Internet stuit ik toch altijd weer op obscure juweeltjes die ik nog niet kende. Er bestaan heel veel margeblogjes van liefhebbers van obscure en vergeten klassiekers. Eén van die blogjes had een lijstje van tien onbekende Spaanse horrorfilms, want daar ben ik gek op, sinds ik in 2001 Guillermo del Toro’s sublieme El Espinazo del Diablo zag.
Zo keek ik, dankzij dat blogje, het afgelopen weekend de film Who Can Kill a Child? Uit 1976 van Narciso Ibáñez Serrador. De film gaat over een jong Brits stel op vakantie op een fictief Spaans eiland, Almanzora (in werkelijkheid een Andalusisch stadje dat ik vorig jaar toevallig heb bezocht) waar alle volwassenen lijken te zijn verdwenen. Er hangen alleen kinderen rond, die zich heel vreemd gedragen.
Bloeddorstige kinderen
Films waarin volwassenen zich moeten verdedigen tegen bloeddorstige kinderen zijn niet uniek. Ze spreken, denk ik, een diepgewortelde kinderfobie aan die volgens mij elke volwassene wel koestert. Kom op, het zijn mormels soms, of niet? Redeloze etterbakjes, die niet weten wanneer ze moeten ophouden.
Maar Who Can Kill a Child? is anders dan de andere psycho-kinderenfilms. De film begint met een lange introductie van archiefbeelden van stervende en verminkte kinderen in Vietnam, Korea, Pakistan en Biafra. Onschuldige en weerloze slachtoffertjes van de vernietigende oorlogszucht van volwassenen. Ibáñez Serrador geeft de schurken (schurkjes) in het verhaal meteen een solide legitimatie voor hun daden: het is payback time.
Nu heeft het Britse stel op zich niks te maken met de verschrikkingen die kinderen worden aangedaan. Het is zelfs een erg sympathiek stel, dat oprecht geïnteresseerd is in de Spaanse cultuur. De mannelijke helft, gespeeld door de Australiër Lewis Fiander, kan een aardig mondje Spaans, waarmee hij de lokale bevolking voor zich inneemt. Zijn vrouw, gespeeld door Prunella Ransome, is een maand of zeven zwanger.
Bejaarde doodslaan
Dat zet de boel op scherp. Niks mis mee als de volwassenen, die zelf immers geen enkel mededogen kennen, zoals we net zagen in die afschuwelijke archiefbeelden, eindelijk hun vet krijgen, maar waarom dit leuke jonge koppel, nietwaar? En dan zien we een kind ook nog een weerloze bejaarde doodslaan met een stok.
Toch vond ik het schokkend toen Fianders personage, om zijn vrouw te redden, zijn eerste kind doodschoot. Hij realiseert zich dat hij een grens heeft overschreden, en dat alle andere volwassenen dood zijn omdat ze geweigerd hebben die grens te overschrijden. “Wie schiet er nou een kind dood, nietwaar?” zegt hij tegen zijn vrouw. Nou, hij wel en hij laat het ook niet bij dat ene kind. Hij maait er gewoon een heel stel neer al doen ze eigenlijk niets anders dan met z’n allen de weg blokkeren.
Die scènes zijn schokkend en totaal anders dan bijvoorbeeld de sfeervolle kerst-horrorfilm The Children (2008), waarin de kinderen ook veranderen in redeloze moordmonsters. Wanneer de volwassenen terugslaan en hen terugvermoorden, geeft dat een zekere bevredigende ontlading, zoals het ook altijd fijn is om Charles Bronson de psychopathische verkrachters en sadisten te zien omleggen die zijn gezin hebben uitgemoord. In Who Can Kill a Child? Is die ontlading er niet. Je denkt als kijker “ho, wacht even, wat doet hij nou?”
De ontknoping zag ik al lang van tevoren aankomen en is niet buitengewoon spitsvondig of origineel, maar dat maakt niet uit. Het is de weg er naartoe die de film zeer de moeite waard maakt. Hij bulkt ook van de broeierige Spaanse zomersfeer, lekker jaren zeventig-stijl. Ik vind het echt een klein meesterwerk.
Met erotiek doordrenkt
De film smaakte naar meer. Ibáñez Serrador heeft, zag ik op IMDB, vooral televisie en theater gedaan. Maar in 1969 had hij ook al een horror-film geregisseerd: La Residencia, Engelse titel: The House That Screamed, een film in de stijl van het toen populaire Hammer Film Productions, de Britse filmstudio die ons de met erotiek doordrenkte Dracula- en Frankensteinfilms schonk, met Christopher Lee en Vincent Price en zo, en ook veel bewerkingen van Edgar Allan Poe.
Net als de Hammer-films bulkt La Residencia van de sfeer en waar ik altijd verknocht aan ben geweest zijn de kleuren van de films van die tijd. Diep en vol en warm.
La Residencia gaat over een kostschool voor weerbarstige meisjes, waar de van oorsprong Poolse actrice Lili Palmer de scepter zwaait. Palmer, een prachtige middelbare vrouw met grote fonkelende ogen, deinst er niet voor terug de zweep te gebruiken als de meisjes het te bont maken, maar ze doet het uit liefde. Na hun ruggen te hebben opengestriemd, dekt ze ze liefdevol toe in bed. Het is allemaal voor hun eigen bestwil.
Helaas lukt het haar niet ze te beschermen. Ze verdwijnen één voor één en aanvankelijk denkt Palmer dat ze weglopen, maar al gauw blijkt dat er iets anders aan de hand is.
Teder romantisch
La Residencia is alweer geen doorsnee horrorfilm. Er komt één bloedige moordpartij in voor maar die is bijna teder romantisch. Eigenlijk gaat de film over de machtsverhoudingen binnen een groep die door een tiran wordt geterroriseerd. Over de bondgenootschappen die sommige meisjes met elkaar sluiten, het verraad dat ze plegen, de verdeel en heers-tactiek van Lili Palmer, de rebellen die haar uitdagen.
Er is een scène waarin de meiden moeten douchen. Dat doen ze in witte onderjurken. De film is doordesemd met seks, maar je ziet geen naakt. Je ziet diepe decolletés, blote schouders, een stukje naakte dij, maar daar blijft het bij. Super-erotisch en gevaarlijk, want het zijn minderjarige meiden. Hun witte jurken plakken tegen hun bevallige lijven aan, daar kan geen full frontal tegenop. Eén van de meiden trekt het bovenste deel van haar jurk naar beneden, op haar rug gefilmd. Lili Palmer raakt in verwarring. “Wat doe jij nou?” – “Ik was mijn schouders”, zegt het meisje. “Problemen mee?” Palmer is even met stomheid geslagen. “Nee, nee, natuurlijk niet”, zegt ze dan.
Wat een geraffineerde scène! Ibáñez Serrador vertelt hier iets cruciaals over de verhouding tussen de kostschooldirectrice en haar meiden en trakteert tegelijkertijd zijn mannelijke kijkers, maar ik vermoed ook veel vrouwelijke, op een portie broeierige pulperotiek.
Male gaze
Ik geloof niet dat mijn 17-jarige dochter, die een stukje meekeek, al die risqué-tussendoortjes oké vond. Ze zei iets van “ik zie wel wat hij hier doet.” Het kan niet worden ontkend dat de male gaze overvloedig wordt bediend met La Residencia.
Ook de ontknoping van deze film zie je van kilometers ver aankomen. Ibáñez Serrador speelt hier leentjebuur bij alle bekende horrorfilms, van Frankenstein tot Peeping Tom en Hitchcocks Psycho, ook weer overgoten met die saus van psychologie van de koude grond waar meer horror-filmers in die tijd zo gek op waren, maar hij doet het meesterlijk en heeft vooral een oogstrelende film gemaakt, ideaal voor gure winteravonden, met een rood wijntje en kaarslicht.
Is het Vrije Woord u écht lief? Help me dan met een financiële bijdrage. Deze website wordt elke dag bedreigd door de virtuele knokploegen van Domrechts, malafide Nederlandse journalisten en zelfs door de vicepremier. Eerder dit jaar moest ik voor de rechter verschijnen wegens belediging van een racistische troll! Steun Frontaal Naakt. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke site van Nederland. Stort wat u missen kunt op rekeningnummer NL59 RABO 0393 4449 61 (N.P. Breedveld, Rabobank Rijswijk), SWIFT BIC RABONL2U o.v.v. ‘Frontaal Naakt’. Lees hier waarom dat niet met PayPal kan, maar steunen via Patreon kan weer wel. Nog liever heb ik dat u op Frontaal Naakt adverteert of mij inhuurt. Mail mij.
Film Reviews, Peter Breedveld, 07.11.2019 @ 08:40
RSS