Peter Milligan op het Winternachtenfestival
Peter Breedveld
Als een superheld tijdens een nachtwandeling opeens, in het bijzijn van de geest van de vermoorde minnaar van zijn grote liefde, begint te masturberen om zijn zaad aan moeder aarde te offeren – dan weet je dat je geen doorsnee superheldencomic in handen hebt.
Ik wist dat toen ik voor het eerst Shade the Changing Man las van de Britse schrijver Peter Milligan, die ik aanstaande zaterdag zal interviewen in het kader van Comics and Taboos op het literaire Winternachtenfestival in Den Haag.
Ik had nog nooit van Milligan gehoord en ben sindsdien alles van hem gaan lezen. Alles wat ik te pakken kon krijgen, althans, want vooral zijn vroege werk is moeilijk te vinden. Naar Skin, bijvoorbeeld, heb ik flink moeten speuren. De uitgever die de strip uitbracht, is failliet gegaan en sindsdien is de strip niet heruitgegeven. De meeste uitgevers willen hun vingers niet branden aan een verhaal vol grof geweld, seks en expliciet taalgebruik over een Softenonkind dat met een groep skinheads optrekt en een vreselijke wraakactie onderneemt tegen het bedrijf dat verantwoordelijk is voor zijn misvormingen.
Ik weet dat uitgeverij Xtra bezig is geweest met een Nederlandse vertaling van Skin, maar ik heb er nooit meer iets over gehoord.
Dát is Peter Milligan. Kom bij hem niet aan voor helden die altijd het goede doen, zichzelf en de wereld overstijgen en steeds weer zonder kleerscheuren uit de strijd tevoorschijn komen. O nee. Rac Shade, hoofdpersoon in Shade the Changing Man, is volslagen krankzinnig en geobsedeerd door een vrouw wier minnaar is vermoord door de man wiens lichaam hij heeft overgenomen, net voor het moment van executie op de elektrische stoel. Wanneer hij weer naar zijn thuisplaneet Meta vertrekt, laat hij een nog grotere puinhoop achter dan toen hij arriveerde (nou ja, hij heeft wel de aarde gered). Zijn geliefde is dan vermoord en haar vrienden vrijwel allemaal getroffen door een afschuwelijk lot.
Eén van Milligans personages is een dood meisje met de naam Dead Girl. De dode Lady Di speelde een rol in zijn serie X-Statics. De hoofdpersoon van Enigma, één van zijn mooiste verhalen, is een saaie burgerlul die één keer per week met zijn vriendin naar bed gaat, op dinsdag, en zijn badhandoeken telt, 26 stuks. Nadat zijn hersens bijna uit zijn hoofd zijn gezogen door een monsterlijke freak ontdekt hij zijn homoseksualiteit en leeft nog lang en gelukkig.
O nee, dit is een Milligan-verhaal. In Milligans verhalen leeft níemand lang en gelukkig.
Milligan wordt als schrijver ook wel eens op een ‘normale’ superheldenserie gezet. Bijvoorbeeld Batman en X-Men. Maar die krijgen dan wel de Milligan-behandeling. In het eerste nummer van X-Force, bijvoorbeeld, een spin-off van X-Men, introduceert hij een compleet nieuw team van superhelden, met achtergronden en charmante trekjes en onhebbelijkheden, sympathieke en minder sympathieke personages, die aan het eind van dat nummer bijna allemaal gruwelijk aan hun einde komen.
Misschien is nu de indruk gewekt dat het bij Milligan om het schokeffect gaat, maar dat zou een misverstand zijn. Milligans strips zijn voor intellectuelen, of in elk geval voor mensen die hun hersens gebruiken. Ze staan vol verwijzingen naar de Griekse mythologie, de bijbel, de koran, Shakespeare, Kipling, Schrödinger, de filosofie, de wetenschap en Coronation Street.
Milligan zegt altijd iets wezenlijks over het aards bestaan. Shade the Changing Man is, naast een sociale kritiek, ook een strip over liefde, vriendschap, jaloezie, eenzaamheid, hoe het is een mens te zijn, zelfs al ben je een buitenaards wezen in het lichaam van een dode moordenaar. Skin is een existentialistische tragedie, Enigma gaat over een jongeman die zijn ware zelf opgraaft uit het puin van verdrongen jeugdtrauma’s die hij tot dan toe is geweest. In X-Statics komen zo’n beetje alle grote ethische kwesties voorbij.
In Greek Street, één van zijn recentse series, situeert Milligan de grote Griekse Tragedies in het Londense Soho (Oedipus, onder andere) en sinds een jaar of drie schrijft Milligan de horrorserie Hellblazer, over de Londense trickster John Constantine, een Cockney-versie van Reynaert de Vos, doorgaans aangeduid als een complete bastard, maar ik ken niet veel mensen die de Duivel himself een loer zouden draaien om een vriend te helpen.
Zoals gezegd, ik spreek Milligan tijdens het Winternachtenfestival, samen met de Vlaamse striptekenares Inge Heremans, bekend van de strip Cordelia. Lees hier mijn uitgebreide en openhartige interview met haar.
Het is de eerste keer dat strips aan bod komen op dit sjieke festival, en ik hoop dat er veel mensen komen kijken, niet alleen stripfans, maar ook de mensen die vooral voor de Arabische dichters komen, de Mongoolse neusfluiters en de Micronesische cineasten. Mensen, meer cultstatus dan die van Milligan en Ilah krijg je niet, en ik ga er iets leuks van maken.
Misschien gaan we zelfs nog wel een paar keer lachen.
Peter Breedveld, strips, 18.01.2012 @ 08:01
1 Reactie
op 19 01 2012 at 12:20 schreef Doc:
Ik vraag me af of Milligan zijn schrijfstijl aanpast aan de tekenaars. De tekenaars ten tijde van zijn begin bij Hellblazer hadden een nogal platte krantenachtige stijl, volkomen tegengesteld aan de waanzinnige stijl van Simon Bisly in latere afleveringen.
Overigens, hier een scan van Milligan’s editorial voor zijn eerste Hellblazer aflevering:
http://imageshack.us/f/812/hellblazer251021.jpg/
RSS