Rutte, geef gewoon toe dat je naar groepsimmuniteit streeft
Michael Blok
Illustratie: Joseph Kuhn-Regnier
De officiële toespraak tot het volk van premier Mark Rutte op 16 maart werd goed ontvangen. Wel was er kritiek op zijn streven naar “groepsimmuniteit”, wat betekent dat zo’n 60 procent van de bevolking besmet (en vaak ernstig ziek) moet worden om de rest te beschermen. De groepsimmuniteit is kort daarna ingetrokken als doelstelling. Er werd de afgelopen week zelfs gesproken over indammen van het virus, de keuze van bijna alle andere landen. Toch blijven het kabinet en zijn Outbreak Management Team maar praten over het laten “voortkabbelen” van het virus. Wat is de strategie nou? En waarom die onduidelijkheid?
Het is belangrijk zich te realiseren dat een officiële toespraak van een premier (de eerste in bijna vijftig jaar) een enorm gewichtige gebeurtenis is, en dus ook uitstekend voorbereid. Wat hij daar (helder en uitgebreid) heeft gezegd is, tot het door hemzelf wordt herroepen, ons beleid. En als hij daar iets zou zeggen wat hij niet meent, zou dat een enorm schandaal zijn. Ook is in zo’n enorme crisis duidelijkheid over de richting van de strategie wel het minste wat een volk kan vragen.
Semantische woordspelletjes
Toch is er allerlei twijfel. Een flink deel van de air-time in de afgelopen weken werd besteed aan het meegaan in de gedachte van het kabinet dat zijn gecontroleerde verspreiding toch ook wel indammen is. Maar het grootste deel van het bos afgeremd laten afbranden is niet hetzelfde als nu blussen om het vuur zoveel mogelijk uit te krijgen. Gelukkig gaat de linkse oppositie hier niet meer in mee en vraagt ze nu helder of het indammen is of uitrazen. De linkse oppositie werd vorige week boos toen Rutte weigerde kleur te bekennen en beschuldigde onze eerste minister van “semantische woordspelletjes”.
Daarmee blijft de oppositie echter wel meespelen in de andere twijfel die het kabinet lijkt te willen scheppen, over welke strategie er nou eigenlijk wordt gevolgd. Een twijfel die gerust opzij gelegd kan worden. In vrijwel ieder optreden van leden van het RIVM en het OMT in de Kamer en media is geduldig uitgelegd dat het virus moet “voortkabbelen”, dat meer uitgeziekte mensen meer weerstand in de bevolking opleveren (daar is de groepsimmuniteit weer) en dat er gemikt wordt op besmetting van liefst jonge mensen. Doorbranden en blussen als het te snel gaat, niet gewoon uitblussen.
Maskerdiscipline
Woorden spreken zwakker dan daden. En die wijzen slechts één kant op. Als je wilt indammen ga je massaal testen. In Nederland, ondanks de beloftes over meer testcapaciteit, daalt het aantal tests al weken. Maskerdiscipline is een goedkope en doorslaggevend goede maatregel om een epidemie tot stilstand te brengen, zei het RIVM zelf in 2010. Maar het wordt al maanden tegengehouden voor gewone burgers en zelfs zorgpersoneel. En waarom zou je? Bij gecontroleerde verspreiding zijn tests en maskers maar een dure afleiding en stellen het onvermijdelijke uit: de meeste Nederlanders krijgen Covid-19.
Nu gaan de scholen open en worden maatregelen versoepeld, terwijl experts vaststelden dat maar één of twee weken extra volhouden met de strenge maatregelen het land grip op het virus had gegeven. Daarmee is ook niet voldaan aan de voorwaarden voor versoepeling van het OMT: uitgebreid testen en contactonderzoek. Hoewel, er zijn wel een miljoen seropositiviteitstests besteld. Maar die heb je nodig om (groeps-)immuniteit te meten, niet de uitbraak in te dammen. En er is een “kwartslachtig” bron- en contactonderzoeksysteem bedacht met McKinsey, het eerste ooit dat bedoeld is om een epidemie niet in te dammen.
Massale sterfte
De duidelijkste aanwijzing dat het kabinet vol op het uitraasbeleid zit, is het voornemen om 1.700 IC-bedden bij te bouwen. Dit is onderdeel van een berekening over hoe we in drie jaar naar de 60 procent besmetting kunnen raken (is daar die groepsimmuniteit nou weer?). De voornemens betekenen dat het kabinet plant voor een twee à drie keer hogere golf van infecties dan in afgelopen april. Met dus ook dubbel zoveel sterfte. Als indammen onderdeel van de plannen was, zouden we over enkele weken hooguit enkele honderden Covid-IC-bedden nodig hebben, minder dan momenteel.
De twijfel die het kabinet heeft doen ontstaan over het verschil tussen indammen en verspreiden, en of haar strategie indammen of verspreiden is, heeft ons volk tekort gedaan. Het is bedoeld om beleid af te schermen dat vanwege de verwachte massale sterfte denkelijk niet populair zou zijn. Het heeft ook debat en oppositie onmogelijk gemaakt, want je kunt mensen niet van je gelijk overtuigen als mensen niet eens erkennen dat er iets is om tegen te zijn. De woorden van de oppositie geven hoop dat het kabinet aanstaande woensdag helder kleur zal moeten bekennen.
Michael Blok leidt (met Jaap Stronks) de Actiegroep Containment Nu!
Gastschrijver, 19.05.2020 @ 08:12
RSS