Nachleben

16 Reacties

op 11 07 2016 at 07:30 schreef yurp:

En de stukken wortel die je niet uit de grond hebt gekregen zullen rustig weer teruggroeien tot meerdere nieuwe planten als je niet uitkijkt. Als we dan toch in de onkruid analogieen blijven :)

op 11 07 2016 at 09:16 schreef Thomas E:

Reiken naar het goddelijke, maar gepakt worden door demonen. Telkens weer. Die strijd, zowel innerlijk als maatschappelijk, probeerde Warburg cultuurhistorisch aantoonbaar te maken. Dus ging hij kersenplukkend op zoek naar de slang, de bliksem en het dierenoffer in schilderijen, beelden en boekenillustraties. Het dualisme van de bliksem die ook als waardevolle elektriciteit kon worden aangewend, en slangengif dat ook als tegengif of hartmedicijn kon dienen, zag hij als het ultieme bewijs dat de mensheid zich nooit uit deze ‘banvloek’ zou kunnen bevrijden. Al met al was het een nogal vooringenomen en dwangmatige kijk op de kunstgeschiedenis.

op 11 07 2016 at 09:29 schreef Floris Schreve:

Aby Warburg was een groot visionair, een van de reuzen van mijn vakgebied (kunstgeschiedenis). Hij geloofde trouwens, als een van de weinigen van zijn tijd, niet dat de ene cultuur in absolute termen boven de andere kon worden geplaatst. Kunstuitingen van de Native Americans waren niet inferieur, maar gelijkwaardig aan die van bijvoorbeeld de Europese klassieke oudheid. Als kunsthistoricus was hij spreekwoordelijk ‘zijn tijd ver vooruit’ (al zou hij het niet met die uitdrukking eens zijn, omdat deze ook weer een impliciet waardeoordeel inhoudt). Hoe dan ook, onze tijd zou best wat meer Warburgs kunnen gebruiken, ter compensatie van de ‘Onze God is toch de beste- roepers’, van PVV-stemmer tot ‘intellectuele born again conservatief’

op 11 07 2016 at 11:48 schreef Ana:

Degenen die een vooringenomen en dwangmatige kijk op de kunstgeschiedenis hadden waren zijn tijdgenoten die de kunstgeschiedenis in het keurslijf goten van het chronologische verloop (met de Klassieke Oudheid als voorbeeld en ideaal). Inderdaad, Floris Schreve, Warburg was zijn tijd ver vooruit.

op 11 07 2016 at 13:04 schreef Thomas E:

Laat ik voorop stellen dat ik geen kunsthistoricus ben, maar wel hevig geïnteresseerd in kunst(stromingen). Dan denk je vanzelf ook na over wat vind ik mooi, waarom vind ik het mooi en zou ik het over 50 jaar nog steeds mooi vinden. Kán kunst wel tijdloos mooi gevonden worden- ondanks andere context en tijd? En dan spreken de opvattingen van een andere pionier, Hans-Georg Gadamer, mij toch meer aan dan die van Warburg. Hij filosofeert vanuit een ‘leeg denkraam’ over de tijdloze esthetische waarde van kunst, terwijl Warburg in allerlei symbolieken zijn cultuurhistorische theorieën bevestigd wil zien. Nou ja, het zal wel een kwestie van smaak zijn.

op 11 07 2016 at 13:57 schreef Ana:

Bij Warburg gaat het nou juist niet over esthetiek (‘mooi of niet mooi’), noch over ‘symbolieken’. Dat was de wijze waarop Erwin Panofsky met de opvattingen van Warburg aan de haal ging.

op 11 07 2016 at 14:36 schreef Hans Naaktloper:

Ik denk dat de naam voor die plant is: Afriflora, ’t gerdocht wordt verspreid vanuit Aalsmeer, maar is gebakerd door onze slaafjes in Ethiopië.

Depressies zijn voorkomend bij fatsoenlijke erudiete mensen die het allemaal zien gebeuren maar niet de moed en de fysieke kracht kunnen opbrengen om van zich af te bijten door die fascistische smoelen voor eens en voor altijd te laten zwijgen.

Ik ben niet van plan om depressief te worden, ik ga onkruid worden, en wee je gebeente wie het durft om zich met de foute agenda in mij actieradius te begeven.

op 11 07 2016 at 14:40 schreef Thomas E:

Zoals ik al zei, het zal een kwestie van smaak zijn. Ik heb kennelijk minder behoefte aan duiding, die toch vaak heel subjectief is, dan aan pogingen tot het definiëren van gelukkig stemmende esthetiek.

op 11 07 2016 at 15:24 schreef leo schmit:

Ik maak bezwaar tegen de term ‘woest onkruid’. Ik heb een veldje van 1400 vk meter met alleen maar ‘onkruid’. Tot mans-of-vrouw hoogte. Er komen duizenden bijen, hommels en andere pollenvreters op af in een omgeving die verder door agrarische mono-cultuur is bepaald. Dat met de ‘nodige’ hoeveelheid ‘urea’ en ‘round-up’ gifstoffen. Het onderscheid onkruid-kruid (‘fatsoenlijke planten’) is volkomen arbitrair.

Nu Warburg. Ik heb wat vragen: is W een leerling Van Jung met zijn verdrongen gedrochten? Is kunst een zaak van iets moois maken en dan toch ‘gedrochten’ te voorschijn toveren? Is het nodig de ‘Joodse’ identiteit van Warburg erbij te vermelden? Maakt dat hem dan meer geloofwaardig?

op 11 07 2016 at 16:12 schreef John de Beer:

@ leo schmit

Zo lang het feiten betreft kan er nooit iets op tegen zijn deze te vermelden.

En zo is het interessant te zien in welke mate Joodse denkers hebben bijgedragen aan de Europese cultuur en dat onder maatschappelijke omstandigheden die niet altijd even tolerant en flexibel waren. Ook Warburg behoorde tot de Joodse intelligentsia die zich had ontworsteld aan de greep van de religie, wat leidde tot een culturele en wetenschappelijke explosie op meerdere plaatsen in het vooroorlogse Europa.

Denk aan de Joodse componisten, dichters, politici, grondleggers van de psychiatrie en de medische wetenschap. Zelfs de oorspronkelijke uitvinder van de VW Kever, een van de krachtige symbolen van nazi-Duitsland, had een Joodse achtergrond. De Frankfurter ingenieur Josef Ganz had een gezinsauto met achterwielaandrijving ontwikkeld waarop hij het patent had. Dat werd hem even simpel als doeltreffend afgenomen door de nazi’s, waarna Ferdinand Porsche de geschiedenis inging als de uitvinder van de Volkswagen, dè auto van het Derde Rijk.

op 11 07 2016 at 18:46 schreef Ana:

Goeie vragen, Leo Schmit. Wat betreft onkruid; er bestaat ook leuk onkruid, maar dat is deze plant echt niet. Voor je het weet neemt hij je halve tuin in beslag.
Wat betreft de vragen: 1. Bij Warburg gaat het niet om archetypen. Warburg heeft het over monsterachtige vormen die latent in iedere cultuur aanwezig zijn en die steeds weer als (oude en tegelijkertijd nieuwe) symptomen kunnen opduiken. 2. Volgens Aby Warburg is kunst zonder die monsterachtige vormen bloedeloos; het ‘schone’ in de kunst heeft het ‘lelijke’ nodig om tot leven te komen. 3. Joods, omdat Warburg behalve Duits ook Joods was en er een link bestaat naar de Joodse cultuur van de ‘dibbouk’; de ziel van een dode die bezit neemt van een levende (Nachleben van iets wat dood was verklaard en plotseling weer opdoemt in de levende cultuur).

op 11 07 2016 at 20:20 schreef leo schmit:

Ana, dank voor je uitleg. Ik denk er nog even over na. Begrijp ik het goed dat ‘nachleben’ een soort (Joodse) doodscultus is, die telkens terugkeert in het heden? Wat betreft onkruid: Op mijn veldje staan ook veel paarse distels, ook al zo’n vermaledijde plant, die telkens weer terugkeert. Naar men hier zegt, tieren de distels welig, waar eerst brand heeft gewoed.

op 11 07 2016 at 22:03 schreef Peter:

Je bevind je op dun ijs, Leo. Wat is dat toch met jullie? Zit dat antisemitisme in jullie 24/7 te schreeuwen dat het eruit móet?

op 11 07 2016 at 22:28 schreef Ana:

Het gaat hier niet om religie of een ‘cultus’, wat niet wil zeggen dat Warburg niet ook onderzoek deed naar religieuze vormen. Dat zijn eigen achtergrond daarbij een rol speelde is net zo vanzelfsprekend als Haagse Harry Haags spreekt (knipoog naar Peter).

op 12 07 2016 at 11:03 schreef Gaz Typari:

Nou beter dun ijs dan glad ijs, nietwaar?

Is het onkruid nou het lelijke waardoor kolonialisme, rassenstrijd en homohaat de kop opsteken of heeft Leo gewoon gelijk? Is zijn veldje gewoon New York tussen een eindeloze vlakte ingeteelde Trump stemmers en homoverbieders?

op 14 07 2016 at 12:13 schreef Katalin Herzog:

In de voorgaande reacties valt op dat sommige schrijvers de analogieën die Anita gebruikt maar al te graag uit elkaar willen plukken. Zij gebruikt de analogie (dit lijkt op dat, maar niet letterlijk) als een literaire vorm om iets belangrijks zo te vertellen dat het mooi is en goed beklijft. Als je een van de 2 leden van de analogie benadrukt, geef je er of blijk van niet helemaal te begrijpen waar het om gaat of geen aandacht te schenken aan het literaire van de tekst. Uit elkaar plukken kan dus niet, maar de analogie op zijn kwaliteiten beoordelen (is dit wel de juiste en meest doeltreffende analogie?) kan wel. Dit is geen wet van mij, maar van het adequate lezen.