Refolutie
Peter Breedveld
Zoar is één van de bijbelse steden die samen met Sodom en Gomorra zouden worden vernietigd door God. De stad werd echter gespaard werd omdat Lot en zijn dochters er hun toevlucht vonden. In Op weg naar Zoar van de Zeeuwse kunstenares Sela© (Liesbeth Labeur) droomt het dertienjarige meisje Sela van een ‘refolutie’, een opstand van de laatste bevindelijk gereformeerden, die er de brui aan geven en uit het ontkerkelijkte Nederland wegtrekken, op weg naar Zoar.
Het begint met ‘onlusten’, een demonstratie op het Binnenhof en vandaar trekt het gereformeerde volk verder. Auto’s worden in zee gegooid, aardse bezittingen achtergelaten. De NOS doet verslag, de overheid zit met de handen in het haar, want er vertrekt heel wat mankracht en know-how uit het land.
De volgende dag, tijdens het afdraaien van de zondagsroutine, moet Sela steeds terugdenken aan haar droom. In de kerk steekt de dominee een sombere preek af over de gereformeerden, die in de duisternis van het zondige Nederland wandelen. Sela slingert in gedachten van kroonluchter naar kroonluchter, bovenin de kerkzaal, terwijl ze aan haar oudere broer denkt, die van zijn geloof is gevallen en in de grote stad woont, boven een kebab-zaak.
Ik heb dit boek twee keer achter elkaar gelezen. De eerste keer vond ik het flauw en oppervlakkig, maar het liet me niet los. Bij de tweede lezing kon ik Sela©’s flarderige manier van vertellen beter op waarde schatten, en haar minimalistische, suggestieve manier van tekenen.
De kracht van Sela©’s werk zit ‘m in wat zij openlaat, wat zij door haar lezers zelf laat invullen. Sela’s ouders hebben bijvoorbeeld geen gezicht, de wijk waarin zij woont, wordt met slechts een paar lijnen aangegeven. De personages praten in standaardfrasen. ‘De dominee heeft ernstig gepreekt’; ‘Staan de onderzetters op tafel?’ Hier kan iedereen zijn eigen ouders, zijn eigen wijk, zijn eigen zondagse rituelen invullen.
Sela©’s situatie zal menige gereformeerde of Nederlands hervormde wel bekend voorkomen, en ik kan me voorstellen dat er ook moslims of joden zijn, die zich hierin herkennen. De zorgzame moeder die groentesoep kookt, de formele vader, de oudere broer die van het geloof is afgedwaald. De innerlijke verscheurdheid omdat je én loyaal wilt blijven aan je geloof, én van je broer blijft houden. De vertwijfeling vanwege je zondige gedachten, die evenwel zinloos is omdat toch al is voorbestemd of je naar de hemel zult gaan of niet. ‘Ik sta vast niet in het boek der levenden’, denkt Sela. Ze wil niet aan de eeuwigheid denken, aan het lot van haar broer, die als afvallige zeker niet tot de uitverkorenen zal behoren.
Uiteindelijk is de reformatorische zuil vooral een zuil waar mensen worden uitgesloten, afgewezen. Sela heeft er veel verdiet van. Dat verdriet is op een bijna achteloze, luchtige manier in Op weg naar Zoar verwerkt. De klap komt pas aan nadat je dit fascinerende boek terzijde hebt gelegd.
Eerder verschenen in De Republiek der Letteren van Vrij Nederland.
Peter Breedveld, strips, 27.05.2011 @ 12:42
26 Reacties
op 27 05 2011 at 13:01 schreef Wazzup:
Wat zijn ‘bevindelijke gereformeerden’? De laatste der Mohikanen zoals de SGP-broeders?
op 27 05 2011 at 13:05 schreef Peter:
Bevindelijk gereformeerden zijn de Zwarte Kousen, zogezegd.
op 27 05 2011 at 13:22 schreef Sandro:
Zoals mijn Opa al altijd zei:
“Geloven in een Godheid maakt meer kapot dan drank goed kan maken”.
op 27 05 2011 at 13:39 schreef Jabir:
Nadat ik de recensie op Goedgelovig van “De weg naar Zoar” las heb ik het direct aangeschaft. Het laat inderdaad veel ruimte voor de kijker, maar ik vind het toch prachtig getekend. Vooral de plaatjes van die prekende dominee zijn wonderschoon en hoe de uittocht van mensen die over de snelweg lopen verbeeld wordt. Meer van het boek is te bekijken op haar facebook profiel trouwens.
op 27 05 2011 at 13:56 schreef Wazzup:
Dit verhaal doet me denken aan huize Zwart Kous aan de Frankenslag in Scheveningen. Na een sublieme Haagse nacht overnachtte ik, op uitnodiging van zoonlief, in dit dominee’s huis, ergens in de jaren negentig. Hoewel de zoon, als compromis weliswaar, aan de VU studeerde, had hij geen enkele moeite om zijn opvoeding achter zich te laten.
op 27 05 2011 at 14:13 schreef Sasha Berkman:
http://host.madison.com/wsj/news/local/crime_and_courts/article_5270b430-87e9-11e0-a9e5-001cc4c002e0.html < staaltje christenterrorisme
op 27 05 2011 at 15:18 schreef Gert-Jan:
Ik moet opeens denken aan Belcampo – Het grote gebeuren.
Een fijne beschrijving over de dag des oordeels.
op 27 05 2011 at 23:07 schreef Sasha Berkman:
Prachtig Boek!
is zelfs verfilmd toch?
op 28 05 2011 at 09:54 schreef Hans Langbroek:
Ik zie geen verschil tussen religies en grote politieke ideologiën. Ze kennen allemaal de dogma’s, de onvrijheid en intolerantie naar andersdenkenden, de ontmenselijking van andersdenkenden en daarmee “oorlogsbereidheid” kweken tegen anderen, de grote leider in levenden lijve of als gestorven held die men volgt, de nuttige idioten die overal en altijd met gestoord fanatisme alles verdedigen dat met de ideologie te maken heeft, en de potentie tot massa-mobilisatie om herrie, dood en ellende te veroorzaken.
Jullie hierboven doen daar hard aan mee in veel gevallen, en zitten wat ons arbeiders betreft in de klasse van fanaten en oorlogsvoerders.
op 28 05 2011 at 11:03 schreef Jabir:
Daar is Jan met de korte achternaam namens wie jij spreekt gauw klaar mee, met die fanaten en oorlogsvoerders, wat jij Hans?
op 28 05 2011 at 11:06 schreef Pyt van der Galiën:
Je moet “religie” niet gelijkstellen met “fundamentalisme”, Hans. Dat zijn echt twee verschillende begrippen. Niet elke moslim of christen is van mening dat andersdenkenden/gelovigen opgeknoopt moeten worden of voor eeuwig in de hel zullen branden en boeddhisten zijn een stuk toleranter dan de gemiddelde atheïst.
Bovendien kunnen atheïsten ook behoorlijk dogmatisch zijn.
Trouwens – met alle respect – maar wie ben jij om namens “de arbeiders” te spreken?
op 28 05 2011 at 11:12 schreef Peter:
Je weet gewoon dat Hans Langbroek nog nooit van z’n leven iets met z’n handen heeft gedaan.
Ik bedoel naast rukken.
op 28 05 2011 at 11:26 schreef Pyt van der Galiën:
Doet me inderdaad een beetje denken aan de maoïstische splintergroepjes met 5 leden uit de jaren ’70 die ook altijd beweerden namens “de arbeiders”te spreken
op 28 05 2011 at 12:07 schreef Hans Langbroek:
Peter Breedveld, ik ben wel degelijk wie ik zeg dat ik ben en wat ik zeg dat ik ben. De dagelijkse arbeid wordt puur fysiek met de handen verricht in een fabriek. Jouw internetinterpretatie over mij klopt niet.
Daarnaast verander ik niet in een stamelende stumper als iemand ineens in levende lijve voor me staat terwijl ik op internet een grote mond heb, zoals jij wel gedaan hebt. Je persoonlijke gerichte beledigingen richting mij, wat ik zélf vrijwel nooit doe, vat ik persoonlijk op. Dat is je bedoeling tenslotte. Bij deze, Hans Langbroek
op 28 05 2011 at 12:13 schreef Peter:
Ben ik veranderd in een stamelende stumper toen iemand live voor me stond? Daar herinner ik me niets van. Je verwijst natuurlijk naar de bliksemactie van PowNed, maar ik heb simpelweg geweigerd Rutger Castricum te woord te staan, omdat me was verzocht niet met de pers te praten. Niet gestameld, niet gestumperd.
Nog meer ad hominems, Langbroek? Wat voor werk doe je precies? En noemen jullie elkaar in de fabriek allemaal ‘arbeider’? Of is het ‘kameraad’?
op 28 05 2011 at 15:46 schreef Charles de Gaulle:
@Hans Langbroek.Toevallig heb ik kortgeleden dat filmpje van PowNed eens teruggekeken.Gelet op het postuur van P.Breedveld is het te hopen dat hij zich in het dagelijks leven wat zorgvuldiger uitlaat dan hier op zijn site.Tenzij hij zich heeft bekwaamd in oosterse vechtsporten, anders is het risico op een pak slaag wel erg groot lijkt mij.
op 28 05 2011 at 15:54 schreef Peter:
Iedereen heeft iets te zeggen over mijn postuur, maar deze hoor ik voor het eerst.
De Gaulle, op mijn site ben ik aanzienlijk zorgvuldiger dan in het echte leven. En ik ben al vaak bedreigd, maar de laatste keer dat iemand echt zo dom was om naar me uit halen, is alweer meer dan twintig jaar geleden.
op 28 05 2011 at 18:10 schreef hassnae:
Je moet van de ratten besnuffeld zijn anderen laf te noemen als je zelf te bescheten bent je goedkope papegaaienmening onder eigen naam te plaatsen.
op 28 05 2011 at 20:40 schreef Sasha Berkman:
Charles de Gaulle: toevallig heb ik die posting van jouw nog eens bekeken waarin je stelde dat Wilders “Departing” zei ipv “Deporting”.
http://www.google.com/search?q=wilders+deporting
You on a gin: hartelijk dank voor je emphatische inspanningen. Helaas begin je al met de mededeling dat je niet inhoudelijk op wat ik zeg wenst in te gaan.
Tsja.
op 28 05 2011 at 21:27 schreef Sasha Berkman:
Peter: Ik heb 5 jaar geleden een klap op mijn bek gekregen van een dronken agressieve kaaskop.
Ondertussen is het wel verwerkt, maar ik ben echt lang op mijn hoede gebleven voor coke- en alc gebruikende Noord Hollanders.
op 29 05 2011 at 07:29 schreef Sandro:
berkman, wat was de aanleiding voor die klap op je bek?
Vind in jouw geval zeer relevant wat de toedracht was.
De laatste klap op mijn bek is een jaar of twee geleden. Ik haalde toen een negroïde man uit de auto van een vrouwelijke collega van mij. Deze meneer had in de auto ingebroken om daar te overnachten. Toen ik meneer uit de auto haalde en hem vriendelijk verzocht te blijven wachten op de politie (auto-deur was compleet kapot) haalde hij uit. Mijn reactie was uiteraard er eentje van zelfverdediging: een dreun recht op zijn gezicht.
Meneer viel achterover en had plotseling een mes in zijn hand, stond op en bedreigde mij er mee. Hij maakte stekende bewegingen en sprak de woorden “ik ga jouw prikken jonguh”. Gelukkig kwamen mijn vrienden van de politie aanzetten en deze overmeesterden hem met gepast geweld.
Later bleek dat deze man afkomstig was uit Almelo en al langere tijd gezocht werd i.v.m. diverse inbraken, berovingen en geweldplegingen.
op 29 05 2011 at 09:11 schreef jabir:
Gelukkig maar dat je man snel ter plaatse was sandro? Schoot hij weer eens met scherp, zoals het een pvv’er betaamt? Volgens mij verzin je dat verhaaltje uit je duim.
op 29 05 2011 at 23:05 schreef Sasha Berkman:
Sandro: “Vind in jouw geval zeer relevant wat de toedracht was.” LEES: coke- en alc gebruikende Noord Hollanders.
wat begrijp je niet?
op 30 05 2011 at 05:12 schreef You On A Gin:
Sasha, verkeerde draadje vast, maar inderdaad, sorry, maar het is niet anders.
Peter, laat je alsjeblieft nooit intimideren. Ik ben het met ruwweg 50% van de dingen die je zegt helemaal niet eens, maar je bent een goedgebekt vogeltje wat moet kunnen zingen in een vrij land. Die bedreigende lui hebben meestal gewoon een veel te grote waffel, maar er zijn ook zoveel loslopende leipen, en ik vind het echt kut dat je achterom moet kijken voor mensen die het niet aankunnen dat je je mening spreekt. Boks.
op 30 05 2011 at 08:12 schreef Sandro:
jabir – dat zegt veel over jouw….het is waar en heeft zelfs de krant nog gehaald.
Toen de dader voor me stond met zijn mes en stekende bewegingen maakte had er best van mij een agent mogen zijn die hem in zijn knieschijf had geschoten – had ik geen enkel probleem mee gehad.
op 25 12 2014 at 16:01 schreef Theo:
Zeer geachte lezer,
Zou ik de foto van Refolutie mogen gebruiken voor een boek?
Mhhgr
Theo
RSS