Schrijven
Tayfun Balçik
Een tekst afronden kan moeilijk zijn. Toch moet het gebeuren. Oeverloos doortetteren zit er helaas niet bij in de schrijfbusiness. Vaak concluderen mensen met nietszeggende algemeenheden: we moeten lief zijn tegen elkaar en dat soort gebledder. Dat is een optie. Liever dat dan…. Ja, dit kan dus helemaal niet. Halverwege een zin geen woorden meer. Je loopt toch ook niet weg als iemand een verhaal vertelt.
Waar gaat dit over? Dit stuk gaat in wezen over de ‘productie’ van teksten. Hoe en waarom komt het tot stand? Wat zijn de methodiek en de stijl die men hanteert? Voor de goede orde, inhoud is belangrijk en blijft de essentie. Maar de wijze hoe dingen worden gepresenteerd kan een verhaal maken of breken. De vorm is je visitekaart. Let me explain: Messi is een goede speler, maar als hij uit vorm is dan is het gewoon een snotneus. Ronaldo is lelijk, maar omdat hij zijn wenkbrauwen epileert denkt iedereen dat hij knap is.
Fok die gast
Bij teksten gaat het net zo. Aan een goed verhaal mankeert er structureel niks. Je hebt een pakkende intro, de titel is gechargeerd en de spanning wordt langzaam opgebouwd om uiteindelijk verpletterend af te sluiten. Maar alleen hiermee kom je er niet. Ritme of humor helpt. Oke, fok dan diegene die zei: “Tell them what you are going to tell them, tell them, then tell them what you told them.” Fok die gast, want ik heb in mijn leven betere dingen gehoord.
Vier jaar geleden zat ik bijvoorbeeld op kantoor in een kamer met twee interessante personen en hadden we een gesprek naar aanleiding van een kunstwerk. Dat gesprek greep me zo aan dat ik de volgende dag alles wat ik nog kon herinneren heb genoteerd.
Hier, lees mee:
Dinsdag 6 september 2011:
“Ik begreep het volkomen. Eerst niet, maar een voorbeeld maakte alles in één klap duidelijk. Het was zo’n magisch moment, dat ik achteraf trots was op het feit omringd te zijn door kwaliteit. Maar goed, de reden dat ik dit nu schrijf, dat ik zo enthousiast een schoon wit velletje besmeur met goedkope inkt, heeft te maken met een aparte collega. Hij is van een soort die je niet vaak tegenkomt. Cynici zouden hem naïef noemen, omdat hij de mensenrechten hoog heeft zitten. Hans is een kunstenaar. Gisteren verscheen-ie met schilderijen in een Albert Heijn-tas. Al voordat hij zich achter zijn bureau had geïnstalleerd, vroegen we (Desmond en ik) of we zijn werk mochten zien. Dat mocht. We zagen geëngageerde prenten van een Afrikaan die levensloos op zee dreef, terwijl er twee witte toeristen met een speedboot onverstoord vaart maakten. Een kerktoren die op het punt stond om te vallen en een zwarte vrouw met hoofddoek.
Ik vond het interessant, maar ik dacht dat het beter kon.
– “Hans, zou het geen idee zijn om er wat aan toe te voegen”, vroeg ik.
– “Aan wat zit je te denken, Tayfun?”
– “Misschien zou het interessant zijn om de omvallende kerktoren te stutten met het rijzende minaret van een moskee”.
– “Ja, als je dat zou willen dan moet je het toch zelf doen”
– “Maar ik kan niet tekenen.”
– “Iedereen kan tekenen.”
Vluchtelingen in overvolle bootjes
En zo ging het heen en weer. Ik voelde me geweigerd en bleef doorzeuren.
– “Ik schilder vanuit het gevoel, niet op commando”, zei Hans.
– “Maar het tekenen van vluchtelingen op overvolle roeibootjes is toch ook iets wat je alleen maar via het nieuws hebt binnengekregen, wat is daar speciaal aan?”
– “Nee, je begrijpt het niet. Ik zie van alles om mij heen, zoals jij dat ook ziet. Maar de werkelijke stap om iets te tekenen is mijn artistieke keuze. Ik doe het, omdat ik het wil. Ookal ben ik het met jouw minaretten-voorstel eens. Het is niet van mij, daar gaat het om. Stel dat ik nu een heel pleidooi houd over hoe slecht het wel niet is dat oerwouden worden gekapt en jij bent het met mij eens en vervolgens zeg ik: schrijf daar eens wat over.”
Toen pas daalde het besef. Ik pushte mijn eigen agenda. Maar er kwam nog een klap.
Moeilijk is beginnen
Desmond nam het woord: “A text, without a context is a pretext.” Ik keek hem vertwijfeld aan. “Als je wat schrijft, dan ben jij het die wat schrijft, het is van jou, maar als het eenmaal is gepubliceerd, dan verlaat het jou. Dan kan iedereen ermee doen wat hij of zij wil. Een excuus of aanleiding om het verhaal te vertellen dat hij of zij wil vertellen.”
Pffff, helemaal omvergeblazen. HELEMAAL VERNIETIGD MET TEKST CONTEXT EN PRETEXT.”
Oke, wat is de relevantie van dit?
O ja, ik begon over de moeilijkheid die schrijvers ervaren bij afronden. Dat vind ik niet zo moeilijk. Als ik nu niks meer schrijf dan ben ik klaar. Wat ik wel moeilijk vind, is beginnen. Dat heb ik vandaag echter opgelost om te beginnen met een tekst die onlangs op mijn smart-phone verscheen: ‘Ik heb moeite met afsluiten’. Dat was mijn excuus om dit verhaal, mijn eigen verhaal, te vertellen.
Geweldig! Maar hoe zit het met de CONTEXT dan?
Thank you and good night.
Tayfun Balçik is historicus, gespecialiseerd in de moderne geschiedenis van Turkije en die van Amsterdam-West. Hij heeft een Facebook-pagina.
Tayfun Balçik, 10.05.2015 @ 01:59
1 Reactie
op 10 05 2015 at 23:16 schreef Haes:
De spijker op zijn kop: daarom is copywriting zo moeilijk. Het is schrijven in opdracht.
RSS