Sekswerk heeft een basisopleiding nodig

Roos Schippers

In de jaren tachtig zette ik een eerste stap in een voor mij toen filmische, ’theatrale’, kleurrijke wereld. Die van seks voor geld. Om mijn studiebeurs te spekken.

Bij entree was er een helder verlichte ruimte met een groot bureau van waarachter de baas zijn zaken runde. Aangrenzend, achter een zwaar groen fluwelen gordijn, begon het feest, bij verlichting waaraan je ogen een paar minuten moesten wennen. Symbolisch bijna, dat fluwelen gordijn.

Hoewel ik seks voor geld een nuchtere afweging vond, waar ik persoonlijk niks zondigs of verwerpelijks in kon ontdekken, ging het niet over één nacht ijs. Ik voelde schroom en oordeel in mijn omgeving, die zelfs nog niet eens van de meest traditionele opvattingen was. Ik had natuurlijk ook met de paplepel ingegoten gekregen dat er iets niet pluis was met prostitutie, en met hoeren. Alleen ik was zo’n vervelend kind dat altijd wilde weten waarom. En dat geen genoegen nam met “omdat ik het zeg”. De relatief hoge verdiensten als bij een zelfde tijdsinvestering in andere dienstverlening gaven de doorslag. Ideaal naast studie.

Sekswerker en paria

Later hoorde ik “prostitutie oké, maar jij?!” Ik was feministe. Maakte me boos over ongelijkheid, en de verschillen in ontwikkelingsmogelijkheden en bewegingsvrijheid voor mannen en vrouwen. Mijn oudere zusterfeministen hadden al veel bevochten. Maar in de praktijk was er nog genoeg om onrustig van te worden.

Voor toeschouwers was het een en ander niet goed te rijmen. Voor mij meteen wél! Ik verbaasde me juist over de uitgesproken reacties op die mijn publiek beleden vrijheid in seksueel verkeer, mijn zelfbeschikking over míjn eigen lijf en seks.

Toen ik van de schrik van de kennismaking met die zorgvuldig in de marge weggemoffelde wereld was bekomen, maakte ik me zelfs heel erg kwaad. Ik brandde door feministisch onweer… want ik werd geconfronteerd met het stigma dat prostitutie meetorst. Ik had mijn kuisheid verkwanseld en dat betekende verlies van status. Naast sekswerker was ik paria geworden.

Gestigmatiseerde subcultuur

Ik heb sekswerk direct beschouwd als ‘een’ vorm van dienstverlening. Een persoonlijke activiteit, getild uit het persoonlijke leven, naar betaald werk. Zoals ik ook billen van bejaarden had gewassen, dementen had gevoerd, verhaal had aangehoord van een gescheiden vader met een probleemkind. Een manier om geld te verdienen naast de studie. Bepaald niet zonder empathie, wel heel anders dan de latere zorg voor mijn terminaal zieke vader, en het aanhoren van problemen met puberende kinderen van mijn gescheiden zusje.

Toch deed ik niet in het ene geval aan dissociatie om mijn persoonlijke betrokkenheid dwangmatig uit te sluiten, en in het andere geval zoals ‘de natuur’ van mij als vrouw vraagt; het vol toelaten van persoonlijke betrokkenheid, zoals het hoort. O, wacht! Dat gaat alleen op bij sekswerk, bij betaald seksueel contact?

Naast de kennismaking met de aparte cultuur die iedere gestigmatiseerde subwereld kenmerkt, maakte ik kennis met de dienstverlening. Bijvoorbeeld hoe het is seks te hebben met iemand die je niet selecteert op seksuele aantrekkelijkheid. Hoe je daarmee omgaat, hoe je daarmee leert omgaan.

Maatschappelijk werker

Zoals bij iedere persoonlijke dienstverlening ontwikkel je een beroepshouding. Dat doet een psycholoog, dat doet een dokter, een maatschappelijk werker, een sociaal werker , zelfs een advocaat. Én uit zelfbescherming, én om het contact te kunnen sturen zodat het doel maximaal wordt bereikt.

Een effectieve dienstverlening waarin niet de dienstverlener centraal staat, maar de klant. In sekswerk heet dat in jargon ‘de knop om’, in de externe wereld heb ik dat door psychologen horen omschrijven als ‘dissociatie’. Een psychische stoornis die te vinden is in de DSM 5, het diagnostisch handboek voor psychiaters. Kennelijk is de verwarring, wanneer het om seks en seksualiteit gaat, zo groot dat de link tussen ‘gewone’ en seksuele dienstverlening niet gemaakt kan worden.

Er zit een rem op het (h)erkennen van sekswerk als beroep, als volwaardige dienstverlening. Het zou echt wel eens iets anders kunnen zijn dan een alternatief voor vakkenvullen, een uit de hand gelopen hobby, of een morele ontsporing. En meer dan alleen maar even gaan liggen en meneer z’n gang laten gaan.

Geld verdienen

Hoewel het voor een groep sekswerkers alleen een manier is om geld te verdienen, zonder verdere ambities, is het een dienstverlening waarbij ontwikkeling van talenten en vaardigheden ertoe doet. Uit bescherming van jezelf, bescherming van de klant en z’n persoonlijke verwachtingen en, ook niet te verwaarlozen, uit commercieel belang van de sekswerker.

Die mocht eens beter verdienen, klanten mochten eens vanwege kwaliteit van diensten terug willen komen, regelmatig zelfs. Zou dat de dienstverlening diskwalificeren, geld verdienen? Ik durf zomaar op te merken dat dat niet specifiek is voor sekswerk alleen, hoe hoogwaardig de andere dienstverlening ook is. En hoe moreel superieur de andere dienstverleners ook zijn.

Al vrij direct vond ik emancipatie van sekswerk en van de sector prostitutie een item. Omdat ik dat marginaal gegunde plekje in de samenleving krankzinnig vond, en niet te onderbouwen. Dus liep ik me uit de naad voor gelijke waardering van sekswerk en andere dienstverlening. En voor gelijke (arbeids-)organisatie, regelingen, en maatschappelijke status van de sector.

Ik meldde me bij de fiscus en begon m’n eigen bedrijf. Want uit de schaduw van anonimiteit, met een officieel geworden beroep, sloot ik direct verschillende andere carrièremogelijkheden uit. Welbewust. Ik vond het een mooi metier om loopbaan in te kiezen. Ik startte ook met belasting betalen; iets buitenissigs voor een sekswerker in die tijd, die in de schaduw door de belastingdienst met rust werd gelaten. Ik beschouwde het voldoen aan mijn belastingplicht als een instrument om recht te bevechten, en gelijke waardering voor m’n werk. Deels lukte dat, helaas individueel, niet voor allemaal.

Misstanden bestrijden

Emancipatie en recht bevechten is nog steeds actueel, ook na zestien jaar legalisering. Het recht van sekswerkers wordt regelmatig ondergesneeuwd door de blinde drift om misstanden te bestrijden (ook misstanden die er niet zijn). Zo worden sekswerkers juist afhankelijk gemaakt, ontkracht, verder gestigmatiseerd.

Zou sekswerk een op merites in te schatten, gewoon beroep zijn? Legaal is het sowieso, langer dan sinds 2000. En gewoon is in de persoonlijke beleving van anderen misschien ongewoon. Maar ja, ik vind het beroep deurwaarder weer zo iets eigenaardigs, of vleesverwerker; heel ongewoon.

Ik heb mijn werk leren kennen als een uitdagende, mooie, maar complexe dienstverlening. Misschien is alle dienstverlening dat, waarin je intensief met mensen omgaat. Ik heb me prima gered als autodidact. Wel zou ik het zwaar hebben gehad zonder de steun van ervaren collega’s in het begin, niet bleu in de seks op zich, maar wel als werk.

De vrouwen in mijn netwerk hebben zich ook met succes de dienstverlening eigen gemaakt. Allemaal met nu en dan wat schade en schande, ik ook. Onderweg heb ik ook vrouwen zien sneuvelen. Niet vanwege dwang door een partner of een andere onverlaat, maar door niet zo handig in het werk te zijn. Niet met klanten overweg te kunnen, en met zichzelf. Toch anders dan mensen die stuklopen op vakkenvullen of ramen lappen.

Basisopleiding sekswerk

Mijn hele loopbaan heb ik cursussen opgezet zien worden, maar echt van de grond kwam het nooit. Het bleef geheel vrijblijvend. Ik vind het gek dat een inhoudelijke, legale dienstverlening geen opleiding heeft behalve wat leuke cursusjes, zoals een nutteloze cursus zelfverdediging, die ‘handige’ kennis biedt in het kader van de agressiebeheersing.

Ik vind het ook raar dat er vanuit de overheid allerlei dwangmaatregelen op sekswerkers worden losgelaten, ter bescherming van hun kwetsbaarheid. Zoals het gedwongen ondergaan van een intake om je zelfredzaamheid te checken. En dat er niet wordt gedacht aan mogelijkheden om de weerbaarheid van sekswerkers zelf te versterken. Bijvoorbeeld door een basisopleiding in het leven te roepen, zoals dat heel gewoon is gevonden bij maatschappelijk werk en andere erkende dienstverlening met verantwoordelijkheid voor anderen.

Een basisopleiding die voor de verandering eens vanuit de sector zelf wordt ontwikkeld, waar de deskundigheid te vinden is, maar wel financieel ondersteund door de overheid. Weer eens iets anders dan het financieren van uitstapprojecten in het kader van ‘positieverbetering van sekswerkers’, of het lukraak verhogen van de minimale leeftijd om sekswerk te mogen doen, met de veronderstelling dat een sekswerker van 21 zomaar beter geprepareerd zou zijn, en minder kwetsbaar.

Mentale omschakeling

Dat vraagt misschien even een mentale omschakeling, om sekswerk als een echt, betrekkelijk gewoon beroep te kunnen beschouwen.

Ook in de sector zelf is een omschakeling nodig, omdat een beroepsopleiding wordt gezien als de zoveelste dwangmaatregel. Vreemd vind ik dat niet, gezien de verstikkende maatregelen die de regulering tot nu toe heeft opgeleverd. Maar ja, soms zijn er ook minnen die horen bij emancipatie, met uiteindelijk positief resultaat.

Roos Schippers is sekswerker, lid van het activistenplatform SWexpertise, van ICRSE en van belangenorganisatie Proud.

Tweet

Roos Schippers, 03.07.2016 @ 12:18

[Home]
 

Δ