Toga-party
Jona Lendering
Hoewel ik als historicus altijd heb geweigerd me te specialiseren, kan ik toch niet ontkennen dat ik de Oudheid het interessantst vind: Babylon, Egypte, Judea, Griekenland, Rome, de Kelten. Elke maand geef ik daarover een elektronische nieuwsbrief uit waarin ik links opneem naar het oudheidkundig nieuws van de voorgaande weken. Wat me elke maand weer opvalt, is dat met name archeologische persberichten erg inaccuraat zijn. Zo’n 40 procent ervan bevat serieuze onjuistheden, meestal overdrijvingen waarvan je vrij makkelijk kunt zien dat er wordt geprobeerd een financier te behagen.
Als ik hierover vertel aan collega’s, kijken ze me meestal wat meewarig aan. “Dat wisten we allang,” zeggen ze dan, verbaasd over mijn naïviteit. Ze weten dan meestal nog andere voorbeelden te geven, bewijzend dat ze het inderdaad allang wisten en dat ze niet de vermoeid-cynische pose aannemen van de wereldwijze geleerde die het allemaal al heeft gezien en niets meer gelooft. De archeologie heeft een serieus imagoprobleem.
Helaas niet als enige. Ik publiceerde vorig jaar een – al zeg ik het zelf – schattig boekje over misverstanden over de Oudheid (Spijkers op laag water), en heb in het nawoord uitgelegd dat de universiteiten zó gespecialiseerd zijn geraakt dat, als een oudheidkundige moet spreken over een deel van zijn vakterrein dat niet zijn eigen specialisme is, hij onvermijdelijk fouten maakt. Helaas realiseren onze academici zich die zwakte niet, zodat onze universiteiten nu een belangrijkere bron van desinformatie zijn dan pseudowetenschappers. Wie me niet gelooft, kan hier een vertaling van het nawoord vinden; aan een publicatie van het achterliggend cijfermateriaal wordt gewerkt.
Er zijn helaas meer disciplines met een geloofwaardigheidsprobleem. Climate-gate heeft niet bepaald bijgedragen aan het imago van de klimaatwetenschap. Mijn vertrouwen in de economen is de laatste jaren ook niet bepaald vergroot. Begrijp ik het goed, dan heeft het gros de hypotheek-, bank-, landen- en eurocrises niet zien aankomen en hebben degenen die ze wel zagen geen ruimte gekregen: niet bepaald de sfeer voor een open wetenschappelijk debat.
Of neem de geneeskunde. Iets meer dan een jaar geleden kwamen er alarmerende berichten over de varkensgriep – het bleek reuze mee te vallen. Ik ben wat sceptisch geworden over dit soort waarschuwingen. Van de gezondheidsadviezen die het RIVM (en zijn voorgangers) na de oorlog hebben uitgebracht, bleek een aanzienlijk deel prematuur (zuivel bleek niet zo gezond, wijn weer wel, en zo voort). Ik lees vol huiver dat er momenteel plannen zijn om ouders met dikke kinderen te korten op de kinderbijslag – alsof we genoeg snappen van het menselijk lichaam om er zo ingrijpend beleid op te baseren.
Begrijp me niet verkeerd. Ik denk dat de viroloog die waarschuwt voor een virus, serieus was. Ik weet dat de medewerkers van het RIVM het beste met ons voor hebben. Ik twijfel niet aan de integriteit van de oudheidkundigen en klimatologen. Maar ik zie óók dat er rationele gronden zijn om te betwijfelen of onze universiteiten wel goed genoeg zijn. Ik ben niet de eerste die constateert dat de universiteit als geheel een heel serieus geloofwaardigheidsprobleem heeft. Nieuwe ontdekkingen krijgen niet langer het krediet dat ze verdienen. Je moet er toch niet aan denken wat er zou zijn gebeurd als destijds de onderzoekers die de gevaren van asbest ontdekten, even ongeloofwaardig hadden geleken als de universiteiten van vandaag.
Wat gebeuren moet, weet iedereen:
1. Geef meteen toe dat er fouten zijn gemaakt;
2. Leg uit hoe die tot stand zijn gekomen en zorg ervoor dat er geen enkele ruimte voor twijfel overblijft;
3. Toon daarna toewijding en ernst – zorg dat je nooit op een of andere manier frivool in het nieuws komt;
4. Herwin het vertrouwen met een aansprekend resultaat.
Helaas handelen de bestuurders van onze universiteiten daar nou niet bepaald naar. Ze gaan er nog steeds, en in toenemende mate ten onrechte, van uit dat iedereen vol bewondering kijkt naar de academische geleerdheid. Inmiddels zijn het echter niet alleen de dames en heren universiteitsbestuurders die de tekenen des tijds opzichtig negeren. Ik lees met verbijstering – en groeiende verontwaardiging – dat onlangs zo’n vijftig studenten, enkele onderzoeksmedewerkers en een oud-rector magnificus uit Leiden zijn gaan demonstreren voor het behoud van het Latijn op de bul.
Er is een online-petitie, maar de argumenten zijn zwak – een traditie van meer dan vier eeuwen, dat soort geneuzel. Het soort argumenten waarmee het vrouwenkiesrecht werd tegengehouden, waarmee werd volgehouden dat katholieken geen officier mochten worden en waarmee homo’s het recht tot trouwen werd ontzegd. Een van de demonstranten liep rond met een in het Latijn gesteld spandoek dat twee spelfouten bevatte. Sommigen hadden zich lollig in Romeinse kleren gehuld. De universiteit als toga-party, dat zal nou echt iets doen om het vertrouwen te herstellen.
Ik moest denken aan Edgar Allan Poe’s verhaal The Mask of the Red Death: we vieren feest terwijl zich buiten een ramp voltrekt. Ik moest denken aan de opvarende van de Titanic die, terwijl het schip water maakte, klaagde over de ijsblokjes in zijn whisky. En ik moest denken aan mijn eigen naïviteit. Tot nu toe meende ik dat de universiteiten voldoende intellectuele massa hadden en dat in elk geval de eigenlijke wetenschappers zich nog zorgen maakten om enerzijds de kwaliteit van het onderzoek en anderzijds het (voor de snelle verspreiding van de kennis zo belangrijke) imago van betrouwbaarheid. Ik meende dat er nog een sprankje hoop was dat de universiteit ooit weer een wetenschappelijke instelling zou zijn waarop je trots zou kunnen zijn. Nu ik lees dat ze in Leiden de taal van hun bul wél een reden vinden om te demonstreren en de crisis, waarin de universiteit verkeert, niet, ben ik niet meer zo zeker dat het nog goed komt.
Spijkers op Laag Water – 50 misvattingen over de oudheid van historicus Jona Lendering werd door Hassnae besproken in Villa VPRO. Meld je aan voor een cursus op Lenderings onderwijsinstituut Livius.
Jona Lendering, 13.06.2010 @ 11:17
38 Reacties
op 13 06 2010 at 12:36 schreef Benech:
Jona, goed punt, hoewel ik het in elk geval vanuit de natuurwetenschap enigszins kan begrijpen. Het alledaagse kan men aardig begrijpen en verklaren. Rest ons het exotische onderzoek, maar dat valt maar in beperkte mate aan het publiek duidelijk te maken waar het over gaat, laat staan dat het “maatschappelijk nut” heeft.
Maar ik ken meer straffe voorbeelden van pseudowetenschap en onzin op de universiteiten. Zo heb ik me kwaad proberen te maken toen een enkele jaren geleden een studiegenoot op de TUDelft een video wilde tonen voor het grote publiek van Kent Hovind. Ik werd van het kastje naar de muur gestuurd. Uiteindelijk opgegeven.
op 13 06 2010 at 13:17 schreef M.Nieuweboer:
Je zegt dus dat die video van Kent Hovind is uitgezonden op een Nederlandse universiteit? Ik wilde nog wel een grote mond opzetten dat het in de natuurkunde allemaal een stuk beter is geregeld, maar dat is in Nederland blijkbaar ook al niet meer zo.
De Jomanda’s schijnen definitief gewonnen te hebben.
op 13 06 2010 at 13:40 schreef Smeets:
Begin jaren 90 heb ik een verzoek ingediend om de monetaire unie vanuit het perspektief van democratische legitimiteit te onderzoeken. Je behoorde als student niet kritisch naar Europese integratie te kijken. Verzoek afgewezen.
Ik heb de universiteit als een geestdodend instituut ervaren. Ik vond het Atheneum een stuk lastiger om mijn papiertje te behalen.
op 13 06 2010 at 13:43 schreef Benech:
M. Nieuweboer: het was op de huidige faculteit 3ME, daar valt natuurkunde niet onder. Maar die video is zelfs meerdere keren uitgezonden. Dit viel keurig samen met het ID-debat. Ik meen zelfs, niet zeker, zou je zelf moeten nagaan, dat Cees Dekker hier nog zijdelings bij betrokken was.
op 13 06 2010 at 13:48 schreef Smeets:
Benech,
En wat denk je van de medische sector. De zorgverzekeraars erkennen de Yomanda,s van deze wereld. Van Lourdes tot iriscopie. Dat werkt ook door op ziekenhuizen en universiteiten. De geldstroom bepaalt, niet de wetenschap.
op 13 06 2010 at 14:00 schreef Benech:
Smeets, klopt. Je bent toevallig bekend met het Lourdes-effect van Etienne Vermeersch? (“Er zijn meer mensen die een been of een nek gebroken hebben door Lourdes dan die er officieel door genezen zijn.”)
Nu heb ik een directe tante die helemaal into Jozef Rulof en Jomanda is. Die heeft ook nog wel eens zweverige ideetjes. Haar geraaskal is voer voor diverse hilarische familieanecdotes (de rest van die kant van de familie is meestal zeer skeptisch van aard).
Een van de beroemdere is dat ze eens met een Chinees pendeltje en een enneagram aan het spelen was om “de karakters van de familieleden te lezen”. Als die pendulum in de ene kant zwengelde dan was dat bevestigend, de kant haaks daarop was ontkennend voor die “karaktereigenschap”. Na drie minuten was mijn moeder (haar schoonzus) het spuugzat dus die vroeg of zij eens die pendulum mocht vasthouden. “Ja hoor, als je er maar heel voorzichtig mee bent. Ik heb namelijk een zeer dure cursus gevolgd om die pendulum te leren gebruiken.”
Mijn moeder stelde meteen de vraag “Spreekt E. de waarheid?” Nee, schudde de pendulum. “Is E. gek geworden?” vervolgde mijn moeder. Ja, zei de pendulum. Mijn moeder was ineens heilig overtuigd van de correctheid van de pendulum, maar mijn tante rukte ‘m resoluut uit mijn moeder’s handen.
op 13 06 2010 at 14:23 schreef Jona Lendering:
Smeets: De zorgverzekeraars erkennen de Yomanda,s van deze wereld.
Dat schiet me ineens te binnen: bij de hervorming van het zorgstelsel wilde ik een zorgverzekeraar die geen kwakzalverij subsidieerde. Niemand kon me vertellen welke maatschappijen dat waren; ik heb het ministerie erover aangeschreven, waar ook niemand het bleek te weten. Ze konden wel vertellen dat de vraag ook was gesteld door de Vereniging tegen de kwakzalverij.
**
Benech: je anekdote over de pendel doet me denken aan de briljante grap van Jan van Aken in zijn miskende meesterwerk Het fluwelen labyrint, waarin een Marokkaan bidt tot God om een teken dat Hij al dan niet bestaat. God openbaart zich en om te zeggen dat Hij niet bestaat.
op 13 06 2010 at 15:15 schreef yurp:
Smeets: en de politiek bepaalt weer voor een groot deel de geldstromen. Waarmee de politiek zich zeer onwenselijk inmengt in het wetenschappelijke veld.
op 13 06 2010 at 15:51 schreef herman van der helm:
“Dat schiet me ineens te binnen: bij de hervorming van het zorgstelsel wilde ik een zorgverzekeraar die geen kwakzalverij subsidieerde.”
Wil jij dan een duurdere zorgverzekeraar?
op 13 06 2010 at 16:09 schreef Benech:
Ja hoor Herman, heb ik er graag voor over. Als ik er zeker van kan zijn dat een huisarts geen hocuspocus (lees: onbewezen en alternatieve methoden) op mij gaat toepassen, heb ik het er graag voor over dat mijn verzekering wat duurder wordt. De schade die ontstaat door het verontachtzamen van gevaarlijke ziekten door alternatieve geneeswijzen, is vele malen duurder om te behandelen, zie Sylvia Millecam.
op 13 06 2010 at 16:48 schreef vander F:
De faculteit van de Wijsbegeerte heeft bv van het ministerie opdracht gekregen hun ‘productie’ in kaart te brengen.
Daar zullen ze dan op afgerekend worden.
Ik heb werkelijk geen idee wat de Wijsbegeerte nu zou moeten ‘produceren’.
Maar het nodigt wel uit om allerlei kul te ‘produceren’ om de geldstroom dan maar veilig te stellen.
op 13 06 2010 at 17:24 schreef herman van der helm:
@benech
“Ja hoor Herman, heb ik er graag voor over. Als ik er zeker van kan zijn dat een huisarts geen hocuspocus (lees: onbewezen en alternatieve methoden) op mij gaat toepassen, heb ik het er graag voor over dat mijn verzekering wat duurder wordt.”
Ik heb liever dat het “werkt”. Of het nu alternatief heet of regulier, bij mij is het resultaat wat telt. En daar heb ik dan wat meer voor over.
op 13 06 2010 at 19:20 schreef MNb (M.Nieuweboer):
Dankje, Benech, ik ben weer een beetje gerustgesteld. Niettemin heb je in mijn ogen de reputatie van de TU Delft van keiharde opleiding aardig beschadigd.
Waar ik het over wou hebben, maar dus even niet durfde, is het fenomeen specialisatie. Dat is in de natuurkunde natuurlijk ook bekend; een bezoekje aan Wikipedia zegt al genoeg. Punt is dat zeker voor de briljante figuren het heel normaal is om met enige regelmaat van specialisatie te veranderen. Waar komt die hokjesgeest in bv de geschiedeniswetenschap toch vandaan?
op 13 06 2010 at 20:01 schreef Jona Lendering:
Waar komt die hokjesgeest in bv de geschiedeniswetenschap toch vandaan?
Ik denk dat er veel waars schuilt in de theorie van Bruce Wilshire (The Moral Collapse of the University): elk mens wil af en toe een aai over de bol hebben, maar we wantrouwen sinds de dood van God in feite elke morele beoordeling. We kunnen elkaar niet meer zeggen dat iemand het goed (in de zin van moreel correct) doet. Toch willen we complimenten, en dus willen we worden afgerekend op professionaliteit.
Geen historicus durft het grote gebaar nog aan, omdat (a) je dan op details zult worden afgebrand (en dat oogt niet professioneel) en omdat (b) dan al snel vragen komen over de diepere betekenis van het geschetste historische proces. Specialisme is dan een makkelijke uitweg.
Ik weet niet of Wilshire gelijk heeft, maar ik herken er wel iets in.
op 13 06 2010 at 20:42 schreef Smeets:
Jona,
Het heeft meer met tijdgeest dan met durf te maken. Het wordt je echt afgeraden een andere richting op te gaan dan gangbaar is. En als je het toch doet, komen er helemaal geen vragen meer. Je wordt genegeerd. Kunnen ze niet om je heen dan krijg je de beerput.
Tekenend voor de geschiedeniswetenschap in Nederland vond ik de “Historikerstreit” (Nolte)eind jaren 80. Het was in feite de discussie op een hoger niveau tillen, dan de Duitsers als dader en de rest als slachtoffer. Heel interessant. Niemand maar dan ook werkelijk niemand op de universiteit durfde die discussie aan. Sterker nog, men schoot massaal in de stuip met grote beschuldigingen richting Duitsland.
Zelf heb ik weinig geloof in het wetenschappelijk klimaat op de Universiteit. Iedereen gaat voor een studiepunt op zijn hoofd staan. Er is nauwelijks begeleiding en nieuwsgierigheid is niet echt iets dat gewaardeerd wordt. Althans dat is mijn ervaring. Misschien vergis ik me en is er ondertussen een ander klimaat ontstaan.
op 13 06 2010 at 20:57 schreef Jona Lendering:
Ik denk dat je gelijk hebt over de Historikerstreit. Ik herinner me hoe Daniel Goldhagen ooit in Amsterdam in De Balie sprak en, toen hem gevraagd werd of zijn joodse achtergrond invloed had gehad op zijn boek Hitler’s Willing Executioners, boos werd dat zijn wetenschappelijke objectiviteit niet als vanzelfsprekend werd aangenomen. “Nu krijgen we een fluitconcert,” dacht ik, maar dat bleef uit.
op 13 06 2010 at 21:18 schreef Benech:
Jona: dezelfde ad hominem heeft bijv. David Kertzer (een van mijn favorietere historici) ook naar zijn hoofd gekregen toen Ossevatore Romano zijn werk The popes against the Jews reviewde. Het zou uit rancune zijn geschreven.
MNb: hetzelfde verwijt wilde ik mijn voormalige faculteit maken. Ik had een brief klaarliggen waarin ik stelde: what’s next? Jomanda?
Herman: als het een werkzame methode was geweest, was het geen alternatieve methode geweest. Het cruciale kenmerk van het alternatieve circuit is dat ze niet werkzaam of onbewezen werkzaam zijn en zich hier ook niet voor willen laten lenen.
op 13 06 2010 at 23:51 schreef MNb (M.Nieuweboer):
Jona: je antwoord bevredigt me niet helemaal. Kijk, als historici proberen de schuld van de nazi’s in een iets ander daglicht te stellen kun je bagger verwachten. Maar als iemand schrijft dat Attila de Hun of Keizer Caligula eigenlijk best aardige jongens waren, wie ligt daar nu nog wakker van?
Jezus is natuurlijk een ander chapiter – het is mij opgevallen dat je behoorlijk voorzichtig bent op je website. Dat is overigens geen verwijt.
Het blijft mij verbazen hoe antiwetenschappelijk die hokjesgeest in feite is. Zelfs als een wetenschapper zich specialiseert, dan dient hij/zij toch nieuwsgierig te zijn naar nieuwe informatie, ongeacht waar die vandaan komt, zolang zij maar met die specialisatie te maken heeft, al is het maar zijdelings?
Die aai over de bol, dat lijkt me een goede verklaring. Een wetenschapper die gevild wordt als hij/zij een theorie weerlegd ziet zal dat risico voortaan proberen te vemijden. Dat is in de natuurkunde toch anders. Als je theorie niet blijkt te deugen, pech, probeer de volgende keer wat anders.
op 13 06 2010 at 23:53 schreef MNb (M.Nieuweboer):
Disclaimer: bovenstaande is niet meer dan de indruk van een amateur en buitenstaander. Dus als ik onzin verkoop weet iedereen hoe dat komt.
op 14 06 2010 at 00:24 schreef Jona Lendering:
als iemand schrijft dat Attila de Hun of Keizer Caligula eigenlijk best aardige jongens waren, wie ligt daar nu nog wakker van?
Nou ik… het is heel simpel: juist omdat de Oudheid geen werkelijk belang heeft, kun je het werk gewoon eerlijk doen. Als gelovige christenen het Jezusbeeld een draai willen geven, of als Grieken hun voorvaderlijke rechten op Macedonie willen aantonen, of als joden de varkensbotten die op Masada zijn gevonden liever vergeten, dan snap ik dat ergens wel. Ook over de gaffe van Goldhagen -die blijkbaar echt denkt dat een onderzoeker waardevrij kan zijn- kan ik uiteindelijk mijn schouders ophalen. Het verdient de schoonheidsprijs allerminst, maar het is menselijk. Er zijn nu eenmaal andere dan wetenschappelijke belangen in het spel, en niemand kan daar volledig los van komen.
Bij het onderzoek naar een Caligula kun je echter gewoon de wetenschappelijke kwaliteitscriteria toepassen. Er zijn geen andere belangen, dus je kunt gewoon je onderzoek integer doen. Dat dat niet zo is -zie de archeologische persberichten, maar er zijn tientallen voorbeelden- betekent dat het systeem zelf verrot is. De gevolgen daarvan zijn betrekkelijk gering als het om de Oudheid gaat, maar wat als het rotte systeem zich bezighoudt met het klimaat of de volksgezondheid?
En terwijl dat probleem zich onmiskenbaar aan ons opdringt, demonstreert men in Leiden (waar ooit Simon Stevin opzien baarde door colleges in de volkstaal te geven) voor het behoud van de Latijntalige doctorsbul. Een van de geleerden vindt het afschaffen van die traditie zelfs “zum kotzen”. Over gebrek aan smaak hoeft men niet te twisten.
op 14 06 2010 at 03:08 schreef Marco Knol:
Hmm,
wat zou “zum kotzen” in Latijn zijn?
Mag ik trouwens aannemen dat de auteur de eerste is die toegeeft dat ie een fout heeft gemaakt in z’n artikel? “… zorg ervoor dat er geen enkele ruimte voor twijfel overblijft;
Of is dat een detail? Twijfel lijkt mij namelijk nu juist een van de fundamentele uitgangspunten van wetenschap. De wetenschapper die zegt dat iets zonder enige ruimte voor twijfel waar is is niet te vertrouwen en moet hoognodig terug naar de collegebanken voor een 1e jaars cursus wetenschapsfilosofie.
Verder wil ik nog wel opmerken dat ik in de beginjaren 90 ook wel eens zo’n charlatan in de collegezaal heb gehad. Dat was bij natuur- en sterrenkunde in Utrecht. Hij beweerde een perpetuum mobile te hebben uitgevonden. Hij bracht het goed. De bedoeling was uiteraard dat wij daar doorheen zouden prikken. Met argumenten. Om onze scherpzinnigheid te testen en ons vertrouwd te maken met dit soort flauwekul. Mij lijkt het een prima academische oefening.
Tot slot; mensen die economen vertrouwen zijn ofwel ontzettend dom, of snappen niets van wiskunde/rekenen. In deze lijkt het laatste mij overduidelijk het geval, want dom zou ik de auteur niet durven noemen.
Maar hij lijkt wel dezelfde fout te maken die veel anderen maken, namelijk; “Oe, ze hebben het uitgerekend, tot wel veel plaatsen achter de komma, dus het moet wel kloppen”. Domme, domme alfa’s.
Wiskunde is meestal slechts een stuk gereedschap. Alles valt of staat met de aannames die, meer of minder expliciet, in een model zitten verwerkt, en dan zijn er natuurlijk nog de rekenkundige onzekerheden die cumuleren.
Ik wordt in ieder geval altijd erg moe van economen en sociale-wetenschappers die zich op cijfers beroepen. Zoals een docent meten in de fysica destijds zei; “There are lies, big lies and statistics.”
op 14 06 2010 at 08:31 schreef Smeets:
Economen zijn de ergste van allemaal. Het zijn altijd dezelfde riedels die ze opsommen. Je moet een econoom eens vragen hoe je uit kunt gaan van eeuwige economische groei. Ze hebben zichzelf nog nooit de vraag gesteld.
Economomen zijn de prostituees onder de wetenschappers. U vraagt, wij leveren.
op 14 06 2010 at 08:44 schreef herman van der helm:
Benech zegt:
“Herman: als het een werkzame methode was geweest, was het geen alternatieve methode geweest. Het cruciale kenmerk van het alternatieve circuit is dat ze niet werkzaam of onbewezen werkzaam zijn en zich hier ook niet voor willen laten lenen.”
Dat is nu juist het opvallende wat in het artikel uit de volkskrant staat. En dat is ook mijn eigen ervaring:
“Volgens de onderzoekers moeten complementaire geneeswijzen serieuzer worden genomen. Kooreman: ‘Hoewel wetenschappelijk bewijs voor de behandelwijzen nog steeds ontbreekt, is het in een aantal gevallen al wel bewezen effectief. Slapeloosheid of stress is heel goed te behandelen met meditatie of ademhalingsoefeningen. Waarom zou je die methode niet toepassen als het bijna gratis is?’”
op 14 06 2010 at 11:09 schreef Smeets:
Herman van der Helm,
Hoe moet ik me dat voorstellen? Mag de hengelsportvereniging dan ook aan het ziekenbed de gezonde rustgevendheid van hun therapie aanprijzen. Of de locale breiclub. Een hoop mensen hebben profijt hiervan in het genezingsproces.
En waarom denk je dat er nog geen wetenschappelijk bewijs is? Er is namelijk geen bewijs. In DE alternatieve industrie gaat verschrikkelijk veel geld in om. Schijnbaar hebben ze geen belang het geheel eens een keer te onderzoeken.
Het enige bewijs dat er bestaat is het placebo-effekt. Suggestie.
op 14 06 2010 at 11:34 schreef MNb (M.Nieuweboer):
Smeets, heb je een econoom wel eens gevraagd wat de probleemstelling van zijn onderzoek is? Levert ook verrassende reacties op.
op 14 06 2010 at 14:55 schreef Benech:
Wat Smeets zegt. Frans, je was me voor.
op 14 06 2010 at 18:43 schreef vander F:
Hier moeten 2 zaken duidelijk gescheiden worden om de discussie zuiver te houden.
Complementaire behandelingsmethoden,
niks mis mee.
Dat is wat mij betreft wat anders dan alternatieve behandelingsmethoden.
Het ene impliceert een reguliere behandeling met wat minder ‘bewezen’ aanvullingen die het gevoel van welzijn weldegelijk kunnen bevorderen.
Ademhalingstechnieken b.v. zijn nu niet bepaald ‘onbewezen’ en kunnen prima ingezet worden bij een aantal klachten.
Alternatieve behandelingsmethoden impliceren een alternatief te zijn voor reguliere behandeling,
zeg maar ‘in plaats van’, hier moet duidelijk een grens getrokken worden wat mij betreft, hier wordt de patiënt een mogelijk curatieve behandeling ontnomen, en dat is een kwalijke zaak.
op 14 06 2010 at 18:54 schreef vander F:
Treffend in dit soort discussies was ook een interview met Jopie Heesters.
Hij zei dat hij na een optreden Hitler eens persoonlijk gesproken had, hij vond Hitler wel een geschikte peer.
Paniek!
‘Maar Jopie, Hitler was toch vreeeeselijk?!?’
Ja natuurlijk zei Joop, maar tegen mij was hij heel voorkomend.
Hier werd het individu Hitler in een persoonlijk gesprek gelijkgesteld aan Hitler, chef holocaust.
Onzin natuurlijk, Joop trok er zich gelukkig geen reedt van aan, maar het is wel treffend aangaande historische beschouwingen.
Heel erg emotioneel beladen en gekleurd,
zeg maar een panoptische zelfcensuur a la Foucault.
Levende geschiedenis die me iets te levendig beleden wordt, heeft niets meer te maken met de gewenste academische afstand tot het object van studie.
op 14 06 2010 at 19:12 schreef Benech:
Ja hoor, daar is hij weer, het bekende Traudl Junge-argument. Ik dacht dat Tjerk daar inmiddels gehakt van had gemaakt bij ome Joost Niemoller. Was ook iets met een trein en een oh zo aardige meneer.
op 14 06 2010 at 19:26 schreef vander F:
@Benech,
?
argument waarvoor?
op 14 06 2010 at 23:37 schreef Benech:
Van der F: lees zelf Peter’s stuk “Rioolrechts” maar terug. Vooral de comments zijn heel leerzaam.
op 15 06 2010 at 00:37 schreef vander F:
@Benech,
ah, dat.
Ik probeerde in m’n plempsel te refereren aan deze opmerking van Jona:
‘Bij het onderzoek naar een Caligula kun je echter gewoon de wetenschappelijke kwaliteitscriteria toepassen. Er zijn geen andere belangen, dus je kunt gewoon je onderzoek integer doen.’
Ik probeerde te zeggen dat bij ‘levende’ geschiedenis, dat is, het is dermate kort geleden dat er nog levenden zijn die die tijd persoonlijk hebben meegemaakt of 2’e en soms zelfs 3’e generatie nakomelingen, de persoonlijk/emotionele betrokkenheid niet te vermijden is en onderzoek zeker zal ‘kleuren’.
Dit nog als kleine aanvulling op de door Jona beschreven belangen in het ‘verrotte’ systeem zelf.
Die emotionele betrokkenheid op een onderwerp is nog te begrijpen alhoewel niet te vermijden, en zou na verloop van tijd moeten slijten naarmate de details in de tijd verdwijnen.
De emoties rond WOII vlammen in ieder geval nog immer stevig op en verspreiden zoveel rook dat een nuchtere kijk op die tijd vrijwel onmogelijk is.
Ik heb daar ook nog voeling mee, beïnvloed als ik ben door de verhalen over ‘de oorlog’ van grootouders, ooms en tantes op verjaardagen en andere familiebijeenkomsten.
Die stemmen verstommen nu in een rap tempo, en dus ook de verhalen.
Ik bemerk bij m’n zoon van 12 dat ‘de oorlog’ voor hem veel meer een ‘gewoon’ verhaal is geworden, Napoleon leefde ook lang geleden,
zoiets.
Dat heeft invloed op hoe je een uitspraak of verhaal interpreteert.
In het huidige publieke discours verwacht ik niet anders, ik kan alleen proberen er rekening mee te houden voor zover ik daartoe in staat ben.
Dat zou echter op academisch niveau ondervangen kunnen en moeten worden maar nu blijkt die academische wereld op een ander level met oogkleppen op te zitten van een veel ernstiger orde.
op 15 06 2010 at 03:55 schreef Jacques Ganssteeg:
Twee wetenschapskritische boeken die ik lang geleden alweer met plezier gelezen heb:
Paul Ormerod, The Death of Economics
Ned. vertaling: Economen hebben geen idee: De onmacht van een prestigieuze wetenschap, 1994. Ik snap niet waarom uitgeverij Van Gennep nog geen nieuwe editie op de markt heeft gebracht.
Uit het voorwoord: “Er zijn wel een paar ideeën ontwikkeld die de tand des tijds zullen doorstaan, maar dat zijn er echt maar heel weinig. De grondslagen van de traditionele economie zijn zeer gebrekkig.”
Ormerod wijst onder andere op misbruik van halfbegrepen wiskundige formules om speculaties een wetenschappelijk aanzien te geven.
Ad Lagendijk, De arrogantie van de fysicus, Aramith Uitgevers, Bloemendaal 1989.
Inaugurele rede bij de aanvaarding van het ambt van gewoon hoogleraar in de experimentele natuurkunde aan de Universiteit van Amsterdam.
Lagendijk maakt zich druk over geleerden die het publiek willen wijsmaken dat ‘de theorie van alles’ binnen handbereik ligt.
Over de domheid, leugenachtigheid of zelfoverschatting van wetenschap in het algemeen is een schrikbarend dik boek te schrijven.
op 15 06 2010 at 04:19 schreef Jacques Ganssteeg:
Het is tijd voor een genadeloze, onmenselijk strenge definitie van woorden als ‘onderzoek’ en ’theorie’. We moeten af van ‘de wetenschap’ als surrogaat voor God.
op 15 06 2010 at 11:42 schreef MNb (M.Nieuweboer):
Als ik zo om me heen kijk hebben natuurkundigen toch iets meer reden om arrogant te zijn dan economen. Sinds wanneer heeft ‘het publiek’ enige belangstelling voor ‘de theorie van alles’?
op 16 06 2010 at 10:08 schreef HID:
Citaat uit “Alternatieve huisartsen werken goedkoper”:
“Hoewel wetenschappelijk bewijs voor de behandelwijzen nog steeds ontbreekt, is het in een aantal gevallen al wel bewezen effectief.”
Zo lust ik er ook nog wel een paar.
op 17 06 2010 at 03:44 schreef Jacques Ganssteeg:
@ MNb op 15 06 2010 at 11:42
De grondslagen van de natuurkunde zijn inderdaad steviger dan die van de economie. Wie zal dat ontkennen.
Het grote verschil is dat een economische theorie deel uitmaakt van, dus enige invloed heeft op, datgene wat zij beschrijft. Dit geldt bijvoorbeeld niet voor een theorie over het ontstaan van sterren.
Maar economische theorieën hebben onze geschiedenis niet minder bepaald, en doen dat nog steeds. Juist daarom, zegt Ormerod, moeten we ons eens durven afvragen wat hun wetenschappelijk gehalte is.
“Sinds wanneer heeft ‘het publiek’ enige belangstelling voor ‘de theorie van alles’?”
In de jaren tachtig had je een hausse aan populairwetenschappelijke boeken over quantummechanica en kosmologie waarin de geïnteresseerde leek (het publiek) werd wijsgemaakt dat we nog maar een stap verwijderd waren van een Grand Unified Theory.
Zulk religieus gepraat heeft er mede toe geleid dat vele overheidsmiljarden zijn geïnvesteerd in steeds grotere deeltjesversnellers waarmee men de Sluitsteen van de Schepping wil ontdekken. De graal heet tegenwoordig Higgs-deeltje.
Met wat meer gezond verstand hadden we met al dat geld bijvoorbeeld woestijnen kunnen ontginnen.
op 17 06 2010 at 04:13 schreef Jacques Ganssteeg:
In geen enkel verkiezingsprogramma heb ik een (serieus te nemen) paragraaf over wetenschapsbeleid gevonden.
Nergens bijvoorbeeld de suggestie om zo veel mogelijk geld te investeren in onderzoek naar nieuwe energiebronnen of remedies tegen de ziekte van Alzheimer.
Niet dat alle wetenschap een maatschappelijk doel moet dienen.
Nutteloze kennis is minstens zo prachtig.
RSS