Nederlandse media zijn blind voor massamoord in niet-westerse landen
Tayfun Balçik
Eergisteren, op 24 april, was het 99 jaar geleden dat in Istanbul onder bevel van Talat Pasa, de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken van het Osmaanse rijk, een groot deel van de Armeense elite werd opgepakt, weggevoerd en vermoord. Dit wordt beschouwd als het begin van de Armeense genocide.
Ieder jaar vinden er op deze dag evenementen plaats. Het 24 april comité van de FAON (Federatie Armeense Organisaties Nederland) had dit jaar naast demonstraties voor de Turkse ambassade in Rotterdam en Den Haag, ook een herdenkingsavond georganiseerd in de Armeense Apostolische Kerk in Amsterdam, op steenworp afstand van Nieuwmarkt.
Hoofdschuddend geluisterd
Inge Drost van de organisatie vertelde dat er dit jaar meer dan vroeger naar buiten wordt getreden. Vertegenwoordigers van verschillende gemeenschappen hadden de kans nu elkaar te ontmoeten. Zo waren er ook vertegenwoordigers van Turkse, Koerdische en Joodse organisaties bij. Minister Asscher had om ‘agendatechnische’ redenen op het laatste moment afgezegd.
Ik was ook uitgenodigd en hieronder vindt u de uitgetypte versie van mijn toespraak:
Hoe kun je de Eerste Wereldoorlog behandelen zonder de Armeense genocide te noemen?
Ik wil deze toespraak beginnen met een beroemde citaat uit de negentiende eeuw. Hij is van de Franse dichter, Victor Hugo:
If a man has his throat cut in Paris, its a murder. If 50.000 people are slaughtered in the East, it is a question.
Tenminste, wat betreft de Armeense genocide, was het een kwestie, want nu lijkt de Armeense genocide weer ‘de vergeten genocide’ te zijn geworden, zoals Ton Zwaan dat jaren geleden in een artikel heeft genoemd. Daar doen de condoleances van de premier van Turkije van vandaag niets aan af.
Turkse propaganda-machine
Over de verklaring van Turkije van vandaag wil ik het volgende zeggen. Het is nog lang niet genoeg, maar elke stap in de goede richting dient geprezen te worden. En zoals ik elke positieve stap toejuich, deins ik er niet voor terug om elke regressieve ontwikkeling aan de kaak te stellen. Immers, de Turkse propaganda-machine draait op volle toeren met betrekking tot het jaar 1915.
‘Als men 1915 zegt dan moet de wereld niet denken aan genocide, maar aan de heldhaftige strijd van het Turkse volk bij de Dardanellen’, las ik niet zo lang geleden in de Turkse krant Taraf. Hoewel Turkije belangrijke veranderingen doormaakt, is Turks- of molimnationalisme een niet te onderschatten probleem.
Maar ik wil het vandaag niet hebben over Turkije. Vandaag vraag ik aandacht voor de regressieve ontwikkelingen in mijn eigen land, Nederland. Zoals u misschien in het nieuws heeft gevolgd, is het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Hierdoor vinden er allerlei evenementen in Nederland plaats en wordt er in de media meer dan voorheen aandacht gegeven aan ‘de Grote Oorlog’.
Verwaarloosde oorlog
Een hele goede ontwikkeling vind ik, want zeker in vergelijking met de Tweede Wereldoorlog is deze verschrikkelijke oorlog verwaarloosd door Nederlandse historici. Dit terwijl we de huidige wereld met al die etnische en politieke conflicten niet kunnen begrijpen zonder kennis te nemen van al die gruwelijke gebeurtenissen.
Kijk alleen maar naar al die grenzen in het Midden-Oosten, die vinden hun oorsprong in verdragen die zijn getekend tijdens of na de oorlog. De Balfour Declaration, de Russische Revolutie, allemaal gebeurtenissen die de wereld voorgoed hebben veranderd. Maar dus ook de Armeense genocide.
Echter, als het aan de zogenaamde kwaliteitskranten, de NRC en de Volkskrant, lag, dan heeft dat nooit plaatsgevonden. Op zaterdag 4 januari 2014 hadden beide kranten een special over de Eerste Wereldoorlog uitgebracht. Vijftien pagina’s kon je lezen over de verschrikkingen in de loopgraven, de invloed van deze gebeurtenissen op de naoorlogse literatuur, fragmenten uit dagboeken met menselijk leed, totale wanhoop.
Niet-westerse allochtonen
Ik heb al deze artikelen met veel interesse gelezen. Maar toen ik de laatste pagina omsloeg dacht ik, is dit het? Hebben de NRC en de Volkskrant werkelijk een special over de Eerste Wereldoorlog uitgebracht, zonder de Armeense genocide? Ja!
In shock vroeg ik me af of deze kwaliteitskranten ook een special over de Tweede Wereldoorlog zouden maken zonder de Holocaust te noemen? Nee! Absoluut niet. Schandalig, de Eerste Wereldoorlog gereduceerd tot een Europese burgeroolog. Het Oosten komt er überhaupt bijna niet in voor.
Hoe kan dit? Hoe kan je zo’n blunder maken? Het heeft volgens mij allemaal te maken met de veranderde sfeer in Nederland. Hoeveel niet-westerse allochtonen werken er bij de redacties? Zeer weinig, schandalig weinig.
Nationale blikvernauwing
Maar het heeft ook met een onmiskenbare nationale blikvernauwing te maken. Sinds november 2013 houd ik alles bij van wat de Volkskrant afdrukt over historische episodes van massaal geweld en misdaden tegen de menselijkheid. Bij elkaar opgeteld vormen die nog niet eens de helft van het aantal artikelen over de Holocaust.
Dit is zo ongeveer de blikvernauwing waar ik het over had. Maar het is goed dat we vandaag bij elkaar zijn gekomen. We moeten dit probleem goed onder de loep nemen en kijken naar mogelijkheden om het op te lossen. Bedankt!
Tayfun Balçik is historicus, gespecialiseerd in de moderne geschiedenis van Turkije en die van Amsterdam-West. Hij heeft een Facebook-pagina.
Tayfun Balçik, 26.04.2014 @ 08:57
20 Reacties
op 26 04 2014 at 09:11 schreef Oscar Hammerstein:
Je hebt gelijk. In Nederlandse geschiedenisboekjes komt de Armeense genocide niet of nauwelijks voor. De meeste Nederlanders weten zelfs niet dat deze heeft plaats gehad laat staan dat deze misdaad zich in de Eerste Wereldoorlog afspeelde
op 26 04 2014 at 11:34 schreef Salpeterzuur:
Respect!
op 26 04 2014 at 12:24 schreef wiske:
In Frankrijk is dit een punt voor de regering(en), sinds er sprake was van toetreding Turkije tot de EU. Niet dat ze zelf geen boter op het hoofd hebben.
http://www.bfmtv.com/international/genocide-armenien-turquie-presente-condoleances-761021.html
http://www.lemonde.fr/europe/article/2014/04/23/la-turquie-presente-ses-condoleances-aux-petits-fils-des-armeniens_4405828_3214.html
op 26 04 2014 at 12:43 schreef wiske:
Nog een relatief onbekende uit WO1, de Spaanse griep; De Spaanse griep was een beruchte grieppandemie uit de jaren 1918-1919. Deze wereldwijde epidemie eiste naar schatting 20 tot 100 miljoen levens, een aantal dat het totale dodental van de Eerste Wereldoorlog ruimschoots overtreft. (wiki)
http://www.w8.nl/spgriep.htm
op 26 04 2014 at 15:46 schreef Haes:
Hoe gruwelijk ook, je kunt de Spaanse griep toch met de beste wil nog geen oorlogshandeling noemen. Hoewel de grote verspreiding misschien wel indirect door WOI werd bevorderd.
op 26 04 2014 at 16:26 schreef Niels van Lobberegt:
Het zou er niet mee te maken kunnen hebben dat Nederland in de Eerste Wereldoorlog neutraal was? Want ik heb het idee dat je voor 2013 ook niet heel veel artikelen in kranten tegenkomt over de Eerste Wereldoorlog. Maar ja, tegenwoordig ziet men overal, zoals jij dat noemt, ‘nationale blikvernauwing’ in.
op 26 04 2014 at 16:44 schreef Peter:
Het zou er niet mee te maken kunnen hebben dat Nederland in de Eerste Wereldoorlog neutraal was?
Maar natuurlijk, de Armeense genocide wordt over het hoofd gezien omdat Nederland neutraal was. Waarom kwam niemand daar nou eerder op? Volkomen logisch!
op 26 04 2014 at 19:41 schreef Sasha Berkman:
Ik zou ook willen wijzen op de genocide in Indonesie in de zestiger jaren.
“De reden dat de Indonesische massamoorden van 1965 en 1966 uitgroeiden tot een stukje ‘vergeten geschiedenis’ is omdat er toentertijd al sprake was van grote desinteresse vanuit het Westen. In de context van de Koude Oorlog konden de Amerikanen en de Europeanen zich namelijk niet al te druk maken over het neerslaan van een communistische machtsovername. Sterker nog, het Amerikaanse tijdschrift Time omschreef de mislukte staatsgreep in juli 1966 zelfs als: ‘The West’s best news for years in Asia’. Ook de Nederlandse regering veroorzaakte geen ophef over de gebeurtenissen in Indonesië. De opkomst van Soeharto ten koste van de anti-koloniale Soekarno werd destijds gezien als een positieve ontwikkeling.”
http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/indonesische-genocide-van-1965-1966/
Check de film: The Act of Killing
op 26 04 2014 at 20:29 schreef Theo van Ewald:
Waarom staat er bij dit onderwerp een japanse(? ik gok het maar even, het zou ook een Chinese kunnen zijn) dame?
http://www.dailystormer.com/european-court-denying-the-armenian-genocide-isnt-a-crime/
heeft heel aardige foto’s staan die echt het onderwerp benadrukken.
Theo van Ewald
op 27 04 2014 at 08:03 schreef Benedictus:
Mijn sterkste kritiek op D66 heeft juist hier mee te maken. De grootste opportunist in Nederland is Alexander Pechtold. Het leverde hem toen wel 1 extra zetel op. D66 was op dat moment op sterven na dood en hij probeerde zo de Turkse kiezers in te pikken van de PvdA en het CDA. Juist die kiezers -de meest conservatieve- die het partijprogramma van D66 verwerpelijk vonden. Het was een Turkse minister die het advies gaf aan de Turken hier om op D66 te stemmen. Wouter Bos -PvdA- verklaarde, evenals het CDA, dat de mensenrechten voor iedereen gelden en die partijen keurden ook de Armeense genocide af. Pechtold deed dit niet. Voor hem was de genocide geen probleem. Daardoor ben ik alle vertrouwen in die partij verloren.
op 27 04 2014 at 08:29 schreef Ralph van der Geest:
Dat de Armeense genocide van 1915 niet is genoemd in die specials is behalve een schokkende nalatigheid welke de rest van die special van nul en generlei waarde maakt ook wellicht een uiting van het volgende. Aan de Armeense doden valt geen geld en politiek krediet te verdienen. Aan de Holocaust wel. Onder verwijzing naar de Holocaust kan je blinde steun rechtvaardigen aan het apartheidsregime in Israël en dat is goed voor de omzet van de wapenindustrie. Maar die anderhalf miljoen vermoorde Armeniërs….wat kan je daar nou in vredesnaam aan verdienen?
En laten we wel zijn: met dooie Armeniërs kunnen moreel gedegenereerde types als Elma Drayer geen goeie sier maken bij het fascistische geteisem van de wereld…
op 27 04 2014 at 19:49 schreef Marco Meijer:
Zo is er ook weinig oog of belangstelling voor het feit dat de Sowjetunie een veel grotere bijdrage heeft geleverd aan het verslaan van de Nazi’s dan alle andere Geallieerden bij elkaar.
(Sowjetunie: 23 miljoen slachtoffers; USA, GB en Canada samen minder dan 1 miljoen).
Beweerd wordt dat NL is bevrijd door de Canadezen, maar het waren in feite de Sowjets die het Naziregime versloegen. Ten koste van enorme inspanningen en gruwelijk veel slachtoffers. Maar ook die slachtoffers vielen in het Oosten dus ze waren kennelijk niet zo belangrijk.
op 27 04 2014 at 21:23 schreef Thomas E:
@Marco Meijer
Zonder iets af te doen aan het belang van de Sovjet-Unie, zijn de getallen en de interpretatie ervan toch anders dan jij hier stelt, Marco.
Als jij het hebt over ‘een bijdrage leveren aan het verslaan van de Nazi’s’ dan heb je het over militairen. Welnu, volgens Wiki sneuvelden 10,7 (dus géén 23) miljoen Sovjet militairen en USA/GB/Canada samen verloren zo’n 835.000 militairen. Maar de belangrijkste oorzaak van die grote Sovjet-verliezen is het feit dat de Nazi’s de Sovjet-Unie zijn binnengevallen en op haar grondgebied uitputtende slagen (Leningrad, Stalingrad, Moskou, Koersk) hebben uitgevochten. Igv de geallieerden was dit niet of nauwelijks het geval. Illustratief voor dit feit is dat Canada zelfs niet één burgerslachtoffer heeft gekend.
op 27 04 2014 at 22:32 schreef Thomas E:
Correctie. Laatste zin moet zijn: “Igv de ANDERE geallieerden… etc”.
op 28 04 2014 at 03:22 schreef Sasha Berkman:
Thomas: Marco had het over slachtoffers, jij over militairen.
op 28 04 2014 at 08:01 schreef Thomas E:
Sasha, Marco heeft het specifiek over hen ‘die een bijdrage leverden aan het verslaan van de Nazi’s’. Dat zijn militairen, en niet burgers die bommen op hun kop kregen. Zo specificeer ik dat ook in mijn reactie. Burgers kan je niet meetellen als je het hebt over het actief verslaan van een vijand.
op 28 04 2014 at 08:27 schreef Marco Meijer:
Die aantallen slachtoffers komen van Wikipedia.
En ook als je uitsluitend kijkt naar militaire slachtoffers, steekt de Sowjetunie nog steeds met een factor 10 uit boven de andere geallieerden samen.
Bovendien was het onderscheid tussen burgers en militairen in de Sowjetunie niet zo strikt. Enorme aantallen burgers werden ingeschakeld bij de verdediging (graven van tankgrachten e.d.) en lagen daardoor ook in de vuurlinie. En in de bezette gebieden streden en sneuvelden grote aantallen partisanen. Het was een totale oorlog.
op 28 04 2014 at 09:04 schreef Thomas E:
O maar daar ding ik niks op af, Marco. In de Sovjet was het ‘alle hens aan dek’. Het land moest tot het uiterste door iedereen verdedigd worden.
Maar als we het over de bevrijding van Europa hebben (en dat bedoelde je volgens mij), dan was het aandeel gesneuvelden uit de Sovjet-Unie idd buitenproportioneel hoog, maar lang niet zo extreem als jij stelde.
op 28 04 2014 at 22:40 schreef Atse:
Was het niet zo dat de Russische militairen slecht bewapend en slecht gekleed de oorlog werden ingestuurd. Een lachertje voor de goed georganiseerde Duitsers. En bij weigering kreeg je direct de kogel. Neem daarnaast een aantal strenge winters en dan heb je een mogelijke verklaring voor het hoge aantal Russische slachtoffers.
op 29 04 2014 at 19:13 schreef Thomas E:
Zeker Atse, ze bevrijdden Europa vanuit de oostgrenzen en daar was het verreweg het koudst. Als je dan ook nog niet goed voorbereid bent op de kou en de strijd, dan lopen de verliezen snel op.
RSS