New York
Frans Smeets
Illustratie: Nikolai Fomin
Vorig jaar was het vierhonderd jaar geleden dat Henry Hudson het huidige New York ontdekte. Tijd om eens goed uit te pakken met een groot feest in New York, om Nederland onder de aandacht van de Amerikanen te brengen. Onder de paraplu van New York 400 werd een veelheid aan activiteiten ontwikkeld. Klap op de vuurpijl moest het New Island Festival worden. Een festival waarin Nederland zijn culturele hebben en houwen ging tonen.
Of zoals de organisatie zelf schreef: ‘The festival will kick off the fall with provocative theatre, stunning site-specific performance, dazzling visual arts and exhilarating DJ sets, performed by world class Dutch performers.‘
Als Nederland zijn “world class performers” op pad stuurt, dan krijg je veelzeggende namen als: Lotte van den Berg, de Jongens en Jacob Rens @ his Cow. Wie kent ze niet? Alle deelnemers staan hier.
Wie het artistieke deelnemersveld en hun acts bekijkt, ziet in feite een overplaatsing van het Oerolfestival, overgoten met een sausje Boulevards of Broken Dreams en met een klein snufje ‘kijk ons met de tijd meegaan’.
En, zoals meestal als je iets probeert te imiteren, dingen samen te voegen of over te hevelen naar het buitenland, is het een faliekante mislukking. Zo ook dit festival. Een festival zonder identiteit.
Wie de filmpjes bekijkt, kan dan ook alleen maar een grote zucht slaken. Het is een bevestiging van het beeld dat we al jaren voorbij zien komen; de kunstenaar als nonchalante slons, veel tenten en een houding van een gezellig en grenzeloos (lees: onbeschoft en ongemanierd) feestje bouwen. Koninginnedag zonder de kleur oranje. Terschelling in New York als symbool van culturele kneuterigheid.
Er bleken dan ook bijna alleen Nederlanders op het festival af te komen. De New Yorker had geen interesse en de Amerikaanse pers zag de Nederlanders niet eens staan. Een feest van en voor Nederlanders. Maar om daarvoor iedereen een oceaan over te laten steken ?
Het had iets tragisch hoe Alexander, Maxima, Balkenende, Verhagen en de vele overgevlogen politici zich lieten fêteren op Terschelling in de Hudson. De Nederlandse regering organiseert een groot lustrumfeest vanwege een vierhonderdjarige relatie met het machtigste land ter aarde en geen enkele Amerikaanse hoogwaardigheidsbekleder wil op hun feestje komen. Hoe zou dat toch komen? Zou Hillary Clinton geen zin hebben om koks met hun klompen op de eettafel te zien lopen? Mevrouw Clinton zal toch wel begrijpen dat we hier te maken hebben met de expressieve kant van hoogstaand kunstenaarsschap?
Doorgaans ben ik niet zo van het gezeur over belastingcenten van de hardwerkende Nederlander. Als je een feest houdt, moet je uitpakken en dat mag best een paar centen kosten. Een land zou normaliter bij een dergelijke gelegenheid dan ook zijn meest internationaal succesvolle artiesten ingehuurd hebben. Succes als criterium.
Had Nederland gewoon Andre Rieu met zijn domme Sissipaleis overgevlogen, Jaap van Zweden en het Metropool Orkest, om vervolgens het feest over te laten nemen door de meest gerenommeerde DJ’s, dan had de hele Hudson vol bootjes gelegen.
Het falen van het New Island Festival toont aan hoe in Nederland wordt omgegaan met kunst en cultuur. De overheid heeft het inhoudelijke kunstdebat op afstand gezet om geen artistieke keuze te hoeven maken. Althans in theorie. Niemand weet hoe zo’n besluit, om het hele tentenkamp van Terschelling over te hevelen, tot stand komt. Waarschijnlijk gaat het om enkele ambtenaren of een vage kunstcommissie. Daarmee maakt de overheid via een omweg wel een artistieke keuze, alleen ongecontroleerd en zonder enig debat. En dan is het de criterium niet internationaal succes, maar de voorkeur van een clubje mensen dat elkaar in Nederland al jaren wederzijds bewondert. Alleen de wereld weet nog niet hoe geweldig ze zijn.
De arrogantie en wereldvreemdheid is van dien aard, dat ze zelfs dachten even te gaan bepalen wat de New Yorkers leuk moeten vinden. Maar die trappen daar niet in en hebben geen zin om het gelijk en het narcisme van een naar binnen gekeerde kunstwereld te bevredigen. Als je met de rug naar je gasten staat, moet je niet verwachten dat men naar je feestje komt.
Frans Smeets exposeert enkele producten van zijn genialiteit van 12 juni tot 11 juli voor de tentoonstelling Anti-beeld.
Frans Smeets, 08.05.2010 @ 11:04
21 Reacties
op 08 05 2010 at 11:50 schreef maraboe:
Ja. ontzettend gelijk, blijkt. Maar ik vind dit soort commentaar altijd zo laffig. Leven van de gelijkhebberij. Ik had het iets waard gevonden als je voor de start van het festival je kritiek had gegeven en dit stuk had geschreven. Nu, achteraf is de waarde van dit stuk nul natuurlijk. je kan ook zeggen dat het dapper is te komen met niet de grote namen (andre rieu, mijn hemel), maar kleine parels.
oja dat gelul over narcisme en arrogantie. Laat kunstenmakers in vredesnaam altijd met de rug naar de gasten staan opdat zij waarachtig werk maken en geen behaagzieke toeristentrekkers
op 08 05 2010 at 11:53 schreef Terrebel:
Een (Nederlandse!) vriendin van me was erbij. Zij vond het in elk geval gezellig. Maar ook haar viel het om hoe weinig van haar Amerikaanse vrienden er bij wilden zijn.
Tsja, hoeveel Hollanders komen er bijvoorbeeld naar een groot Thanksgiving-feest in Paradiso? Misschien net iets meer dan nihil.
op 08 05 2010 at 12:34 schreef Martijn:
“Niemand weet hoe zo’n besluit, om het hele tentenkamp van Terschelling over te hevelen, tot stand komt. Waarschijnlijk gaat het om enkele ambtenaren of een vage kunstcommissie.”
Niet waar: er staat duidelijk op de site dat het festival oa wordt gesponsord door de provincie Friesland, reden waarom er veel Friese artiesten staan. En Friesland is nu eenmaal niet het centrum van de Nederlandse kunstwereld.
op 08 05 2010 at 14:18 schreef MNb:
Tja, als je het goed wilt doen moet je ook Golden Earring, Normaal, De Dijk en het het Nederlands Danstheater daar op een podium zetten. De eerste kennen ze daar nog uit 1973, al weten veel Amerikanen niet dat de band Nederlands is. Shocking Blue kennen ze ook, maar dat gaat helaas niet meer.
Best kans dat ook nog een paar Amerikanen het Nederlands Danstheater kennen.
Maar goed, als het een Fries en geen Nederlands feestje was kon niemand verwachten dat er op grote schaal zou worden uitgepakt.
op 08 05 2010 at 14:49 schreef Rob:
Ik noemde het vorig jaar al dilletanterige hippieshit en daar blijf ik bij. Goede analyse van het kunstbeleid, of wat daarvoor moet doorgaan.
op 08 05 2010 at 15:38 schreef Tjerk:
Kunstbeleid? Er is toch gewoon een festivalorganisatie, die bestaat uit zelfbenoemde bobo’s die dergelijke festivals organiseren, en die hun vriendjes uitnodigen en wie zij verder maar goed vinden.
Ik zag op de site dat je nog 35 dollar moest betalen voor een dagpas. Tja, dat ga ik ook niet neertellen om te kijken naar een koe die door een hoepel springt.
op 08 05 2010 at 21:22 schreef Smeets:
Marabou,
Ik wist niet dat alleen kunstkritiek die voordat een evenement plaats heeft gevonden relevant is. Een vreemde redenering. De kunstpagina,s in de kranten zullen dan vrij leeg zijn.
De heer Rieu is mijn smaak ook niet. Maar het is ook typisch dat zure Nederlandse om succes te misgunnen. De man staat wereldwijd nummer drie als best verkopende artiest, is overal beroemd en wint de ene na de ander prijs.. Het eeuwige maaiveld in NL.
Ik zie ook het verband niet tussen met de rug naar je gasten staan en “waarachtig werk”. Alsof het twee botsende elementen zijn. De meeste “kunstenaars”staan met de rug naar hun gasten omdat ze te schijterig zijn om kritiek te krijgen.. Daarom zie je op die feestjes ook altijd dezelfde koppen van gelijkgezinden.
Terrebel,
Het is geen thanksgiving-feest in Paradiso, maar een feest gegeven vanuit de regering ter gelegenheid van 400 jaar betrekkingen. Dat is toch iets anders.
Martijn,
Sponsoring is iets anders dan organiseren of besluiten. Al denk ik wel dat de sponsoring door de provincie Friesland de organisatie heeft doen besluiten enkele Friese artiesten in het programma te stoppen. .
op 08 05 2010 at 23:05 schreef Rob:
De heer Rieu is mijn smaak ook niet. Maar het is ook typisch dat zure Nederlandse om succes te misgunnen. De man staat wereldwijd nummer drie als best verkopende artiest, is overal beroemd en wint de ene na de ander prijs.. Het eeuwige maaiveld in NL.
Niks maaiveld, niks misgunnen. De man serveert klassieke muziek als platte, zielloze meuk. Dat heeft niks met misgunnen te maken. Wat mateloos populair is, is maar zelden ook kwaliteit, dat weten we allemaal. Ik misgun hem niks, maar laat hem in godsnaam niet mijn land vertegenwoordigen op een cultureel festival. Dan verwacht ik de kwaliteit die we óók in huis hebben.
op 09 05 2010 at 01:57 schreef vetklep:
toch is er iets mis met ons aanbod. Cultuurkeutelarij in de categorie Kunst met Peren aan de ene kant en Trossigheden als Rieu aan de andere kant van het spectrum.
Het enige waar ik als Nederlander mee geassocieerd wilde worden was de Urban Dance Squad. Maar dat is alweer bijna twee decennia geleden.
op 09 05 2010 at 08:54 schreef Smeets:
Rob,
Dan krijg je dus wat we nu gezien hebben. Vertegenwoordigd door een Koe en een piano op wielen. Want wie maakt die keuzes. Vetklep wil Urban Dance Quad, MNB wil Golden Earing..Etc etc..
Uiteindelijk krijg je dan altijd mensen die overtuigd van hun artistieke gelijk de eigen favorietjes er doorheen drukken.
Wie had jij dan uitgekozen om NL te laten vertegenwoordigen? Daar ben ik wel benieuwd naar.
“Dat weten we allemaal” Ik zie een commissie aankomen die moet gaan bepalen wat klassieke muziek is. Nogal een arrogante houding.
De hele wereld ziet dat anders, behalve NL. Het is juist die geforceerde ordening der kunsten die we hier in NL altijd zo graag zien, dat er uiteindelijk niets tot stand komt. Er is “goede” en “slechte” kunst.
Vetklep,
Ik dacht dat dilemna op te lossen door als criteria gewoon het internationale succes te nemen. Zonder welk inhoudelijk oordeel dan ook.
op 09 05 2010 at 10:12 schreef Rob:
Nee sorry, ik heb het niet over commissies. Gewoon over hoorbare verschillen. Laat het duidelijk zijn dat ik niet van Rieu hou en ook niet van diezelfde muziek als zij goed gespeeld wordt. Maar dat verschil kun je gewoon horen. Waarom zou ik geen kwaliteitsoordeel mogen vellen? Omdat iemand populair is? Dat zegt geen hol – in tegendeel zelfs.
Het is juist tijd dat mensen kwaliteitsoordelen gaan vellen in de kunst. “Goh, heb je weer een beest in een bak chemicaliën gepleurd, mijnheer Hirst? Nou, zet het maar in je eigen achtertuin want dat kennen we inmiddels wel.”
Wat zou ik kiezen. Als het klassiek moet, heb je het Concertgebouworkest. Wereldvermaard als symfonieorkest van grote klasse. Je hebt enkele dirigenten en solisten van hoog niveau. Maar klassiek is mijn ding niet.
Ik zou zelf eerder voor jazz kiezen, en dan in Godsnaam niet van die atonale jarenzeventigshit maar bijvoorbeeld Eric van der Westen.
Maar jazz is dan ook helemaal mijn dingetje.
op 09 05 2010 at 10:53 schreef Smeets:
Rob,
Iedereen mag een kwaliteitsoordeel vellen. Ben ik juist voor. Leve het debat.
Het probleem doet zich voor als er gekozen moet worden voor verschillende genre,s en kwaliteiten Dan gaat iedereen voor zijn dingetje. En daar wringt juist de schoen. Dan bepalen de toevallige voorkeuren van degene die aan de knoppen zit wat er gekozen wordt.
Daarom stel ik in mijn stuk ook voor om over de eigen artistieke schaduw te springen. Waarom niet Rieu en het concertgebouw samen op zo,n festival. S,avonds lekker Jazz. En een dag later een vlotte trance..En dan mag er van mij ook nog een koe door een hoepel springen. Dan zou Nederland pas echt vertegenwoordigd zijn.
op 09 05 2010 at 11:57 schreef vetklep:
Ik ben het op zich helemaal eens met internationaal succces als belangrijk criterium.
Hoewel succes wel vaak samengaat met eenheidsworsterige dommigheid.
Een nog beter uitgangspunt was dus misschien geweest wat succesvol is onder het publiek dat je graag had willen trekken voor het feestje.
Maar ook dan was er ook een heel ander prijskaartje aan het feestje komen te hangen.
op 09 05 2010 at 13:07 schreef nico:
Hoezo ‘…. dat er uiteindelijk niets tot stand komt.’? Zo slecht doet Nederland het niet op cultureel gebied:
Uit de top 10 tentoonstellingen hedendaagse kunst, naar dagelijkse bezoekers:
4. Marlene Dumas: Measuring Your Own Grave (MoMA) (4.864)
5. Aernout Mik (MoMA) (4.533) )
En as we speak exposeert Marina Abramovic met veel succes in het MOMA…
En dan hebben we het nog niet eens over architectuur, Dutch Design, klassieke muziek en dans… Voor een piepklein land als Nederland is dat helemaal niet zo slecht. En dat terwijl kunst ons bijna niks kost: slechts 0,5% van de Rijksbegroting! Iets om zuinig op te zijn.
op 09 05 2010 at 14:27 schreef Smeets:
Nico,
Het succes komt bijna nooit voort uit de 0,5 procent Rijksbegroting. Althans er is nog nooit een relatie aangetoond.
op 09 05 2010 at 15:31 schreef MNb:
@Smeets: hoe kom je erbij dat Golden Earring mijn favorieten zijn?! Omdat ik ze noem?! Ik heb als tiener precies één (1) lp van de band gekocht (ja, Moontan) en nooit enige CD. Van Normaal en De Dijk heb ik nooit ook maar iets bezeten.
Ik begreep dat het de bedoeling van dit festival om een behoorlijk en representatief aanbod aan Nederlandse kunst te bieden. Ondanks braakneigingen mijnerzijds kan ik niet ontkennen dat Rieux representatief is. Daar zal ik me dus niet tegen verzetten. Precies datzelfde geldt voor deze drie bands ook. De Urban Dance Squad was ik vergeten omdat die lui me niet boeien en omdat ik geen idee heb hoeveel internationaal succes ze hebben gehad. Maar mijn zegen heeft Kleppie om deze ook toe te voegen.
Het Concertgebouworkest is een iets minder geslaagde keuze en wel om twee redenen: gezien de samenstelling niet echt Nederlands (wat in het algemeen geen min is) en bovendien hebben ze in New York al een Philharmonic dat ongeveer even goed is.
Zet mij, Rob en Vetklep in die commissie, sluit ons op tot we een muzikaal programma in elkaar hebben gezet en je krijgt iets beters dan wat er nu te horen was. Objectiviteit in kunst wordt het beste benaderd door een paar lui met totaal verschillende smaken te dwingen het met elkaar eens te worden.
op 09 05 2010 at 18:02 schreef hj:
Laten we niet vergeten dat Armin van Buuren er ook was. Willem-Alexander ging in ieder geval goed uit z’n dak! ;p
http://www.youtube.com/watch?v=XoF_M4-NOag
*plaatsvervangende schaamte*
op 09 05 2010 at 23:25 schreef vetklep:
Eigenlijk is hier weer het standaard cultuur/kunst/media probleem opgetreden.
Een entiteit met (liefst andermans) geld meent het volk op zijn “smaak” te moeten tracteren. Zonder zich af te vragen of iemand dat ook lust. En vaak wordt die “smaak” ook nog bepaald door politieke en/of vriendschappelijke motieven.
op 10 05 2010 at 01:20 schreef Huib:
Ik schrijf u heden vanuit Roemeense moerassen. Europa heeft het zo gewild. Wellicht komt er nog wat goeds uit mijn missie. Maar zeker is dat niet.
Toen ik nog wethouder van Kunst en Cultuur van de stad Amsterdam was, lang geleden, en ik, bij god, niet wist, wat te doen, nodigde op een avond de componist Peter Schat me uit.
Aan tafel, in zijn kelder aan de Oudezijds Achterburgwal, schetste hij mij een beeld van de interactie tussen “hoge” en “lage” kunst. Moraal: Je kunt niet zonder freischwebende- vernieuwende kunst, waarvan je niet weet waarvandaan ze komt. Maar je kunt ook niet zonder de wisselwerking tussen die laatste en van alles wat er zo opborrelt in de Dapperbuurt of in Geuzenveld.
Gesteld “voor de uitdaging” om Nederland (Amsterdam) na 400 jaar te presenteren in New York, zonder de pretentie, dat NY nog steeds een “new Amsterdam” zou zijn, lijkt mij een goede mix, om het allerbeste wat we hebben (concertgebouworkest, Rembrandt, Hals, enz.) te mixen met het allernieuwste wat we te bieden hebben.
Succes op alle niveaus verzekerd. Investering voor de toekomst.
Maar wat gebeurt er werkelijk? Zoals meerdere commentatoren voor mij al zeiden: Onbekende vriendjes krijgen de poet. Alles concentreert zich rond een bal van Hollandse onbekenden, voor wie er niet of nauwelijks lokale partners zijn.
Dus, om lokale partners te inspireren, heb je echte kunst nodig. Goede bedoelingen zijn niet genoeg.
En om Kunst te laten functioneren, heb je plaatselijke aanjagers (sters) nodig. Dat kan hier. Dat werkt in New York.
Echt waar!
op 10 05 2010 at 11:27 schreef Smeets:
Huib,
Daarvoor moeten mensen wel over hun eigen schaduw heenstappen. Wat ik zelf het meest stuitend vind is het totale gebrek aan zelfkritiek. Iedereen op zijn eigen eiland overtuigt van zijn artistieke gelijk.
Ook binnen het New Island Festival wordt over falen natuurlijk niet besproken. Het Festival is natuurlijk een daverend succes.
Eigenlijk is het heel triest dat juist in de kunstwereld het debat en de introspectie ontbreekt.
op 07 01 2016 at 22:32 schreef Jacob Rens:
Tsja. Ik lees bovenstaande. Veel domme kritiek. Het tenten kamp was er, simpel en alleen omdat er geen geld was om artiesten etc elders onder te brengen. Jereoen Willems met de Veemfabriek trok veel Amerikaanse belangstelling.Halina Rhijn was top. De voorstelling van de Jongens uit Groningen was weergaloos, zoies hadden de Amerikanen nog nooit gezien. En de Koe!, Lou Reed vond de act helemaal te gek.Ik kan het weten,ik stond daar met mijn rentacow Misty.
Gegroet Jacob Rens