Pak niet de slachtoffers, maar de daders van seksuele intimidatie
Jasper Mekkes
Bron: Showzama
Ik weet nog een mooie kans om de sociale innovatie binnen grote (overheids)organisaties te versnellen: intimidatie, machtsmisbruik en discriminatie daadkrachtiger aanpakken.
Maar dat schijnt nogal lastig te zijn voor managers en directeuren van grote organisaties. Bij dergelijke organisaties is het beheersen van het risico op imagoschade namelijk leidend in de omgang met medewerkers die het wagen zware kritiek te leveren op de gevestigde orde. Want kritiek op de organisatie die je salaris betaalt, is not done.
Bij grote organisaties is de door angst gedreven cultuur, door de bank genomen, als volgt te omschrijven. Inferieure bestuurders geven voortdurend het slechte voorbeeld als zouden draagvlak en gezellig meedoen belangrijker zijn dan kwaliteit en het benoemen van ongemakkelijke waarheden. Echte leiders die hun eigen kritiek organiseren, zijn zeldzaam, daar waar niet visie en inzicht maar framing en draagvlak leidend zijn.
Pesten en machtsmisbruik
Vanwege een zelfde doelbewuste gebrek aan sturing op kwaliteit en de waarheid wordt door de gemiddelde grote organisatie op geen enkele manier voorkomen dat pesten, machtsmisbruik, intimidatie en discriminatie plaatsvinden.
Omdat we het hier natuurlijk wel over bij wet verboden zaken hebben, zorgen managers, directeuren en bestuurders er gewoon voor dat die overtredingen van de wet niet aan te tonen zijn. Door lui en berekenend alleen de gevolgen ervan te managen. Maar de oorzaak wordt nooit weggenomen zolang daar geen financiële, juridische of politieke voordelen aanzitten.
De intimidatie die het gevolg is van pesten dient namelijk een aloud doel dat prioriteit nummer één is van de gevestigde orde: het behoud van macht.
Pas wanneer de pester teveel draagvlak verliest, heeft hij een probleem. En dat weet de pester. Die gaat dus net als zijn grote voorbeeld, de politicus, met leugens zijn draagvlak vergroten door harder te pesten. Met gemenere roddels en grotere leugens. En als het draagvlak voor zijn pestgedrag helemaal verdwenen is, omdat echt niemand hem nog serieus neemt, dan kan hij altijd nog het OM inschakelen
Seksuele intimidatie
Het aantal mensen dat een gepest individu steunt, zal altijd lager zijn dan het aantal dat met de kudde meepraat ‘dat het ook wel een beetje zijn eigen schuld is’. Doordat betreffende persoon het waagde af te wijken van de kuddemoraal van buigen voor de macht om je positie veilig te stellen.
Gekmakend onrechtvaardige voorbeelden zijn er te over. Klokkenluiders als Nicolette van Berkel bijvoorbeeld, die bij Rijkswaterstaat (RWS) te maken kreeg met jaloezie en seksuele intimidatie door haar directe collega’s op vuurtoren de Brandaris. Nadat ze had gevraagd om een veilige werkplek, reageerde RWS door haar naar huis te sturen. Dat scheelde een hoop gedoe, tijd, geld en imagoschade vergeleken met het aanpakken van de pestende collega’s, die in de meerderheid waren. En bewijs het maar eens.
Wat wel te bewijzen is, is dat er bij grote organisaties geen objectieve manier is om te bepalen of degene die in aanmerking komt voor een baan eigenlijk wel voldoende kwaliteit heeft. Ook pesters worden – en masse – aangenomen. Hoe dat komt? Doordat de pesters op het schoolplein van je middelbare school nu in de regering zitten natuurlijk!
Kritische geest
RWS is Nicolette ondertussen nog steeds 24/7 aan het intimideren. Inmiddels wordt blijkbaar ook gedreigd met inhouding van haar salaris. Een standaard tactiek binnen veel overheidsorganisaties: kritiek op misstanden de kop indrukken door degene die kritiek levert eerst ziek te maken met machtsmisbruik en intimidatie om vervolgens de klokkenluider te verbieden met de pers te praten op straffe van het stopzetten van zijn salaris. Met als triest eindresultaat: een kritische geest die ziek en aan de bedelstaf is.
Laten we ons niet vergissen. Klokkenluiders van misstanden op het gebied van pesten, discriminatie, machtsmisbruik, (seksuele) intimidatie en andere bij wet verboden zaken zijn talrijk, zeer dapper en onmisbaar voor organisaties die vooruit willen. Maar ze worden rücksichtslos kapot gemaakt om de gevestigde orde van managers en directeuren ten koste van medewerkers en dus de organisatie zelf, uit de wind te houden.
Bescherming van klokkenluiders
Gelukkig is er nu een politiek akkoord gesloten tussen het Europees parlement en EU-landen over de bescherming van klokkenluiders. Waarin vanwege de schandalige positie van Frankrijk (moeilijketaal-alert) klokkenluiders worden gestimuleerd misstanden intern te melden. Wat minister Ollongren betreft had dat ook gemogen bij een klokkenluidersinstantie, ook al bestaat die in Nederland de facto niet meer.
Met het draagvlak en de framing zit het dus goed, maar de visie en het inzicht ontbreken weer eens volledig. De eerste organisatie waar de gevestigde orde klaar is voor kritiek op strafbare feiten die onder hun verantwoordelijkheid zijn gepleegd, moet nog opgericht worden. Een werknemer die goed bij zijn verstand is, gaat na de ervaringen van Nicolette en de vele anderen die haar voorgingen natuurlijk niet intern melden dat de gevestigde orde van de organisatie waar hij werkt, verantwoordelijk is voor het overtreden van de wet.
Gelijke kansen
Misschien is het tijd dat politici eens het goede voorbeeld gaan geven om de noodzakelijke omslag te bewerkstelligen. Criminelen als Balkenende en Rutte bijvoorbeeld, die – om maar eens iets te noemen – steun verleenden aan oorlogen (in Irak, Afghanistan, Libië, Syrië en Mali) die naar schatting aan 11 miljoen mensen het leven kostten, waaronder 800.000 Iraakse kinderen, maar die onder valse voorwendselen (chemische wapens of nota bene het voorkomen van burgerslachtoffers) werden gestart door al even criminele politieke leiders met bloed aan hun handen en dollartekens – van de olie – in hun ogen.
Ik sluit maar af met de speerpunten die ik altijd hanteerde toen ik nog voorzitter was van de ondernemingsraad van RWS: het is hoog tijd voor gelijke kansen, transparantie en zelfsturing. Ze zijn de enige uitweg voor een overheid die wel geaccepteerd wil worden in deze roerige tijden, die altijd voorafgaan aan een revolutie.
Jasper Mekkes is ingenieur en vooruitgangsfilosoof.
Jasper Mekkes, 13.03.2019 @ 08:17
1 Reactie
op 13 03 2019 at 09:41 schreef Egbert:
On-ge-loof-lijk. Volgens de Volkskrant link: eerst steunt RWS Van Berkel niet terwijl RWS toestemming gaf voor al die interviews. Dan een rapport op straat van ECO&P met laster en medische gegevens. (Het “Expertisecentrum” van RWS, sure). Dan onderzoeker Bert Kreemers wegpesten, from the top down. (Voor de duidelijkheid: Bert Kreemers heeft persoonlijk de Katholieke Kerk in NL gered van haar ondergang, onder “onderzoeker” Deetman. Als RWS hem zo’n taak niet toevertrouwt, is er iets goed mis in je hoofd — alleen al wat betreft inzicht in je eigen belang).
RSS