Onzedelijk feminisme

Peter Breedveld

Bijna 12 jaar geleden poseerde een aantal vrouwelijke lezers van Frontaal Naakt naakt uit solidairiteit met de Egyptische activist Aliaa El Mahdy, die hetzelfde deed uit protest tegen het seksisme van de Egyptische islamisten. Daar kregen ze complimenten voor, maar ook flink wat kritiek van vooral vrouwen, die zeiden dat je als vrouw moet pronken met je diploma’s en niet met je lichaam, vanwege de male gaze en zo.

De male gaze wil zeggen dat vrouwen altijd worden beoordeeld door mannenogen, ook door zichzelf. Hoe kijken mannen naar mij? Wat vinden mannen ervan? Het gevolg is dat wanneer een vrouw zich sexy kleedt, zich opmaakt of zich uitkleedt, ze er vrijwel altijd van verdacht wordt dat te doen om mannen te behagen en dus de vrouwenzaak te schaden, ook als ze haar naakte lichaam inzet om te demonstreren voor vrouwenrechten. Een bepaald slag feministen is daar heel stellig in, dat vrouwen die naakt protesteren en statements maken, denk aan de Oekraïense actiegroep FEMEN en aan popsterren als Miley Cyrus, de feministische zaak schaden.

Pyrrusoverwinning

Maar het zijn juist deze feministen die zich laten beperken door de male gaze, betoogt Victoria Bateman in haar boek Naked Feminism, waarin ze afrekent met wat ze de ‘modesty culture‘ noemt, de kuisheidscultuur, of zedigheidscultuur. “Als vrouwen zich laten beperken door de male gaze om eraan te ontsnappen“, aldus Bateman, “zou dat op z’n best een Pyrrusoverwinning zijn. Het kan toch heel goed feministisch zijn om die male gaze te negeren in plaats van je erdoor te laten beteugelen?”

Wie mij op Twitter volgt, heeft Victoria Bateman misschien weleens zien langskomen. Zij is die super-Britse, superbeschaafde Cambridge-professor die poedelnaakt, met alleen schoenen en een sjaaltje of een halssnoer om, de academische wereld op de kast jaagt om aandacht te vragen voor vrouwenrechten. Ze wordt met name door feministen uitgescholden voor dom en idioot en natuurlijk geslutshamed en zelfs gebodyshamed. Niks nieuws, laat ze in Naked Feminism zien, want de feministische beweging heeft zich al sinds de Sufragette-beweging in het begin van de 20e eeuw afgezet tegen vrouwen die het niet zo nauw namen met de seksuele moraal. Eén van de grondleggers werd er subiet uitgekeild toen ze ongehuwd met een man ging samenwonen en zwanger van hem werd. En sindsdien hebben feministen zich altijd ingezet voor een verbod op prostitutie, porno en vrouwelijk naakt. Want daarmee behaag je de mannelijke onderdrukker en daarom moeten vrouwen zich inpakken en insnoeren en zich onthouden van seks met de onderdrukker.

Zulke feministen lopen zij aan zij met conservatieve bewegingen die de maagdelijkheidscultus propageren en vrouwen willen opleggen zich kuis te kleden en maagd te blijven tot ze gaan trouwen, of dat nou islamitische geestelijken zijn of Amerikaanse purity balls waarop meisjes de gelofte afleggen zich te onthouden van seks tot ze getrouwd zijn. Het vrouwelijke lichaam is volgens Bateman het slagveld waarop cultuuroorlogen worden uitgevochten, waar mannen hun eer aan ontlenen en dus de legitimiteit om er over te heersen.

Maagd voor het huwelijk

Naked Feminism is zeer leesbaar en meeslepend geschreven, een spannend boek vind ik het eigenlijk wel, maar opgezet als een wetenschappelijk werk, met voetnoten en brondvermelding, waarin Bateman een theoretisch kader opzet om van daaruit de zedelijkheidscultuur te analyseren, wat die is, hoe die is ontstaan en tenslotte hoe feministische groepen ongewild de bewakers van diezelfde patriarchele zedelijkheidscultuur zijn geworden, door heel patriarchaal onzedelijke vrouwen als oorzaak van seksistisch geweld aan te wijzen en dus aan victim-blaming te doen.

De zedelijkheidscultuur is volgens Bateman ontstaan uit onzekerheid over het vaderschap. Toen er nog geen DNA-testen bestonden, wist je nooit zeker of jij wel de vader was van het kind dat jouw vrouw had gebaard. Dat was niet zo’n probleem in een tijd waarin mensen in kleine groepen rondzwierven en leefden van wat ze in de natuur vonden. Kinderen waren ieders verantwoordelijkheid en polygamie was eerder regel dan uitzondering. Met de intrede van de landbouw, de veeteelt en het eigen bezit kwam daar verandering in. Om te zorgen dat land en bezittingen eigendom van de familie bleven, moest een man er zeker van zijn dat hij de biologische vader van zijn kinderen was. Vrouwen moesten dus monogaam zijn en maagd voor het huwelijk. Ze moest thuisblijven, mocht niet gaan werken, want dan zou ze andere mannen ontmoeten en haar seksualiteit moest worden onderdrukt.

Besnijdenis

En dus mochten ze niet naar school, niet werken, mochten ze hoogstens de straat op als ze gesluierd waren (bij christenen net zo goed als bij moslims, hindoes en confucianisten) en deden vreselijke praktijken als eerwraak, besnijdenis en het breken en inbinden van voeten (zoals in het oude China) hun intrede. Vaak zijn het vrouwen die dergelijke praktijken in stand houden, omdat het sociale zelfmoord zou zijn het niet te doen. Mensen willen niet meer bij je kopen, hun zoons niet aan je dochter uithuwelijken en niets meer met je te maken hebben.

Ook in onze huidige moderne maatschappij is deze zedelijkheidscultuur moordend, laat Bateman zien. Slutshaming is springlevend, kijk hier in Nederland maar naar bijvoorbeeld GeenStijl, en schaadt vrouwen zowel sociaal-maatschappelijk als psychisch. Daarnaast is de zedelijkheidscultuur voor mannen een rechtvaardiging voor (seksueel) geweld. Bateman ziet zelfs islamofoob geweld tegen gesluierde vrouwen als een gevolg van de zedelijkheidscultuur. Gesluierde vrouwen, die onmiddellijk als moslim zijn te herkennen, geven ongesluierde vrouwen het gevoel onzedelijk te zijn of als onzedelijk beschouwd te worden en dat wekt agressie.

Feminisme in de koran

Niet dat Bateman vindt dat vrouwen hun hoofddoek af moeten slingeren, zoals Femke Halsema eens zei. “Het gaat me er niet om alle vrouwen uit de kleren te krijgen”, schrijft Bateman. “Het maakt me niet uit of ze naakt zijn of gesluierd, zolang het maar hun eigen keuze is.”

Dit is zo verfrissend aan Bateman, dat ze zich als naakte feminist niet afzet tegen de islam, maar het zelfs voor moslims opneemt. Dat doet die andere feministische naaktloopster, Margaux Cassan, wier boek Vivre Nu ik onlangs besprak, ook al. De zedelijkheidscultuur wijt Bateman niet aan de islam, maar aan de mannen die de islam na de dood van de profeet Mohammed in de richting van het patriarchaat hebben geduwd met hun hadiths en hun sharia. Ze wijst, zoals Hassnae in 2013 ook al deed in Femke Halsema’s serie Seks en de Zonde, naar islamitische vrouwelijke activisten die hun feminisme juist baseren op de koran.

Vagina verkopen

Haar pijlen rich Bateman vooral op feministen die achter vrouwen aangaan die “hun lichaam verkopen”, om precies dezelfde redenen dat conservatieve, patriarchale christenen dat doen. Maar waarom, vraagt Bateman, zou je als vrouw wel je brein mogen verkopen en niet je vagina? Feministen en christenen werpen tegen dat vrouwen zich prostitueren uit dwang, dat geen vrouw dat uit eigen vrije wil zou doen. Bateman wijst erop dat er zoveel vormen van mensonterende, geestdodende, afstompende arbeid bestaan die ook niemand zou doen als ze er niet toe gedwongen was. Waarom, vraagt ze, pak je dan niet de oorzaak aan van het feit dat veel vrouwen noodgedwongen sekswerker worden, namelijk armoede?

En zo legt ze in Naked Feminism feilloos en overtuigend de vele dwalingen bloot die de zedelijkheidscultuur ons brengen. “Het is tijd dat we allemaal, hoe we ook wensen ons te kleden en te leven”, schrijft ze aan het eind, “de toxische idee verwerpen dat de waarde van en het respect voor een vrouw afhangt van zoiets oppervlakkigs als haar lichamelijke zedelijkheid.”

Is het Vrije Woord u écht lief? Steun me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland.