Taal van God
Tayfun Balçik
Het leven in Nederland is prachtig. Tenminste, dat kan het zijn. Voor alle mensen die zich op de een of andere manier beperkt voelen in het uiten van hun ambities of gevoelens wil ik het volgende ‘meegeven’: leef je leven ongeremd. Laat je niet beperken door comfortzones of dominante mensen in de familie. Wees een rebel, doe wat je wil en spreek die vieze Hollander eens een keer aan en vraag waarom hij zich niet wast.
Het leven is prachtig. Dat is makkelijk gezegd, want niets is zo machtig als de dood. De dood. Ja. We denken er alleen aan als het ons overkomt. Ateş düştüğü yeri yakiyor. De kwestie die we van het maatschappelijke leven hebben verjaagd.
Evangelische atheïsten
Toch is de dood een fascinerend gegeven. De aantrekkingskracht van de dood ligt in het feit dat er geen ontkomen aan is. Iedereen gaat dood. Turken, Marokkanen, Hollanders, Surinamers en Antillianen. Geen enkele natie is er immuun voor. Wat dat betreft behoren we allemaal tot hetzelfde volk.
Ook atheïsten zijn onderdeel van de eindigheid van dit bestaan. Wat zeg ik, zij zijn de voorlopers van die boodschap. Maar het spijtige voor evangelische atheïsten is dit: zolang er geen uitvinding tegen de dood is bedacht, zal religie blijven bestaan. Wat hebben radicale atheïsten immers te melden: er is geen leven na de dood, dit is alles wat is, dit is alles wat zal zijn. Niet echt een verhaal wat je met twinkelende ogen aan je kinderen vertelt.
Religie afschaffen
De dood en religie zijn vaste onderdelen van dit leven. Religie geeft hoop en kan een motor zijn om goed te doen. Natuurlijk, het is vaak een inspiratiebron voor precies het tegenovergestelde: moord, verkrachting, marteling, allemaal hebben ze in naam van een godsdienst de revue gepasseerd.
Maar soms kom ik Hollanders tegen die zeggen: we moeten religie gewoon afschaffen en dan is de wereld een veel leukere plek. Op zulke momenten kijk ik naar hun hoofd en zie ik alleen maar domheid. Zo simpel. Religie leegprikken alsof het een ballon is.
Idioot, wat doe je dan met de dood? Hoe ga je de dood afschaffen? We moeten vrede maken met de dood. Maar soms is de dood te pijnlijk om daar vrede mee te hebben. Te vroeg of onrechtvaardig. Wie daar niet mee kan omgaan, wordt een levende dode of een terrorist.
Moeite met luisteren
Ik zat laatst in de wachtkamer van mijn vaders huisarts. Mijn vader lijdt aan aderverkalking in zijn maag omdat hij jarenlang heeft gerookt. Ik moest gaan tolken, wat ik al mijn hele leven doe.
Soms vertelt de huisarts een heel verhaal, waarvan ik al weet dat mijn vader dat niet wil horen, dan bestaat de vertaling maar meestal uit een of twee woorden. Tavsiye etmiyor (niet aan te bevelen). Oyle bisey yokmus (zoiets bestaat niet). Sonra anlatirim (ik vertel het later wel). Tamam bi sus! (oké, stil even!).
En soms komt mijn vader met een totaal irrelevant verzoek met een slaafse glimlach naar de dokter – dan is mijn vertaling ook meestal maar een zin. “Hij wil toch andere medicijnen”, “hij is het niet met u eens, mijn vader heeft moeite met luisteren en praat door mijn vertaling heen”.
Met Gods instemming
Maar goed. In de wachtkamer was er een boekje met citaten uit het werk van Celaleddin Rumi (Mevlana), de islamitische wijsgeer uit de Middeleeuwen. Mensen die mij op Facebook hebben toegevoegd zien foto’s voorbij komen van sierlijke pagina’s met een zin die je kan hypnotiseren. Een van de zinnen luidt als volgt: rouw niet, alles wat je kwijtraakt komt in een andere vorm weer terug.
Ik heb de foto gedeeld met het kopje insallah, wat ‘met gods instemming’ of ‘hopelijk’ betekent. Ik vind het mooi, want het geeft hoop om verloren dierbaren op een dag weer te zien. Maar sceptische stemmetjes in mijn hoofd kunnen Mevlana soms wel wurgen voor die wijsheid. Wat heb je eraan als iemand in een andere vorm terugkomt? Is hij of zij echt diegene, waarom moest ie weg? FUCK DEZE BULLSHIT.
Dan kijk ik naar mijn neefjes en denk aan de andere wijsheid van Mevlana: stilte is de taal van God, al het andere is een povere vertaling.
Tayfun Balçik is historicus, gespecialiseerd in de moderne geschiedenis van Turkije en die van Amsterdam-West. Hij heeft een Facebook-pagina.
Tayfun Balçik, 15.06.2015 @ 06:45
24 Reacties
op 15 06 2015 at 07:19 schreef Remco:
Mooi geschreven! Ik denk alleen dat de essentie van religie meer is dan alleen een mooi verhaal aan je kinderen kunnen vertellen over het leven na de dood. Het gaat denk ik, eerder, om een niet heel goed benoembare overtuiging dat er een God bestaat in Wie alle ‘zin’ zijn oorsprong vindt. Veel mensen hebben die overtuiging niet. Maar beide groepen (atheïsten en gelovigen) weven vervolgens een prachtig web van rationele overwegingen om maar te laten zien dat hun levensovertuiging redelijk is. En beide groepen worstelen met het probleem van het lijden en de vergankelijkheid van het leven – zij het elk op een verschillende manier. Voor atheïsten is het leven hierdoor ten diepste perspectiefloos en zinloos. Voor gelovigen is er het moordende probleem van die God die al deze ellende ’toelaat’.
op 15 06 2015 at 07:25 schreef herman van der helm:
Mooie beschouwing.
op 15 06 2015 at 07:54 schreef marten:
@remco
Wat een BS. Misschien is jouw leven perspectiefloos en zinloos maar de mijne zeker niet. Atheïsme is niks meer en niks minder dan het hebben van een zekere standaard voordat je iets gelooft.
Als gelovigen beginnen over ‘radicale atheïsten’ slaat mijn hypocrisie-meter altijd door. Tayfun zegt in dit stuk gewoon: de werkelijkheid is te wreed, daarom raad ik wensdenken en leugens aan. Die manier van denken leidt vaak tot brokken.
op 15 06 2015 at 07:59 schreef Thomas E:
Zolang religie hoop is gun ik het iedereen. Maar zodra het een handboek voor beterweters en wilsopleggers wordt, wèg ermee. In dat geval heeft religie zich laten ontmaskeren als een banaal menselijk instrument.
op 15 06 2015 at 12:11 schreef Remco:
Marten, het was niet mijn bedoeling atheïsme af te kraken. Ik deed een simpele constatering. En zoals er veel gelovigen bestaan die doen alsof het probleem van God & het lijden niet bestaat, zo zijn er ook veel atheïsten die doen alsof het probleem van atheïsme en ‘zin’ niet bestaat. In beide gevallen wordt domweg ontkend dát er een probleem is (dank voor de illustratie). Logisch trouwens. Maakt het leven een stuk aangenamer.
op 15 06 2015 at 12:49 schreef Bertje:
Tayfun
Een schitterend stuk.
Een roos voor jou……
op 15 06 2015 at 13:37 schreef marten:
@Remco
Iedereen worstelt met zingeving, dat ben ik met je eens en dat ontken ik ook niet. Maar daar volgt niet uit dat het leven voor atheïsten ’ten diepste zinloos’ is. Als ik zeg dat voor mij het leven wel zinvol is, hoe kun jij beweren dat je mijn innerlijke leven beter kent dan ikzelf? Wat is je bewijs?
op 15 06 2015 at 14:08 schreef Remco:
Marten, er zijn ook zat christenen die beweren dat er TOTAAL geen frictie is tussen het idee van een goede God en het bestaan van een gebroken wereld waarin veel lijden voorkomt. Ik heb bij die christenen geen reden om aan te nemen dat zij ‘stiekem’ eigenlijk wel een frictie ervaren en dat ik hen dus beter ken dan zij zichzelf. Ik heb alleen reden om aan te nemen dat zij de diepste consequenties van hun geloof niet goed hebben doordacht.
op 15 06 2015 at 14:09 schreef Thomas E:
@Remco
In navolging van Wim Kayzer en zijn fascinerende VPRO-serie van destijds zeg ik: Het leven is een schitterend ongeluk.
Zónder heilig boeken en zónder waarheidsverkondigers is het al dik de moeite waard. Gun een ander wat je zelf ook graag wilt – en je hebt de ethische leidraad voor je leven al te pakken. Niks moeilijks aan.
op 15 06 2015 at 14:29 schreef marten:
@Remco
Worstelen met zingeving en denken over de vragen des levens is iets wat iemand voor zichzelf moet doen. Zingevingsvragen hebben nu eenmaal geen panklare oplossingen: die zijn voor iedereen anders. Dat maakt ze waardevol. Daarom komt het erg vreemd op mij over dat jij zegt te weten wat een Christen of en atheïst ‘eigenlijk’ hoort te denken en te voelen. Volgens mij projecteer je je eigen nihilistische (?) wereldbeeld op hen.
op 15 06 2015 at 16:03 schreef Remco:
@Thomas: dat is een prachtige ethische leidraad, zonder meer mee eens. Maar iemand anders kan als leidraad hanteren “als ik het maar maximaal naar m’n zin heb, kunnen alle andere mensen verrotten”. Nog los van de vraag of diegene zijn leidraad echt wel zelf kiest (en of daarin ook maar enige vrije wil mogelijk is), is het volgens mij zo, dat in een volledig seculiere wereld die laatste ethiek niet beter of slechter is dan de eerste. Je houdt een verzameling persoonlijke meningen over, waarbij ‘goed’ is wat de meerderheid vindt. That’s it.
@Marten: ik heb geen uitspraken gedaan over wat mensen ‘eigenlijk horen’ te denken. Ook heb ik niet zo’n nihilistisch wereldbeeld. Mijn wereldbeeld is echter ook niet simplistisch (‘er is geen frictie’) of relativistisch (‘ieder z’n eigen zingeving en verder doen we niet moeilijk’). Er zijn domweg enkele moordende dilemma’s in dit leven, vind ik (ik zeg het er maar bij), die verrekte lastig op te lossen zijn. En daar moet ik dan mee leven. ;)
op 15 06 2015 at 16:23 schreef Thomas E:
“is het volgens mij zo, dat in een volledig seculiere wereld die laatste ethiek niet beter of slechter is dan de eerste.”
Toch wel, Remco. Het gunnen van geluk werkt in de praktijk beter dan het egocentrisch binnenharken. Ongeacht of het een confessioneel of seculier ingerichte maatschappij betreft. Je krijgt minder oorlogen, minder haantjesgedrag, minder afgunst, minder armoede.
op 15 06 2015 at 19:59 schreef MNb:
“Niet echt een verhaal wat je met twinkelende ogen aan je kinderen vertelt.”
Of mijn ogen twinkelden weet ik niet. Dat dit alles is wat er is heb ik mijn zoon verteld, ja. We zijn er beiden best content mee. Eeuwig leven is één van de onaantrekkelijke religieuze verzinsels. Op mijn 9e of 10e besefte ik al dat dood zijn niets is om bang voor te zijn. Voor mijn conceptie was ik het ook gedurende een dikke 13 miljard jaar en ik heb er geen seconde onder geleden.
Marten en Remco: voor een atheïst is er geen externe bron van zingeving. Hij/zij moet het leven zelf zin geven. Jullie voeren een non-discussie.
op 16 06 2015 at 00:00 schreef Eduvas:
“Niet echt een verhaal wat je met twinkelende ogen aan je kinderen vertelt.”
Nee, niet echt. Dus vertelde ik ze de verhalen van de god met de vele namen (stuk of 100, kan er 1 schelen). Mooie god. Net een mens! (Vooral zijn zoon): “Een man moet niet te veel denken, want dan komt hij tot niets” Waar vind je dat soort uitspraken nog? Een god die de Mens schiep maar hem dom, stom (niet kunnende praten) en onderworpen wilde houden. Helaas was er nog een die hem wat tegenstreefde en de Mens spraak en denkvermogen gaf. Leek hem wel leuk, vooral omdat de god met de vele namen het wat minder vond.(Niet in alle mythes terug te vinden overigens, maar ik vind dit een van de mooiere) Zoveel wijsheid als je nog kunt vinden in een dode religie! Ook religies sterven blijkbaar. Ook de goden. En ze wisten het.
Havamal 26:
De dwaas denkt alles te weten
lekker op zijn gemak zittend
Maar hij weet niets als hij werkelijk beproefd wordt.
Beter zwijgt de dwaas in de menigte zodat niemand zijn dwaasheid ziet.
Want een dwaas leert nooit, maar zijn woorden zijn overvloedig.
(Peter: mischien een leuk boek voor je: The Gospel of Loki by Joanne M Harris (ISBN: 8601200601558) . American Gods kon ik erg
op 16 06 2015 at 11:43 schreef Hans van der Neut:
Tayfun, wat versta jij onder ‘hollanders’?
En over de dood: als je beweert dat iedereen sterft, ongeacht of iemand wel of geen religie aanhangt, is het meest waarschijlijke scenario dat voor sterven en de dood geen religie vereist zijn. Religie is voor bange poeperts, mensen die hun hele leven nodig hebben om de simpele natuurwetten van de aftakeling en vergankelijkheid te aanvaarden.
op 16 06 2015 at 16:41 schreef Tayfun Balcik:
Dank mensen. Hollanders zijn niet-oosterse staatsburgers van Nederland.
op 16 06 2015 at 16:56 schreef MNb:
Leuke definitie, TB.
http://images.muzenda.nl/events/mc-tori-olv-quinsy-gario-7-september-2014.jpg
Volgens jou een Hollander, want beslist niet-oosters.
op 17 06 2015 at 07:59 schreef Hans van der Neut:
@ Tayfun
Een tot Nederlander genaturaliseerde Spanjaard is in jouw definitie dus een ‘hollander’? En komt een Marokkaan met een Nederlands paspoort nou oosters over of toch meer zuidelijk? Je ziet, er is geen fatsoenlijke definitie te maken op ‘hollanders’, zonder je in allerlei forceringen te storten.
De meest voor de hand liggende uitleg van ‘hollanders’ volgens mij, is die waarin ‘hollander’ staat voor: ‘zij die de VOC en haar handelwijzen een warm hart toedragen’.
op 17 06 2015 at 09:07 schreef Tayfun Balcik:
Klopt, maar om van Quinsy een niet-oosterse staatsburger van Nederland te maken had je wel de transnationale slavenhandel nodig. En die ging van oost naar west, volgens mij.
op 17 06 2015 at 13:29 schreef Hans van der Neut:
@ Tayfun:
Dat oost- west gegeven is natuurlijk evenzo arbitrair, namelijk gemeten vanuit het Amerikaans- Europese perspectief. Voor een Aziaat ligt Amerika in het oosten.
Ik heb gemerkt dat in debatten waarbij etnisch- nationale gegevens worden genoemd het vaak zo uitwerkt dat blanke etnisch- nationaal gebonden Nederlanders ‘hollanders’ worden genoemd. Daar ligt mijn bezwaar, want omdat ik tot de blanke nederlandse groep behoor wil dat nog niet zeggen dat ik mij vereenzelvig met ‘hollanderschap’, en de daar onlosmakelijk mee verbonden kolonistische en racistische mentaliteit. Ik vraag je beleefd de term ‘hollanders’ op bovengenoemde wijze te interpreteren, en dus niet meer te gebruiken voor het benoemen van alle blanke etnisch- nationaal gebonden Nederlanders.
op 17 06 2015 at 14:56 schreef Thomas E:
Tjongejonge, wat een slakken-zout discussie. Een Hollander is gewoon het archetype van de Nederlander. Het Dik Trom type. In het buitenland herken je ze op een kilometer afstand: lang, fors en blond, sokken in grote sandalen, campingkleding, ongegeneerd kijken wat jij op je bord hebt, op de markt kijken kijken en niet kopen, en bij het weggaan van een terras gauw nog een paar muntjes van de fooi terugnemen. Zoiets.
op 19 06 2015 at 10:58 schreef Suus:
Thomas E, zo had ik het niet kunnen verwoorden, dank! Ik wijs in het vervolg naar jouw definitie :)
op 19 06 2015 at 13:13 schreef Thomas E:
Hahaha ik heb er wel een karikatuur van gemaakt (nu ik het zo teruglees).
op 20 06 2015 at 11:01 schreef Suus:
Die karikatuur is juist leuk! Ik heb hem met een verwijzing geciteerd op mijn wall :)
RSS