SOS voor linkse politiek
Johannes Bongers
Illustratie: Mihály Zichy
In het debat over de fusie tussen linkse partijen lees ik vooral over twijfels: de PvdA zou niet moeten fuseren, niet met Timmermans, misschien met de SP – en van GroenLinks horen we vooral instemming. Maar de vraag is niet óf deze fusie moet plaatsvinden, maar wát deze partijen überhaupt nog te bieden hebben.
Als de PvdA staat voor sociale politiek en GroenLinks voor milieu én sociale politiek, dan rijst de vraag of deze twee pijlers nog voldoende gewicht hebben om het heden te weerstaan. Een linkse politiek met toekomst moet niet alleen begrijpen dát, maar ook hóe de burger bevrijd wordt uit het lijfeigenschap dat de techno-kapitalistische orde oplegt.
De menselijke geest en het sociale lichaam worden op dezelfde manier geëxploiteerd als de aarde en haar grondstoffen. Maar in plaats van deze technologische exploitatie frontaal te bestrijden, heeft links zich verscholen achter emancipatie- en klimaatpolitiek, zonder het neoliberalisme echt te weerstaan.
Drie ecologieën
De oorsprong van GroenLinks, met de fusie van PPR, PSP, CPN en EVP, laat zien dat er ooit een diepere visie was, waarin ook radicaal confessionele politiek een plek had. De mens als mentaal wezen stond daarin centraal. Mens, maatschappij en milieu, de drie ecologieën. Maar deze denklijn werd afgesloten in de neoliberale decennia waarin GroenLinks groot werd – niet door verzet tegen het neoliberalisme, maar doordat linkse politiek zich kon verbergen achter een groene façade.
De PvdA lijkt nu pas te ontdekken dat milieu en sociale politiek onlosmakelijk verbonden zijn, terwijl dat debat al vijftig jaar gaande is. Dit is geen teken van progressief inzicht, maar van een politieke cultuur die niet in staat is de samenleving pan-ecologisch vorm te geven.
Objectief hebben deze partijen geen bestaansrecht meer. Hun denken is verouderd, en met enige ervaring in het bouwen van merken durf ik te voorspellen dat een fusie of een nieuwe partij een fiasco wordt. Niet omdat ze niet nieuw is – heel nieuw zelfs – maar omdat ze geen verhaal heeft.
Menselijke geest
Wat ontbreekt in de Europese politiek – ook bij Volt en de Partij voor de Dieren (de naam zegt het al: vóór, niet ván, de mens staat erbuiten) – is het besef dat de mens onderdeel uitmaakt van de drie ecologieën. De menselijke geest is door massamedia en sociale technologie echter zo vervuild en gelijkgeschakeld dat rechts zijn politieke toekomst heeft gebouwd op deze uitgewoonde geest en dit sociale lichaam.
Linkse politiek kan niet effectief zijn zolang zij de mens niet bevrijdt uit deze psycho-sociale technologische wurggreep. Alleen dán opent zich een linkse toekomst. Het is SOS voor de menselijke geest, SOS voor de maatschappij, SOS voor het milieu. Driemaal SOS voor linkse politiek.
Johannes Bongers is kunstenaar-onderzoeker Boolean Works (sinds 1991). Werk op snijvlak van kunst, kritische theorie/filosofie en wetenschap. Oprichter van SOOOS.org
Gastschrijver, 22.02.2025 @ 12:58
RSS