Moreel kompas in je christelijke broekje
Peter Breedveld
Illustratie: Kondoh Akino.
Hendrikus Colijn, militair, staatsman, olietycoon, directeur van de Vrije Universiteit, vijf keer premier van Nederland geweest, de man die zei dat iedereen rustig kon gaan slapen toen de Nazi’s het Rijnland bezetten, want er was niks om je druk om te maken.
Deze streng gereformeerde “schipper naast God” riep Nederland op Hitlers heerschappij te aanvaarden: “Moeten we in die richting nu zelf meewerken of moeten we gelaten afwachten, wat er over ons beschikt wordt? Wij kiezen uit volle overtuiging voor het eerste.”
“Maar”, schrijft het Historisch Nieuwsblad, “de mensen vergeten dat hij zich corrigeerde en binnenskamers opriep tot verzet.” Ja, nadat de nazi’s zijn partij de ARP verboden, lampies. Hij werd vanwege zijn binnenskamerse verzet (hij had een toespraak gehouden voor een paar duizend gereformeerden die door de nazi’s te kritisch werd gevonden) gearresteerd en gevangengezet. Niet in een kamp of zo, maar een hotel, waar hij gewoon bezoek ontving, van hooggeplaatste nazi’s, onder andere.
Straf van God
Nog zo’n toffe gereformeerde peer: Gerrit Hendrik Kersten, predikant en oprichter van de SGP, antivaxxer, bovendien, een wappie. Zag de bezetting door de nazi’s als straf van God, voor de verstoring van de zondagsrust. Was een volbloed antisemiet en riep christelijke scholen op joodse kinderen aan te geven. Deze schoft staat in gereformeerde kringen nog altijd in hoog aanzien.
Ik schrijf dit niet om te suggereren dat alle gereformeerden fout waren in de oorlog, veel gereformeerden waren verzetshelden die het hoogste offer hebben gebracht. Gereformeerden en andere christenen hebben Joden gered, hoewel daar ook het één of ander over te zeggen is, bijvoorbeeld over de gedwongen bekering van Joodse kinderen.
Maar veel gereformeerden waren absoluut geen verzetshelden. Er waren er veel lid van de NSB en er waren er veel die zich in opdracht van leiders als Colijn en Kersten deemoedig opstelden jegens de nazi’s. Voor de Rooms-Katholieken geldt hetzelfde: de volgens het katholieke dogma onfeilbare Paus had een verbond gesloten met Hitler. Alleen daarom al hebben veel katholieken gecollaboreerd.
Stuitende arrogantie
Het is dus een gotspe om te beweren, zoals de niet nader geduide onderzoeker Paul van de Water in het christelijke Nederlands Dagblad doet, dat vrijwel geen van de collaborateurs in de Tweede Wereldoorlog een religie of levensbeschouwing had, en daardoor ook geen “moreel kompas”.
Er zijn nog steeds veel christenen die een dergelijke stuitende arrogantie aan de dag leggen. Omdat zij in Jezus geloven, weten zij goed van kwaad te onderscheiden, en wij niet. Wij doen maar waar we zin in hebben, gedreven door onze instincten, als dieren. Hoe je als christen kan volhouden dat jij moreel superieur bent na de tweeduizend jaar van gewelddadige onverdraagzaamheid, godsdienstoorlogen, genocides, imperialisme en kolonialisme, martelingen, massamoord, het levend verbranden van ketters en heksen, onderdrukking en uitbuiting die het christendom is, is voer voor psychiaters, psychologen en neurowetenschappers. Je ziet nog steeds dat christenen altijd alleen oog hebben voor wat hèn wordt aangedaan, bijvoorbeeld het geweld tegen christenen in het Midden-Oosten, waar honderdduizenden moslims zijn vermoord omdat Jezus tegen een Amerikaanse president had gezegd dat dat moest. Van die tweeduizend jaar christelijke horror herinneren ze zich ook altijd alleen maar de christenvervolgingen door keizer Nero.
Maar terwijl dus in Canada het ene na het andere massagraf wordt geopend met de inheemse slachtoffertjes van het Rooms-katholieke morele kompas, de Rooms-katholieke kerk al tientallen jaren niet in slaagt de gigantische misbruikschandalen binnen de perken te houden en schoon schip te maken, protestanten overal ter wereld abortusartsen vermoorden en de Russen zich met de zegening van de Russisch-orthodoxe kerk als beesten gedragen in Oekraïne, staat Paul van de Water in het Nederlands Dagblad te oreren dat Nederlanders met de Nazi’s samenwerkten omdat het morele kompas van het christelijke geloof misten. En donder op met je True Scotsman Fallacy.
Moreel kompas
Van de Water beweert honderden collaborateurs te hebben onderzocht en er maar één gevonden te hebben die religieus was. Dat is, gelet op het bovenstaande, zo extreem ongeloofwaardig, dat ik ervan uitga dat het proefschrift hierover, waarop hij bij de UvA hoopt te promoveren, zal worden afgekeurd. Als je zoveel collaborateurs tegen het licht hebt gehouden en maar één christen tegenkwam, heb je op zijn minst last van je tunnelvisie gehad. Bovendien is de bewering dat, als je geen religie of levensbeschouwing hebt (en bij iemand zonder levensbeschouwing kan ik me echt helemaal niks voorstellen; nationaal-socialisme is ook een levensbeschouwing), dus ook geen moreel kompas hebt, antiwetenschappelijke haatzaaierij. Ook al omdat Van de Water van alle omstandigheden waaronder collaborateurs hun keuzes maakten, hun ongeloof eruit pikt als oorzaak van hun dwalingen.
Neem Reintje Kosmis. Slechte jeugd gehad, was getrouwd met een Jood die bij een razzia werd opgepakt, had een Joodse onderduiker in huis maar begon met de nazi’s samen te werken nadat ze was opgepakt. Het koude, klinische, en in een zwartgallige bui zou ik bijna zeggen christelijke oordeel dat Van de Water geeft is “laag moreel besef”, maar ik zou willen zien hoe Van de Water zelf gehandeld zou hebben als hij in Kosmis’ schoenen zou hebben gestaan. Die nazi’s waren geen buurtwerkers, hè.
Hoe benepen Van de Waters christelijke morele waarden werkelijk zijn, blijkt uit zijn oordeel over Jacoba Babtisten, secretaresse van Ernst Knorr, het hoofd van de Sicherheitspolizei in Groningen. Zij had volgens Van de Water “blijk van moreel besef”, en wel omdat ze “als enige werkneemster in het Scholtenhuis geen relatie met een mannelijke collega onderhield”. En waaraan is dat volgens Van de Water te danken? Juist, aan haar gereformeerde opvoeding.
Gore stronthoop
Zonder religieus moreel kompas leven we maar raak, martelen en moorden erop los en neuken we met Jan en alleman, anders dan de vrome christenen, die één en al barmhartigheid en goedertierenheid zijn, omdat ze hun ziel door dominee en pastoor laten hoeden. Weerzinwekkende haatbagger is ’t, in een tijd dat christenen bescheidenheid zou sieren. Ik ben niet antireligieus en erken de waarde van zelfs het christelijke geloof voor de gemoedsrust en als leidraad voor individuen, maar van geen enkele christen accepteer ik morele superioriteit, alleen omdat hij Jezus in z’n hartje gesloten heeft. Grosso modo heeft het christelijke geloof van de wereld een grote, gore stronthoop gemaakt.
Er zijn veel mensen die menen dat de wereld voor de komst van Christus een en al harteloosheid was, maar dat is een hardnekkige leugen. Met Thanksgiving wordt herdacht dat, toen de eerste christelijke kolonisten in Noord-Amerika aankwamen, op de vlucht voor de godsdienstoorlogen in Europa, zij van een wisse dood werden gered door de inheemse bevolking, de Indianen. Die kenden Jezus nog niet, die leerden ze pas later kennen.
Zie die Canadese massagraven.
Vrouwen en kinderen dood laten schieten
Wat Colijn betreft overigens nog dit: in 1895 nam hij deel aan een strafexpeditie tegen Lombok, waarover hij aan zijn vrouw het volgende schreef:
“Ik heb 9 vrouwen en 3 kinderen, die genade vroegen, op een hoop moeten zetten, en zo dood laten schieten. Het was onaangenaam werk, maar ’t kon niet anders. De soldaten regen ze met genot aan hun bajonetten.”
Moreel kompas in je gereformeerde broekje.
Is het Vrije Woord u écht lief? Help me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland. Rekeningnummer NL59 RABO 0393 4449 61 (N.P. Breedveld, Rabobank Rijswijk), SWIFT BIC RABONL2U. Lees hier waarom dat niet met PayPal kan, maar steunen via Patreon kan weer wel en sinds kort ook met een Tikkie. Wordt dat symbool van de Hollandse krenterigheid tenminste voor iets nuttigs ingezet. Adverteren? Mail mij.
Peter Breedveld, 23.04.2022 @ 13:24
RSS