Mekka
Anita Brus
Illustratie: Pulpcovers.com
Het beeld dat men van de Arabische wereld heeft zwiept nogal heen en weer. Het varieert van vrouwen in boerka’s tot haremslavinnen. “Laat ik er eens wat smeuïgs tegenaan gooien”, moet Robbert van Lanschot gedacht hebben toen hij zijn stuk schreef met als titel: ‘Een ander gezicht van het vrome Mekka: stout, smeuïg en seksueel’.
Er valt wat voor te zeggen om door bepaalde clichés heen te prikken. Natuurlijk is een stad als Mekka niet alleen maar heilig, evenmin als er in Colombia alleen maar drugsbaronnen rondlopen. En toen van Lanschot op de stoute verhalen stuitte van de negentiende eeuwse arabist Christiaan Snouck Hurgronje wist hij het zeker; ooit moest Mekka een poel des verderfs geweest zijn waar volgens Snouck Hurgronje “de fysieke eigenschappen van de slavinnen in hoge eer werden gehouden.” Afbeeldingen uit die tijd – zoals het bij het artikel van van Lanschot afgebeelde schilderij ‘Dans in de harem’ van Vincenzo Marinelli uit 1862 – lijken dit beeld te bevestigen.
Seksuele uitspattingen
Prima, zou je denken, ware het niet dat er van deze negentiende eeuwse wulpse voorstellingen waarschijnlijk net zo weinig klopt als van het huidige heilige beeld. Het is bekend dat haremtaferelen sinds het begin van de negentiende eeuw in de mode waren. Men dacht aan het Victoriaanse tijdperk te kunnen ontkomen door zich te verliezen in fantasieën over seksuele uitspattingen in exotische oorden. Engelse en Franse schilders als Eugène Delacroix schilderden haremtaferelen die zich afspeelden in het Nabije oosten zonder dat zij hier zelf geweest waren. Dit zijn meestal overdreven en geromantiseerde taferelen omdat deze schilders zich baseerden op verhalen van reizigers die geen toegang hadden tot harems en er graag op los fantaseerden. Vaak was er in die gebieden in werkelijkheid nauwelijks sprake van polygamie.
Orgies en bloedbaden
Dat men hardnekkig vasthield aan overdreven taferelen was niet alleen maar te wijten aan een Romantisch verlangen naar het vreemde. Men keek ook neer op de veronderstelde losbandigheid en deed daar maar al te graag nog een schep bovenop omdat men de westerse cultuur boven andere culturen stelde. Politici gebruikten het idee van het ‘achterlijke’ oosten om het westerse imperialisme te legitimeren. Tegelijkertijd stortten schilders zich op oosterse orgies en bloedbaden omdat men er in een preuts tijdperk een zekere spanning aan ontleende, zoals men dat in onze tijd ook wel lijkt te doen bij al het gewelddadig vertoon op tv.
Wilde taferelen
Robbert van Lanschot doet nu met zijn stuk min of meer hetzelfde. Hij denkt iets nieuws en sensationeels gevonden te hebben door ons te wijzen op de wilde taferelen van weleer in een stad die in onze tijd wordt beschouwd als heilig. Dat trekt fijn de aandacht, maar het geeft geen realistisch beeld. Niet van de huidige betekenis van Mekka, noch van die van weleer. En dan slaat hij de plank ook nog eens mis met zijn bewering dat deze exotische kant van Mekka in het Nederlandse onderwijs niet aan bod zou komen. Vorig schooljaar maakte dit onderwerp echter deel uit van het eindexamenthema 6VWO ‘Wat van ver komt’. Onze leerlingen weten wel beter.
Anita Brus is docent in de Spaanse taal/literatuur/kunst en schrijft over tango in het tijdschrift La Cadena. Zij publiceert ook teksten in het Spaans en in het Nederlands op haar eigen weblog. Lees het verbijsterende relaas over haar domrechtse date. Volg haar op Twitter.
Anita Brus, 04.02.2013 @ 09:43
13 Reacties
op 04 02 2013 at 11:15 schreef MNb:
Tja, het is een onuitroeibare gewoonte om oude wijn in nieuwe zakken te doen. Om je betoog dan te illustreren met een obscure Italiaanse schilder – hij is geen lemma op de Italiaanse wikipedia waard – is wel een beetje triest.
op 04 02 2013 at 12:08 schreef babs:
Misschien leuk voor Anita; als er één bedevaart een orgie van losbandigheid is dan is het de Romeria del Rocio.
http://en.wikipedia.org/wiki/Romer%C3%ADa_de_El_Roc%C3%ADo
op 04 02 2013 at 12:27 schreef Ana:
Dank Babs! Bij een dergelijk orgastisch festijn hebben onze toekomstige koning en koningin elkaar voor het eerst ontmoet, toch?
op 04 02 2013 at 16:44 schreef babs:
Nee, dat was bij de Feria van Sevilla, de jaarmarkt. Ze leerden elkaar kennen in de tent van de Hertogin van Alva.
Gedrag en kleding tijdens Feria en Rocio zijn goed vergelijkbaar, maar dat zou je niet direct verwachten, want de feria is een commercieel, privaat feest terwijl de Rociobedevaart een religieuze aangelegenheid is.
Ik vind die Rociobedevaart nogal stom, maar wel moet je die Spanjaarden nageven: met een miljoen personen vechten om een plaatsje onder de maagd en toch vallen er nooit doden. Daar kunnen ze in Mekka toch echt wel van leren.
http://www.youtube.com/watch?v=wRmjzT3VucA
op 04 02 2013 at 18:40 schreef Ana:
Zeker, zou er niet aan moeten denken als onschuldige maagd ten prooi te vallen aan deze mannelijke overkill
op 04 02 2013 at 18:47 schreef dewanand:
namaste Peter en Fnaakters,
ja, bedevaart Mekka? De hadj is een van de vijf plichten van elke moslim die vroom, rechtschapen en oprecht Allah wil dienen en loven. Islam is best mooi, en ik vind het zo jammer dat mensen dit niet beseffen, de media stigamtiseren islam alleen en zaaien haat, dit is gewoon gecensureerd nieuws en niet de ware islam van 95 procent van de vredelievende moslims wereldwijd, ruim 1 miljard volwaardige mensen.
Maar ooit gehoord van de Kumb Mela in India bij de heilige rivieren, event elk jaar van 50 miljoen HIndoes. En weet je dat duizenden mannen en vrouwen, hoog spirituele Hindoes dus daar poedelnaakt rondlopen, ik zag video’s anders kijk je maar zelf op youtube. Mijn hele Hindoehoeren filosofie is zuiver Hindoe fundamentalistisch hoor en het gaat global nu in mijn love book nu in engels. Ja, in het Hindoeisme is een koeliekutje een yoni echt niet onrein, maar juist zuiverend, dienend, volmaakt, zuivere Shakti uit de Hindoekut. Zo denkt elke hindoemeid he en velen zien het als hun plicht om hun hindoekut te laten uitnaaien door superieure shiva lingams, zodat ze dichter bij Shiva komen en verlost raken.
hindoeisme is niet tegen nudisme.
dewanand
op 04 02 2013 at 21:45 schreef Yannick:
@ Dewanand: Von allen guten Geistern verlassen. Ik kan er zo snel geen passend Nederlands equivalent voor bedenken.
op 04 02 2013 at 22:32 schreef Sasha Berkman:
Kan iemand mij uitleggen hoe dat DING uit space odyssey 2001 in mekka terecht is gekomen? For real ik kan niet achter het verhaal van dat zwarte blok in Mekka komen.
op 05 02 2013 at 00:41 schreef dewanand:
namaste Fnaakters,
mbt sasha: het is alom bekend nu dat de Kaaba, die zwarte steen in Mekka een meteoriet was maar men weet nu al dat het een hindoeistische Shiva lingam was in pre Arabie en voor islam de macht hier overnam na de legendarisch veldslag in Badr rond 7de eeuw van het eerste jihad leger van profeet Mohammed.
Ik las net iets over een organisatie die de sharia oorlog tegen vrouwen wil bestrijden, zgn vrouwenhaat in islam. Soms praat ik met meisjes hierover. Ja, de yoni of vagina schenkt geduldig het hoogste genot met tranen (natte kut) en baart daarna de hele mensheid (no one can bear this pain of a woman) en toch kijk wij haten dit heilig orgaan, 2 kg vlees met gat zonder graten onderkant vrouw.
Haat/liefde verhouding met de yoni/vagina/kut/?
Hoe kan je als man iets haten dat jou het hoogste genot schenkt (neuken , spuiten) en baarde?
dewanand
op 05 02 2013 at 17:38 schreef Olav:
Berkman, Dewanand, de historie en betekenis van dat “DING” kan je eenvoudig opzoeken, bijvoorbeeld: Kaaba.
Dan hoef je er ook geen onzin over te beweren ;-)
De “meteoriet” (het staat niet vast dat het werkelijk een meteoriet is) heet de Zwarte steen en zit in een hoek van de Kaaba gemetseld: Black stone.
op 05 02 2013 at 17:58 schreef Takeshi:
Niemand weet het Sasha. Zoals met vele relikwieën en heilige plaatsen is het doordrenkt met mythes.
op 05 02 2013 at 18:47 schreef Olav:
Trouwens: dit is wat de Saudi’s met Mekka en de Kaba hebben gedaan. Heiligschennis als je het mij vraagt, en ik ben nog wel een ongelovige.
op 09 02 2013 at 18:18 schreef Olav:
En de heiligschenners gaan gewoon verder:
RSS