Sletvrees
Peter Breedveld
Twee jaar geleden maakte ik me druk om de documentaire Sunny Side of Sex van Sunny Bergman. Ik was geen fan en schreef er dit stukje over. In maart liep ik Bergman tegen het lijf op het Boekenbal en ze zei: “Ben jij Peter Breedveld? Je hebt me helemaal afgebrand!” Toen bood ze me een bitterbal aan. Ik was zó gecharmeerd, dat ik besloot nooit meer iets lelijks over haar te schrijven.
Het werd me moeilijk gemaakt toen ik door Bergmans researcher Roos van Ees werd uitgenodigd voor de voorvertoning van haar nieuwe docu Sletvrees. Bergman is een grappig en sympathiek mens, maar ik heb veel kritiek op haar aanpak in Sunny Side of Sex en het project daarvóór, Beperkt Houdbaar. Mijn voornaamste bezwaar is dat ze daarin haar persoonlijke ervaringen tot kwesties van universeel belang opblaast en de kijker op prekerige wijze haar boodschap opdringt, daarbij elk onwelgevallige feit onder het tapijt vegend.
Heel erg grappig
Ik ging ervan uit dat het met Sletvrees niet anders zou zijn, maar omdat ik Bergman zo aardig vind, had ik geen zin om dat dan te zeggen, terwijl ik ook niet wil huichelen. Ik kon niet naar de voorvertoning en dacht dat ik er vanaf was, maar Van Ees stuurde me een geheime link, zodat ik de film online zou kunnen zien. ‘Ik ben echt heel benieuwd wat je ervan vindt!’ schreef ze.
Nou, ik vind Sletvrees geweldig! Bergman houdt het nog steeds persoonlijk, maar ze is niet meer zo opdringerig aanwezig, ze heeft een duidelijke boodschap (het is hypocriet om een vrouw met veel bedpartners een slet te noemen en een man met veel bedpartners stoer te vinden), maar stelt vooral veel vragen en ze laat wetenschappers en deskundigen (onder andere een seksuoloog en een neuroloog) aan het woord om aan de hand van hun bevindingen tot een bepaalde conclusie te komen. O, en Sletvrees is ook heel erg grappig.
Niet altijd een orgasme
Maar eerst en vooral is het een onderhoudende, afwisselende film. Die is gelardeerd met interviews die zijn opgenomen in een koepeltent op plekken in Londen, Berlijn, San Francisco, Las Vegas en Amsterdam, waar de geïnterviewden, stellen en alleenstaande vrouwen en mannen, op een opblaasmatras liggen en vertellen over hun seksleven.
Blijkbaar werkt de baarmoederachtige geborgenheid van die tent stimulerend voor de openhartigheid, want de vrouwen vertellen dingen die ze kennelijk nooit hebben toevertrouwd aan de man die naast hen ligt. Dat zie je aan de reacties van die mannen als ze vertellen dat ze lang niet altijd een orgasme hebben, of dat ze soms tegen hun zin vrijen, om eventueel gezeur te voorkomen. Een jonge vrouw, een meisje nog, die dat bekent, drukt haar gezicht meteen daarna tegen de borst van haar vriend en trekt een gezicht van: “Oh boy, hoe gaat hij hier op reageren?”
Die interviews bewijzen op zich natuurlijk niks, maar het is boeiend om naar die mensen te kijken en te luisteren. Als dit elke week een halfuur op televisie was, gewone mensen die over seks praten, zonder effectbejag, zonder sensatie, zou ik een trouw kijker zijn. En het het zijn mooie illustraties bij de feiten die Bergman in de rest van de film presenteert.
Gewone mensen die over seks praten
Daarvoor kijkt ze rond op een pornobeurs in Duitsland en interviewt ze een pornoproducent die – hilarisch – aanvankelijk beledigd is dat Bergman kennelijk zijn films nooit heeft gezien, waarop ze hem verzekert dat ze zijn ‘oeuvre’ zeer goed kent, maar dat dit misschien niet voor de kijkers geldt en of hij daarom toch wil uitleggen waar zijn films over gaan. Ze spreekt met jonge vrouwen, met een jeugdvriendin van haar, een automonteur, die een lijst bijhoudt met alle mannen met wie ze naar bed is geweest (“Staat mijn broer daar ook op?” vraagt Bergman) en die zelf actief op mannenjacht gaat, ze doet mee aan een workshop van sekstherapeute Annie Sprinkle, spreekt met de schrijver van de best-seller Mannen komen van Mars, Vrouwen van Venus, met strippers en pornoactrices en ontdekt gaandeweg dat er geen bewijs is dat vrouwelijke seksualiteit van nature anders is dan mannelijke seksualiteit. Dat mannen continu geile jagers zijn en vrouwen moeten worden verleid, is allemaal cultureel bepaald. Het begint al bij de speelgoedkeuze voor kleine meisjes en jongens. Meestal onbewust worden ze in een bepaalde rol gemasseerd, die past bij hun sekse.
Afschuwelijk hypocriet
Er zullen veel mensen zijn voor wie dit gesneden koek is, maar ik vond het wel een eye-opener, en ik vond het opwindend hoe Bergman gaandeweg de film steeds wat meer puzzelstukjes prijsgeeft, als in een detective. Ik vond het ergens ook wel confronterend. Een jongeman die opsnijdt over een astronomische hoeveelheid bedpartners, geeft toe dat het ‘afschuwelijk hypocriet’ van hem is, maar dat hij het van zijn vrouw niet zou accepteren als ze met zoveel mannen naar bed is geweest.
En in alle openhartige eerlijkheid: ik begrijp wel wat hij zegt. Ik zie seks als iets zeer intiems, dat je alleen deelt met mensen die voor jou heel speciaal zijn, en als je dat dus kennelijk makkelijk ‘weggeeft’ aan honderdveertig man, gaat er wel wat van het speciale af. Ik zei dat tegen Hassnae, met wie ik de film bekeek, en ze verweet me terecht mijn hypocrisie.
Hard to get
Er was nog iets dat me verraste: in het begin van de film onthult een drietal jonge vrouwen dat het moeilijk is om een jonge vrouw te zijn, omdat je tegelijkertijd gewild en ‘hard to get‘ moet zijn. Eén van hen zegt ook dat ze zich sexy kleedt omdat ze gewild wil zijn. Tegen mij houden vrouwen altijd vol dat ze zich sexy kleden voor zichzelf, en zeker niet voor mannen. Ik vond dat ontroerend.
Mij heeft Bergman met deze film overtuigd: er moet een omslag komen in het denken over vrouwelijke seksualiteit. Ik denk dat vrouwen én mannen daar veel gelukkiger van zouden worden. Bergman moet hier alle middelbare scholen mee af.
Sletvrees is op 14 november vanaf 20.55 op Nederland 3 te zien.
Peter Breedveld, 01.11.2013 @ 13:27
26 Reacties
op 01 11 2013 at 13:55 schreef Chinello:
Wat mooi geschreven. Duidelijk to the point en beschaafd. Hier ben ik met Bergmans volledig mee eens en je hebt het super toegelicht.
op 01 11 2013 at 14:03 schreef Peter Karsten:
Goed stuk Peter, ik kom zelf uit een milieu waar ontzettend krampachtig gedaan wordt over seks en ik kan een dergelijke documentaire vast wel een mooie plek geven.
Overigens ben ik het niet met je eens dat mannen middels speelgoed in het jachtinstinct gemasseerd worden. Als kind dook ik regelmatig de schuur van m’n vader in om zelf een pijl-en-boog, periscoop of vliegtuig in elkaar te knutselen. Of deze objecten nu per se mannelijk zijn of niet, ik werd in ieder geval door niemand gepusht om dergelijke objecten te maken.
op 01 11 2013 at 14:08 schreef Rena:
Ik kijk er naar uit!
op 01 11 2013 at 14:57 schreef Ralph van der Geest:
Ik kijk er ook naar uit! Trouwens, heerlijk ook deze bespreking te lezen na alle racistische ellende van de afgelopen dagen. Peter, dank voor dit mooie stuk
!
op 01 11 2013 at 17:05 schreef Niek Holtzappel:
Sunny heeft helemaal gelijk. het wordt tijd dat er een echte sexuele revolutie gaat plaatsvinden waarin sex weer iets wordt om van te genieten in plaats van om je voor te schamen, om als machtsmiddel te gebruiken om of als handelswaar te exploiteren.
De laatste millennia is de vrouwelijke seksualiteit taboe en “vies” geworden. Ergens in de derde en tweede eeuw voor Christus begon een masculisering plaats te vinden. Bacchanalia werden verboden en de familie-eer werd steeds meer afhankelijk van de kuisheid van vrouwen.
En voor alle vrouwen die ik heb liefgehad:
http://www.youtube.com/watch?v=vsDGOJYYhvA
op 01 11 2013 at 17:07 schreef MNb:
“ze verweet me terecht mijn hypocrisie”
Ik weet niet of dat hypocriet is. Stel jij was eerst met 140 vrouwen naar bed geweest en Hassnae had daar moeite mee. Zou je haar gelijk geven? Zo ja dan ben je niet hypocriet.
Je bent pas hypocriet als je aan anderen – in dit geval vrouwen – andere maatstaven oplegt dan aan jezelf en dat in je eigen voordeel uitpakt.
op 01 11 2013 at 19:20 schreef Kevin:
Elke vrouw met wie ik het bed heb gedeeld heb ik beschouwd als speciaal. Als een vrouw zich aan jouw geeft – al is dat voor even – dan is dat prachtig en er is niets sletterigs aan, in mijn kleine, bescheiden wereld dan, he. Het wordt tijd dat vrouwen voor vol worden aangezien, dat maakt ze nog mooier en krachtiger dan ze al zijn. Misschien zit daar de crux, dat vrouwen niet te krachtig mogen worden. Maar dat zijn ze sowieso. Kijk maar eens goed naar L’Origine du Monde van Courbet. En niet wegkijken, he. Haha. Die modegrillen van zo min mogelijk haar ben ik trouwens spuugzat. Dat ideaalbeeld wordt ook iedereen door de strot geduwd. Ga maar eens naar een sauna. Er is gewoon een schaamtecultuur gecreëerd die haren verbiedt. Leve Julia Roberts! Maar goed, sletvrees dus. Het is net zo dwangmatig als smetvrees. Inderdaad hoog tijd om een beeld bij te stellen. Er zeker mee langs scholen, en dan meteen verplichte danslessen instellen in plaats van de apenkooi en een dwingende boekenlijst. Braziliaanse dansen met name. Toen ik elf was zag ik op tv de lambada. Dan dringt het besef wel tot je door dat je in het verkeerde land bent geboren. Gelukkig is Brazilië hier naartoe gekomen en heb ik meerdere malen met haar gedanst.
op 01 11 2013 at 19:52 schreef Maarten:
Ik had haar op de radio gehoord, dat was al grappig.
Maar dat het allemaal cultureel bepaald is, daar ben ik het dus niet mee eens. Gedeeltelijk. En al helemaal niet dat de keuze van speelgoed, die we voor onze kinderen zouden kopen, rolbepalend is. Jongetjes gaan zich echt niet vrouwelijk gedragen als ze met barbies moeten spelen, ze worden er meestal gewoon ongelukkig van.
op 01 11 2013 at 20:54 schreef Sasha Berkman:
moeten spelen…
op 02 11 2013 at 00:11 schreef Olav:
Sasha, precies. Dat “moeten” is het probleem. Laat kinderen lekker zelf bepalen waarmee ze willen spelen. Laat ze gewoon verschillende dingen uitproberen.
op 02 11 2013 at 03:13 schreef vander F:
Beetje uitkijken met ‘cultureel bepaald’ inderdaad,
seksualiteit is vrijwel overal ter wereld verdeeld in een vrouwelijk en mannelijk kamp.
Dat gedeelte lijkt me genetisch/natuurlijk bepaald.
Hoe we met dat gegeven omgaan is uiteraard een ander verhaal, er eerst maar eens bewust van worden, werkelijk bewust op neutrale wijze, puur beschouwend is stap 1.
Laatst nog wat kleine frustraties over verschil in libido met m’n allerliefste doorgenomen, een vriendin van haar vertelde in deze:
‘a man has sex to get relaxed, a woman has to be relaxed to have sex’,
zoiets ongeveer, en ik vond het wel een herkenbaar subtiel verschil.
Zelf ben ik nogal vrij en vrij vrouwelijk opgevoed, m’n ouders zijn rond m’n 12’e gescheiden en moeders wilde daarna nooit meer een man in huis, wel af en toe eentje in bed voor de sport maar meer ook niet, deed ze niet moeilijk over.
M’n vrouw gerichte, zachte, opvoeding botst nog regelmatig met de wens van veel vrouwen om af en toe keihard genomen te worden maar voor de rest van de tijd met warmte en zachtheid benaderd te worden, dat blijft een verrassend spel, ook na al die jaren.
Soms lijkt me homoseksueel zijn op dit gebied zo minder gecompliceerd.
op 02 11 2013 at 12:26 schreef laarmans:
Het lijkt me voer voor seksuologen om de documentaire van Sunny Bergman te leggen naast de Kinsey Reports Sexual Behavior in the Human Male (1948)en Sexual Behavior in the Human Female (1953) en dan de conclusie of niet te trekken of er echt een Sexuele Revolutie in de jaren ’60 heeft plaatsgevonden.
op 02 11 2013 at 14:01 schreef MNb:
“Hoe we met dat gegeven omgaan”
Simpelweg door te erkennen dat het geen gegeven is. Ware dat zo dan was seksualiteit niet alleen verdeeld in een mannelijk en vrouwelijk kamp maar ook nog eens overal ter wereld op dezelfde wijze.
Dat is aantoonbaar niet het geval.
Dus is het een culturele kwestie.
Nog afgezien daarvan: zelfs als is er zoiets als een mannelijke en vrouwelijke seksualiteit met een genetische/natuurlijke oorzaak dan nog zijn de verschillen tussen mannen onderling en vrouwelijk onderling zo enorm groot dat de mannelijke en vrouwelijke kampen betekenisloos worden.
Kort gezegd, VanderF: je praat poep.
op 02 11 2013 at 15:23 schreef Rob Z:
De titel – sletvrees – lijkt me juist gekozen. Het is vooral de angst voor vrouwelijke seksualiteit die al zo’n 800 jaar overheerst, met dank aan Kerk en Economie. Daar staat slechts 50 jaar tegenover waarin vrouwen – als ze op het juiste plekje op aarde zitten – hun zwangerschap kunnen controleren, en dat is te kort voor een omwenteling.
De meest recente onderzoeken lijken te gaan aantonen dat er geen verschil zit tussen het libido van vrouwen en mannen, het verschil is een cultuur- of opvoedingsresidu. Het zal nog wat generaties vergen …..
Trouwens, er zijn voldoende vrouwen die ook nu in seksueel opzicht prima helemaal los kunnen gaan. Maar vrouwen hebben vaak niet de behoefte dat bij méerdere mannen te doen.
@Laarmans: Kinsey’s werk is gewoon voortgezet: http://www.iub.edu/%7Ekinsey/resources/FAQ.html#Age. (Weken leeswerk, maar vooruit)
@vanderF: genetisch/natuurlijk bepaald? Daar begrijp ik niets van. Het lijkt me zeer onjuist.
op 02 11 2013 at 17:42 schreef vander f:
@MNb,
ho even, dat er in plaats en tijd immer onderscheid wordt gemaakt tussen mannen en vrouwen is weldegelijk een feit, ik ga hier geen scherpe scheidslijnen aanbrengen wat betreft de nature/nurture discussie.
Maar het culturele aspect staat hier ter discussie en terecht, ga echter niet zeggen dat er totaal geen genderverschillen bestaan, dat station zijn we gepasseerd o.a. na pogingen door jongens met poppen en meisjes met autos op te voeden, alsof alleen de opvoeding ter zake zou doen, dat bleek niet zo te zijn.
op 03 11 2013 at 09:26 schreef laarmans:
Mijn kleindochter van 3,5 jaar is gek op mama’s make-up, maar sinds ze samen met haar vader naar een Formule 1 race had gekeken wil ze voor Sinterklaas alleen race-auto’s.Zowel pa als ma vinden het prima.Opa ook, ik ben al bij Bart Smit geweest.
op 03 11 2013 at 12:36 schreef Maarten:
@NMb ik zou een beetje oppassen met die poep, want dat slaat meer op jou dan op vander f, die het trouwens mooi uitlegt in zijn antwoord.
@laarmans
Alleen naar je kleindochter kijken zegt niks, behalve dat meisjes ook auto’s leuk kunnen vinden. Dat is niet uniek.
Onze gedachten, doen en laten wordt sterk bepaald door onze hormonen, die weer oa bepaald worden door onze genen. Vrouwen gedragen zich in het algemeen anders dan mannen, en dat begint al heel vroeg en is voor een groot deel genetisch bepaald.
Je kan het gewoon niet uitsluiten. Als je naar het dierenrijk kijkt zie je vooral dat het mannetje het vrouwtje het hof maakt (of some gewoon neemt). Die rolverdeling is echt niet cultureel bepaald.
@rob z
in libido lijkt me ook weinig verschil, het gaat er denk ik vooral om hoe je ermee omgaat.
op 03 11 2013 at 14:27 schreef MNb:
@Maarten: VanderF legt nul komma niks uit. Hij herhaalt alleen maar wat hij al eerder schreef en draait daarmee in kringetjes rond. Het resultaat is dan ook deze poging tot stropop:
“ga echter niet zeggen dat er totaal geen genderverschillen bestaan”
Dat schreef ik dan ook niet. Ik schreef: als ze bestaan dan
1) leert vergelijking met andere culturen dat ze cultureel bepaald zijn en niet natuurlijk/genetisch zoals VanderF in zijn eerste reactie schreef;
2) vallen ze weg tegen de verschillen tussen vrouwen onderling en tussen mannen onderling.
Maar ja, cirkelredenaars hebben wel vaker moeite met begrijpend lezen.
Dat jij onder de indruk bent van VanderF, Maarten, betekent vooral dat jij het zo lekker vindt om je vooroordelen bevestigd te zien dat al je skeptische vermogens tot nul reduceren.
En nu stop ik er weer mee, want met dikke schedels als die van jullie kan ik mezelf alleen maar herhalen zonder reële hoop dat er ook maar iets zinnigs doordringt.
op 03 11 2013 at 14:38 schreef Maarten:
Nog even voor de duidelijkheid, het culturele aspect blijft natuurlijk hier van groot belang. Dat wilde ik niet weerleggen. Maar je moet niet net doen of je chemische huishouding in je lichaam niks met je doet.
op 03 11 2013 at 15:25 schreef Maarten:
@MNb
Waarom ga je direct met poep gooien en schedels meten? Kan je niet normaal reageren?
Enfin. Ik was het vooral eens met vander f in zijn reactie nadat je met poep ging gooien.
Nu inhoudelijk.
Als je met culturen gaat vergelijken, dan vraag ik me dus af, over welke culturen heb je het, waarin de vrouw de mannen versiert en naar de hoeren gaat? En dat is allemaal generaliserend, voor de duidelijkheid.
En hoe is het gekomen dat het cultureel bepaald is geworden?
Waarom zoeken veel meer mannelijk homo’s elkaar op voor een goede pot sex, dan vrouwen? Dat lijkt me ook niet cultureel bepaald/geaccepteerd.
Ik weet het niet, maar ik ga wel die docu Sletvrees bekijken, want het lijkt me wel een stoere docu.
Disclaimer: Het maakt mij niet uit hoeveel partners iemand wil hebben, man of vrouw, dat moet hij of zij weten. Ik ben alleen afgunstig op vrouwen, want voor hunnie is het veel makkelijker (bierviltje met telefoonnr en het is geregeld, kijk maar naar de docu).
op 03 11 2013 at 15:56 schreef Thomas E:
Ik snap wat je bedoelt, MNb. ‘Typisch’ mannelijk en ’typisch’ vrouwelijk gedrag bestaat niet op deze aardkloot. Daarvoor zijn de gedragingen te divers. Maar ik ben er wél van overtuigd dat de genderspecifieke genen bepaald (instinctief) gedrag te zien geven. De vrouw is per slot degene die – liefst selectief – zwanger kan/wil worden. De kinderen draagt, baart en van nature kan voeden. Daarna in de regel via de intuïtieve navelstreng nog innig met haar kroost verbonden blijft. Nét anders dan de vader. Al deze instinctieve gedragingen worden aangestuurd door o.a. hormonen en neurotransmitters. En daaruit kan genderbepaald gedrag voortkomen.
op 03 11 2013 at 17:50 schreef Brenda van der Veer:
Het was jarenlang de gewoonte om interseksuele kinderen op te voeden als meisjes omdat de chirurgische constructie van een vagina nu eenmaal eenvoudiger is dan die van een penis. Deze kinderen werden in onwetendheid gehouden over hun interseksuele conditie. Ondanks hun ‘vrouwelijke opvoeding’ en hun onwetendheid identificeerden vele van deze ‘meisjes’ zich op latere leeftijd zich als ‘jongetje.’ Op de website van de intersex Society of North America wordt uitgelegd wat er mis is met de traditionele behandeling van interseksuele kinderen.
Het probleem met de gedachte dat geslacht en seksualiteit cultureel bepaald is, is dat het individuele welzijn ondergeschikt kan worden gemaakt aan het politieke doel. Dat politieke doel kan zowel conservatief of progressief zijn. De ‘genezing’ van homoseksualiteit is niet minder dramatisch dan de ‘maakbaarheid’ van het geslacht van interseksuele kinderen. Laat politiek en cultuur dus ondergeschikt zijn aan de behoefte en het welzijn van het individu.
op 04 11 2013 at 23:49 schreef vander f:
@MNb,
lol@ kringetjes draaien,
maar goed blijf lekker in je reactionaire toren zitten.
Een discissie aangaan is aan jouw duidelijk niet besteed, jammer.
op 14 11 2013 at 16:56 schreef TIEN HAATVRAGEN AAN DE RECHTERHAND VAN SUNNY BERGMAN — wijhatenalles.nlwijhatenalles.nl:
[…] bevrijd door Miss Bergman. De meningen zijn verdeeld. Van, het is een eyeopener dat iemand dit femomeen benoemt tot, bestaat het eigenlijk wel? Mensen verdenken Sunny er van dat ze behaagziek is en kokketeert […]
op 18 11 2013 at 01:04 schreef Maurice:
Goeie insteek voor een docu, maar het had zeker beter gekund. Zo komt niet iedereen betrouwbaar over in die tent, vooral de jongens niet. Een goed discussiestartpunt, maar geen zaligmaker.
op 18 11 2013 at 15:49 schreef Maurice:
Ah deze docu is de aanrader: http://www.vpro.nl/lees/tv/2013/07/the-british-in-bed.html
RSS