Moralisten
Peter Breedveld
Toen ik afgelopen voorjaar in Ad Valvas de vloer aanveegde met Stine Jensen in dit stuk, ontstak ze in blinde razernij. Ik stelde in mijn betoog onder andere dat ik het heel verdrietig vind dat een literatuurwetenschapper een romanschrijver met zijn personages verwart en dat was duidelijk tegen het zere been. Jensen heeft haar stinkende best gedaan om me in diskrediet te brengen bij mijn werkgever. Ik zou seksistisch zijn, en dom, op laagopgeleide allochtone jongetjes geilen, ik zou hebben geschreven dat Jensen moest worden besneden en ik werd door haar zelfs beschuldigd van ‘zelfislamisering’. Ze was woe-dend.
Jensen zal dus wel hebben genoten van het interview dat Jeroen Vullings had met P.F. Thomése en Robert Vuijsje in het kerstnummer van Vrij Nederland. Beide heren werden door Jensen aangezien voor hun eigen hoofdpersonages en in NRC Handelsblad aan de schandpaal genageld. ‘Dat vond ik te ver gaan en daarom heb ik gereageerd. Omdat iemand die als literatuurwetenschapper fungeert mijn boek ondeugdelijk leest’, aldus Thomése. ‘Het is onzin om mij (…) letterlijk op te zadelen met de identiteit van mijn personages.’ En Vuijsje zegt: ‘Als je daarop reageert, word je bijna gedwongen zo iemand als kleuter toe te spreken: hoor ‘s, dit is een roman.’
Zo, Stine Jensen, hoor je het ook eens van een ander. Op de NRC-redactie krijgt Jensen niet veel tegenspraak. Op de Nacht van de Vrede sprak ik haar eindredacteur Maarten Huygen er op aan, en die meende dat al die onzin van Jensen ‘postmoderne ironie’ is. Iets waarvan een dom bloggertje als ik natuurlijk niks begrijpt. Die krakkemikkige onderbouwingen, het drammerige gemoraliseer, dat verbeten toontje ook in Jensens stukken. Allemaal ‘post-moderne ironie’. Misschien moeten we dat hele NRC Handelsblad wel zien als ‘postmoderne ironie’. Al die tijd heb ik die krant verkeerd begrepen.
Jensen is niet de enige die niet weet hoe je een roman moet lezen. Vuijsje en Thomése kregen er overal van langs. Vuijsje werd door cultureel antropoloog Irma Accord beschuldigd van racisme, en neerlandicus Thomas Vaessens verweet beide schrijvers zich er gemakkelijk af te maken en niet voor hun personages op te komen. Lezers ‘en zelfs literatuurwetenschappers’ begrijpen niet dat een roman naar een eigen werkelijkheid verwijst, zegt Vullings. Volgens Vuijsje past dat in het huidige politiekcorrecte klimaat van taboes en verboden. Thomése wijst erop dat de elite bang is geworden, omdat er altijd ‘morrend volk’ achter de hekken staat. Dat wil de schrijver straffen voor zijn seksisme en viespeukerij. ‘Gek genoeg willen de moralisten liever jou kaltstellen dan de gegevens uit je boek analyseren’. Op Internet wordt de laster eindeloos herhaald ‘en bij een lezing krijg je die drollen weer geserveerd’.
Thomése heeft een punt. Internet heeft een enorme vrijheid gebracht, een podium voor dwarse ideeën, toegang tot een schat van informatie voor iedereen, maar het is ook de plek van de volkstribunalen en stropopverbrandingen. Hier kan de gewone man de elite straffen voor het feit dat ze meer weet dan hij. Vroeger werden de bollebozen op het schoolplein vernederd door de domoren, maar na het behalen van het diploma hadden die domoren het nakijken. Nu hebben ze het Internet als voortzetting van de schoolpleinbarbarij. Hier kan de gewone man eindeloos zijn gelijk blijven halen, door overal, waar hij kan, zijn onsamenhangende borrelpraatjes te slijten, zijn grenzeloze domheid te etaleren en een ieder, die het waagt hem tegen te spreken, van nazisme en seksuele perversie te beschuldigen.
Vuijsje bekent dat hij door deze agressieve domheid zijn onbevangenheid is kwijtgeraakt, maar Thomése, die zichzelf een provocateur en een treiteraar noemt, zegt wel blij te zijn met wat Vullings ‘dit vijandige klimaat’ noemt: ‘Deze tijd is veel plezieriger om te schrijven dan in de jaren zeventig en tachtig. Toen heerste er veel meer een platgeslagen sfeer waarin niets ertoe deed. Het is fijn om in een maatschappij te leven waarin veel belangrijk wordt gevonden.’
Toch maar eens iets van Thomése gaan lezen.
Peter Breedveld, 30.12.2009 @ 11:04
18 Reacties
op 30 12 2009 at 12:47 schreef MNb:
Die laatste zin, het is fijn enz., is inderdaad een juweeltje. Dat wil niet zeggen dat hij waar is. Ik word erg moe als ook triviale zaken uittentreure worden uitgespit. Aan de andere kant is agressieve domheid niet werkelijk een groot probleem en zeker niet op internet. Dat is gewoon een kwestie van negeren.
Feitelijk ben ik de afgelopen maanden via Frontaal Naakt meer agressieve domheid tegengekomen dan in de jaren daarvoor. Dat is niet omdat FN er in uitblinkt, maar er zo vaak over schrijft.
Het is wel zielig dat Vuijsje zijn onbevangenheid is kwijtgeraakt. Wat Stine Jensen betreft – ik had nog nooit van haar gehoord, van Vuijsje wel – die is een levend bewijs voor reïncarnatie. In haar vorige leven moet ze Multatuli’s Droogstoppel zijn geweest. Zou ze Max Havelaar wel gelezen hebben?!
op 30 12 2009 at 12:54 schreef Bert Brussen:
Dit illustreert toch maar mooi het leed dat ‘literatuurwetenschapper’ heet: zij weten als enige hoe en wat een roman is. Ook als je als schrijver zegt dat het niet zo is dan is het toch zo.
Ze schijnt toruwens zwanger te zijn, Stine.
op 30 12 2009 at 13:10 schreef Simone:
Dat had je op school al, van die leraren die zeiden “De schrijver bedoelt hiermee, dat…” en als ik dan vroeg (of een andere dwarsligger) “hoe weet u nou wat de schrijver daarmee bedoelt? Mischien wel helemaal niets, of gewoon letterlijk wat er staat?” dan moest ik ofwel vooral mijn mond houden ofwel eens iets aannemen van iemand die langer rondloopt/ervoor geleerd heeft/vulmaarin.
Nee, de term postmoderne ironie kende men toen nog niet, waarchijnlijk omdat we er toen nog midden in zetten, de moderniteit… of zo.
Stine Jensen, heeft zij wel eens bij V & P gezeten? Zo nee, waarom niet, dat had ik namelijk wel graag gezien (om me lekker te ergeren). Zo ja, is het nog terug te kijken ergens?
Ook weer zo iemand die bepaalt wat Wij Vrouwen (oh gruwel) vinden, puur op basis van dezelfde plasser hebbende. Gaat zo nergens over. Nu ja, over penisnijd misschien.
op 30 12 2009 at 13:39 schreef Peter:
Niet in V&P, maar wel in in OBA Live kun je Jensen in actie zien.
Jensen bepaalt inderdaad graag voor andere vrouwen waarvan ze zich dienen te ‘bevrijden’, bijvoorbeeld van mooie lingerie, zoals ze betoogt in dit stuk. Hassnae heeft erop gereageerd, dat stuk vind je hier.
op 30 12 2009 at 14:09 schreef Mart van de Wege:
En het is nou niet of een goed onderlegde kritiek op Vuijsje niet mogelijk is. Waarom idiote stromannen opzetten over de equivalentie van de mening van de auteur en die van zijn personages, als je alleen op het eenvoudig handwerk van het schrijven al genoeg hebt om zijn werk de grond in te boren?
Het enige wat dit bewijst is dat Stine Jensen helemaal niet geinteresseerd is in het boek, maar de boekbespreking alleen maar gebruikt als podium om haar moraalpreken van af te steken.
Alsof we in dit land nog niet genoeg slappe Carel Peeters aftreksels hadden.
Mart
op 30 12 2009 at 14:35 schreef Huub:
Ware woorden over de elite vs. de dommen. En nee, dat is geen postmoderne ironie
op 30 12 2009 at 14:48 schreef Jeroen:
Als Stine Jensen op vrijdag aanschuift bij het panel van OBA Live levert dat regelmatig hilarische gesprekken op. Haar collega panelleden vallen vaak stil bij het horen van haar pretentieuze domheid. Echt genieten is het als Amanda Kluveld haar tegenspreekt op typische “vrouwen-onderwerpjes”. Die stilte, het verweer…
op 30 12 2009 at 15:27 schreef babs:
Mart, bedoel je nou dat Vuijsje een slecht boek heeft geschreven? Vind je dat hij net zo onduidelijk en net zo wollig moet schrijven als jij zelf?
op 30 12 2009 at 15:43 schreef vetklep:
Staande ovatie voor Hassnae’s stuk over lingerie.
Leve de vrouwelijkheid!
op 30 12 2009 at 17:31 schreef Simone:
Goed stuk inderdaad van Hassnae. Dat is de juiste manier om te leren houden van jezelf, je lijf, als je dit niet al deed, en om het te blijven doen als dat wel het geval was al.
Je lichaam overleveren aan zogenaamd comfortabel ondergoed puur en alleen omdat je niet tegemoet zou moeten willen komen aan de wensen van de heren, is gewoon een vorm van afgunst naar hen die wel die aandacht leuk vinden, en/of die wel, los van wat mannen vinden, zichzelf graag zien als begerenswaardig, met alle eventuele minpuntjes.
Van de Jensens van deze wereld krijg je juist het gevoel dat je “maar moet berusten” dat omdat je geen fotomodellenuiterlijk hebt, je je dus beter ook niet kunt hullen in manvriendelijke lingerie, want dat wat manvriendelijk is, kan nooit vrouwvriendelijk zijn.
Net als het blijkbaar niet kan om én om je intelligentie én om je uiterlijk gewaardeerd te willen worden. Allemaal kutnijd wmb van dames die nooit als lekker wijf gezien zijn maar dat stiekem heel graag zouden willen. En dan is de grote Hemaonderbroek de beste ontkenning van dat laatste.
Zit je dan je vreselijk onaantrekkelijk te voelen, tot minstens aan je navel, om maar je kromme punt te maken. Nee, dáár word je happy van.
op 30 12 2009 at 17:49 schreef dick jansen:
Wat vindt Robert Jensen er eigenlijk van ;-)
op 30 12 2009 at 18:26 schreef Yezkilim:
Toch nog maar even melden, beter laat dan nooit, hoe erg ook ik genoten heb van Robert Vuijsjes boek, van de onderkoelde humor waarmee hij de zwarte heren en dames die de hoofdpersoon tegenkomt beschrijft, zonder daarmee ook maar iets te zeggen over zwarte heren en dames in het algemeen (hoe komen de Stines c.s. daar toch bij?) en van de zelfspot van de ik-figuur, die was immers zelf ook een ‘Net Mens’!
En Stine c.s., op welke school hebben jullie geleerd dat elk ik-boek 100% autobiografisch is? Dan heb je blijkbaar nooit boeken als The Queen and I van Sue Townsend gelezen, waarin de ik-figuur een hondje is, of klassiekers als De Baron van Munchhausen.
op 30 12 2009 at 19:41 schreef Mart:
(Nu ff zonder achternaam, wat ik her gewend ben)
@babs: Ja. Ik vind dat Vuisje een slecht boek heeft geschreven.
En ik zie niet wat er onduidelijk of wollig is aan wat ik heb opgeschreven. Er staat in mijn vorige post een duidelijke mening. Alleen het staat er niet in schoolkrantproza a la Vuijsje.
Pech gehad.
op 30 12 2009 at 19:51 schreef Tjerk:
“Het is oppassen geblazen voor de intellectuele elite, want achter het hek dreigen het ‘morrende volk’ en domoren als Stine Jensen.”
Stine Jensen en Amanda Kluveld vormen in dit land de intellectuele elite. Dat is nu juist het probleem.
op 31 12 2009 at 00:38 schreef Mephisto:
Wat is een “opverbranding”?
Een strop, daar kan ik nog wel iets mee, maar een opverbranding?
Ik zou willen dat mijn leven gevuld werd met dat soort feessies! Ik zit veelal naar slechte operas te kijken, in plaats van mijzelf te vermaken met vredelievend volk. :(
@Tjerk: zeker weten?
Zijn zij niet juist het morrende volk?
op 31 12 2009 at 15:07 schreef Chaimae:
Wat een arrogantie van de Stine en Amanda. (kots kots) Als zelfs de enige echt Karel van het Reve al vond dat hij niet kennis kon maken met de literatuurwetenschap, omdat dit fysiek niet mogelijk was, wat denken die Stine en Amanda dan wel?
Moge hun hoogmoed voor de val komen.
op 01 01 2010 at 03:12 schreef diadorim:
chech ff de link “dit stuk”:
“We verlaten het land van woord en taal en reizen per taxi waar de beeldtaal regeert: droomland.”
hahahaa
op 03 01 2010 at 15:24 schreef Mephisto:
Maar ja, Stine vindt Tariq Ramadan dan ook “een keurige intellectueel” die ze “niet kon betrappen op een dubbele tong”. :-)
ps. “volkstribunalen en stropopverbrandingen” – wat is een opverbranding?
Een strop, dat begrijp ik wel, maar een opverbranding? Da’s toch dubbel, een pleonasme ahw? Als iets verbrand is, is het toch automatisch op?
RSS