Letteren

25 Reacties

op 26 03 2012 at 08:47 schreef Remco Breuker:

Hear hear!

op 26 03 2012 at 10:06 schreef Rene Koeman:

Die leestip van je ga ik zeker tot me nemen Jona.

op 26 03 2012 at 10:08 schreef Arjan van Bijnen:

Onder uw artikel over Tom Holland schrijft ene Henk ’t Jong al: ‘waarom zijn het nou geen historici die een populair boek over het ontstaan van de islam kunnen schrijven en moet het van een literair geschoolde journalist en romanschrijver komen?’
Dat vraag ik mij na het lezen van uw betoog ook af. Eens met uw conclusie dat ‘de letterdames en -heren’ nu eens uitleggen hoe belangrijk ze zijn en dat vakopleidingen relevant zijn’.
Maar dan is het dus ook tijd om uit de ivoren toren te klimmen en zich niet bezig te houden met wat er allemaal niet klopt aan een boek van Holland of iemand anders, maar zelf laten zien aan het publiek welke rijkdommen er allemaal in een vakgebied schuilen. Populaire wetenschap, vaak kundig uitgevoerd door (ex-)journalisten, wordt vaak stukgeschoten door academici, terwijl zij het talent, de wil of het inlevingsvermogen missen om zelf hun vakgebied ‘naar de massa te brengen’. Wellicht moeten academici vaker gaan samenwerken met die vermaledijde journalisten en romanschrijvers, dan combineer je het beste van twee werelden.

op 26 03 2012 at 10:51 schreef Jona:

@Arjan van Bijnen:

dan is het dus ook tijd om uit de ivoren toren te klimmen en zich niet bezig te houden met wat er allemaal niet klopt aan een boek van Holland of iemand anders, maar zelf laten zien aan het publiek welke rijkdommen er allemaal in een vakgebied schuilen.

Ik doe mijn best. En ik heb de uitgever die die pulp van Holland op de markt brengt, van tevoren gewezen op een beter boek. Maar ik leg daar geen, of onvoldoende, gewicht in de schaal.

De zaak is nog veel triester, want er zijn dus classici (dus geen historici, want die weten wel beter) die Holland e.d. aanraden. Dus: in plaats van goede boeken te schrijven en geld binnen te halen voor de wetenschap (de markt is immens), leiden academici de derde geldstroom zélf naar de kwakgeschiedenis. Je kunt zoiets toch in je ergste nachtmerries niet bedenken?

Meer hier: http://mainzerbeobachter.wordpress.com/artikelen/het-publiek-praat-terug/

op 26 03 2012 at 11:07 schreef MNb:

@Arjan van Bijnen: deze site al eens bezocht? Levert uren leesplezier op.

http://www.livius.org/

op 26 03 2012 at 13:35 schreef sabaroth:

Ik vind deze wel apart:
“Archeologen hebben ons een prehistorie gegeven en gaven zo een basis voor de vooruitgangsgedachte”
Het had anders nooit iemand opgevallen dat dingen veranderen, en als er zich niet teveel politici, ambtenaartjes of managers mee bemoeien vaak ten goede?

op 26 03 2012 at 21:37 schreef Jona:

@Sabaroth
Tot diep in de achttiende eeuw gold dat vroeger alles beter was: de mensheid was ontstaan in de Hof van Eden, en sinds de verdrijving daarvandaan was het allemaal steeds minder geworden. Ook niet speciaal religieuze mensen geloofden in deze degeneratie. Montesquieu meende bijvoorbeeld dat Lodewijk XIV niet kon tippen aan de Romeinse keizers.

Door de Verlichting begon dat wel te veranderen. De Condorcets Esquisse is nog altijd geweldige lectuur. Maar de vooruitgang was slechts een hypothese. De archeologie onderbouwde die. Zodoende.

op 26 03 2012 at 23:05 schreef leo schmit:

Leuk, we mogen ook reageren op de stellingen van Jona. Om te beginnen die over Frazer. Wat is in ..naam het verband tussen zijn werk en het uitbreken van WOI? En was Frazer niet zelf ook een pseudo-kwakwetenschapper die met The Golden Bough een populistische religie geschiedenis schreef?
Overigens hier gratis verkrijgbaar:
http://www.gutenberg.org/ebooks/3623

Verder ben ik het wel eens met Jona, die met Livius een prachtige bijdrage aan het publiek levert, maar de meeste ‘echte’ wetenschappers shcrijven nou eenmaal liever alleen voor en over elkaar.

op 27 03 2012 at 08:37 schreef Jona:

@Leo Schmit / antwoord één:
Dat Frazer een kwakgeleerde zou zijn, gaat me een kleine stap te ver. Hij was een pionier in de sociale wetenschappen en religieuze antropologie. Zoals hij vergelijkingen maakte, was destijds gewoon.

Zeker, er was kritiek. Albert Schweitzers sarcasme is het beste bewijs dat het onzin is dat Duitsers geen humor zouden hebben. Maar het was pas met de opkomst van het functionalisme dat de sociale wetenschappen zó van karakter veranderden, dat het mogelijk werd die kritiek zo vorm te geven dat Frazer ook werd weerlegd.

Ik denk dat Frazer wel vergelijkbaar is met Adam Smith, die de plank ook keer op keer missloeg, maar uiteindelijk enorme invloed had.

op 27 03 2012 at 08:42 schreef Jona:

@Leo Schmit / antwoord twee:
Frazers invloed op het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog is een geweldig thema. De classicus was gefascineerd door mensenoffers, waarvan de primitieve mens zou hebben gedacht dat ze de regeneratie van de natuur garandeerden.

Dit sloeg aan, denk maar aan de Sacre du printemps. Zo rond 1905 was de gedachte dat de vastgelopen Europese cultuur alleen weer in beweging kon komen door een groot mensenoffer / een grote oorlog, een idée reçue.

Er zijn verschillende politici geweest – Bethman-Hollweg schiet me als eerste te binnen – die expliciet hebben gezegd dat een terugval naar barbarij noodzakelijk was, en daarbij mensenoffers in gedachten hadden. Als ik het me goed herinner, kon van twee derde van de politici die in de zomer van 1914 betrokken waren bij de besluitvorming, worden vastgesteld dat ze Frazer op zijn minst uit een uittreksel kenden.

Hét boek hierover is Modris Eksteins, Rites of Spring. Het schiet me nu ineens te binnen dat de oproep terug te keren tot barbarbij/mensenoffers, haaks staat op het futurisme van die tijd. Beide verheerlijkten ondertussen de vernietiging van mensenlevens.

op 27 03 2012 at 09:26 schreef sabaroth:

@Jona,
Serieus? Goddank weten we inmiddels wel beter ondanks verschijnselen als PVV, Anja Meulenbelt en Bert Brussen.

op 27 03 2012 at 10:52 schreef Tycho:

Frazer werd in zijn tijd heel erg serieus genomen hoor. Naar huidige standaarden is het inderdaad geen wetenschap (zelfs naar sociale wetenschappelijke standaarden), en allemaal niet erg bruikbaar. Maar wat het in godsnaam met WO1 te maken heeft?

op 27 03 2012 at 11:02 schreef marcodB:

Het lijkt me geweldig om een borrel te organiseren waar het doel tweeledig is:
-1- lichtjes dronken te worden en
-2- veel te leren over Poliziano en de Reformatie, de secularisering van het Wereldbeeld, de relaties tussen de verschillende talen, de vooruitgangsgedachte en de aard van onze eigen beschaving en haar relatie tot de islam.

Wie heeft daar ook zin in?

op 27 03 2012 at 12:25 schreef You On A Gin:

@ marcodB:
Dat lijkt mij ook geinig, ja. Het merendeel van mijn vrienden zijn geen geschikt materiaal voor een dergelijk onderhoud, maar dat euvel zal wel bij meer mensen spelen.

op 27 03 2012 at 17:22 schreef Jona:

@marcodB
Om even serieus in te gaan op de grap: dat zou een zware borrel zijn (vooral voor degene die de uitleg mag geven), maar in elk geval zullen de mensen na afloop niet naar huis gaan met het idee dat de Oudheid alleen maar gaat om de vloek van de farao, gladiatoren en Mozes-op-de-berg. Die beeldvorming doodt mijn mooie vak.

Nu ik dit schrijf, bedenk ik (a) dat ik voor zo’n borrel sta opgesteld en (b) dat het helemaal niet zo’n gek idee zou zijn de Frontaal Naakt-borrel te organiseren, waarop onderzoekers vertellen over de perceptie van hun vak en wat ze feitelijk doen.

@Peter: misschien zou dit laatste echt een leuk idee zijn. Als het je wat lijkt, mail je me dan? We kunnen zoiets echt organiseren.

op 27 03 2012 at 17:56 schreef MNb:

“…..dat Duitsers geen humor zouden hebben.”
Albert Schweitzer kwam uit de Elzas, dus hij telt niet. Nee, een beter bewijs is Fassbinder’s Lola. Dat is één der grappigste films die ik ooit gezien heb.,

MarcodB: Ikke. Maar hoe ik natuurkundeleraar ben kun je wel raden dat ik er een invalshoek bij neem: de Industriële Revolutie en de natuurwetenschappelijke ontwikkelingen van de laatste 200 jaar.

op 27 03 2012 at 19:20 schreef sabaroth:

Ik kan het niet laten, nog een vraagje jona.
De middeleeuwen worden over het algemeen gezien als een barbaarse periode van achterlijkheid, geweld en ziektes.
Nu heb ik ook wel gehoord dat dat allemaal wel meeviel en de inquisitie soms zelfs als een toppunt van een modern en beschaafd instituut was.
Dus hoe was het nou echt?

op 27 03 2012 at 21:10 schreef MarcodB:

@YouonaGin Prima. @jona Het was geen grap. @MNb Ik ben trouwens ook fysicus, en woon jaren in Aken. Duitsers hebben een heel andere vorm van humor dan wij. Daardoor missen we veel. Een vraag die ik heel relevant vindt is: “Kan de engineering body of knowledge worden afgeleid uit de natuurwetenschappen, of is ze onafhankelijk van de natuurwetenschappen.” @Peter Als je wilt, zet ik het op. Maastricht of Aken is makkelijk voor mij.

op 27 03 2012 at 21:38 schreef Jona:

@Sabaroth
De Inquisitie is in feite ontstaan na de Middeleeuwen. In de Middeleeuwen waren er wel kerkelijke rechtbanken die op de zuiverheid van de leer toezagen, maar de grote processen tegen bijv. de katharen werden gedaan door bisschoppen. Over de executie van Hus werd ook op hoog niveau beslist.

De Spaanse Inquisitie, als echte institutie, is in feite een uitvinding van de Renaissance. De eerste dertig, veertig jaren (ruwweg 1480-1520) waren zo bloedig als je je kunt voorstellen. Met de troonsbestijging van Karel de Vijfde nam dat af.

Een groot deel van de beeldvorming van de latere Inquisitie is protestantse propaganda. Niet-Spaanse inquisities waren altijd vriendelijker. Doodvonnissen waren althans zeldzamer dan heksenverbrandingen in protestantse landen.

http://www.nytimes.com/books/98/04/19/reviews/980419.19kagent.html

op 28 03 2012 at 09:05 schreef Mart:

@sabaroth

Dat beeld van de Middeleeuwen doet vooral opgang in de Engelse geschiedschrijving, die zich weer sterk heeft laten beïnvloeden door Petrarchus’ beeld over de Middeleeuwen.

Als je sec gaat kijken naar de ontwikkeling van de beschaving en de wetenschap, en de bijbehorende jaartallen opzoekt, dan vind je vanzelf dat het idee van een periode van duisternis, stagnatie en barbarij eigenlijk alleen van toepassing is voor de periode tussen de val van het Romeinse rijk en de opkomst van de Frankische koningen, en vooral omdat we gewoon te weinig overlevering hebben uit die tijd om een duidelijk beeld te vormen.

op 28 03 2012 at 18:18 schreef Warius:

Jammer dat u niet meer op feestjes komt; zonder u, het stralend middelpunt van willekeurig welk feestelijk bijeenzijn dan ook, is er niets meer aan!

op 28 03 2012 at 21:13 schreef Tycho:

Nouja Mart, het is volgens mij wel degelijk het geval dat grote delen kennis geimporteerd naar West Europa ten tijde van de Romeinen zelfs in Italië verdween. Denk aan dingen als constructie (aquaducten), hygiëne, geneeskunde. Wat ik begreep hebben we hebben dat allemaal moeten heruitvinden en herleren van de Arabieren.

Maar je hebt gelijk dat het onzin is daar sterke fantasiën van verval op los te laten. Ik denk dat dit idee deels wordt geschapen door het Vooruitgangsdenken, waarbinnen de middeleeuwen een soort terugslag vormen (vandaar ook de naam).

op 29 03 2012 at 00:22 schreef You On A Gin:

@ MarcodB
Cool! Leuk.

@ Tycho
Een droom die ik al zo lang koester, is dat ‘Oost’ en ‘West’ weer vriendjes zullen worden, zoals ooit. Dat meen ik serieus. Dan kunnen we elkaar tot ongekende hoogten brengen, qua kennis en expertise. En misschien gaat die hoogte dan wel zó hoog, dat deze de dampkring ontstijgen zal en we nieuwe werelden zullen verkennen, vóórdat de mensheid de planeet heeft leeggezogen en overwoekerd, of de Zon uitdooft.

op 30 03 2012 at 22:29 schreef MNb:

“de periode tussen de val van het Romeinse rijk en de opkomst van de Frankische koningen,”
Ik zou de periode iets ruimer nemen: tot aan de val van Toledo en de daarop volgende stichting van allerlei Europese universiteiten.
Maar dat kan inderdaad komen door verloren gegane informatie. Johannes Scotus, 9e eeuw, had toch allesbehalve een verduisterde onwetende geest.

Als er sprake is van “verval”, hoe je dat ook definieert, zijn er ook factoren die dat “verval” bewerkstelligen. Er is er maar één algemeen geaccepteerd: de Volksverhuizingen oftewel invallen der barbaren. Nou, de Hongaren, de Noormannen en Vikingen (de laatsten) waren rond het jaar 1000 wel zo’n beetje getemd.

@Gin: “Oost’ en ‘West’ weer vriendjes zullen worden”
In de natuurwetenschappen is dat al lang het geval.

op 06 04 2012 at 14:09 schreef You On A Gin:

@ MNb:
Dat is in ieder geval een begin, en zeker niet onbelangrijk.