Laat u niet door Nieuwsuur voor de gek houden

Fréderike Geerdink

Scène uit Stormy Weather (1943)

Dries Lesage is van het ‘Grensinstituut voor Internationale Studies’. Dat klinkt relevanter dan wat hij eigenlijk is, namelijk expert op het gebied van internationale belastingen. Hij mocht maandagavond aanschuiven bij Nieuwsuur om zijn licht te laten schijnen op ontwikkelingen in noordoost-Syrië, waar hij nog nooit een voet aan de grond heeft gezet en waar hij niet deskundig in is. Hij zat er om de Turkse kant van het verhaal uit te leggen, vernam ik uit betrouwbare bron, en er kwamen ook Koerden aan het woord. Ik was maandagavond bij de presentatie van het boek van Brenda Stoter en ik ken die Lesage, dus ik weigerde aanvankelijk de uitzending dinsdagochtend terug te kijken maar na een frisse douche en twee koffie durfde ik het aan.

Zó, dát ging snel mis! Bij de intro al, waar de ontwikkeling kort werd geschetst (Trump heeft definitieve terugtrekking Amerikaanse troepen uit Syrië aangekondigd en geeft Turkije ruim baan noordoost-Syrië aan te vallen) waarna werd gesteld dat de Koerden ‘zich slachtoffer voelen’. Koerden worden al decennia, zowat een eeuw, door Turkije onderdrukt en vermoord maar ze zíjn geen slachtoffer maar voélen zich slachtoffer.

In een filmpje zien we Erdogan zeggen dat hij ‘bedreigingen door terreurgroepen’ niet langer kan accepteren. Daar wordt in het item verder niet op ingegaan – terwijl het, me dunkt, toch relevant is dat Turkije nooit is bedreigd of aangevallen vanuit het noorden van Syrië. In werkelijkheid vormen de Koerden daar géén militaire dreiging, dat kan iedere expert je vertellen.

Gewelddadige confrontatie

Dries Lesage vertelt je dat dus niet, want hij is dus geen expert. Wat hij je ook niet vertelt en wat Nieuwsuur blijkbaar niet weet, is dat de YPG/SDF onderdeel waren van een plan om escalatie van spanningen te voorkomen. Hij noemt slechts dat ‘de Amerikanen en Turken het eens waren’ over een zone langs de grens. Recentelijk besloot de SDF/YPG een aantal stellingen pal aan de grens te ontmantelen en er zware wapens terug te trekken om hun kant van de deal na te komen (wat opnieuw bevestigt dat ze niet streven naar een gewelddadige confrontatie met Turkije), waardoor de gebieden onder hun controle nu extra kwetsbaar zijn voor Turks geweld en wat het verraad van de Verenigde Staten alleen maar vuiger maakt.

Lesages missie is het neerzetten van de YPG en SDF als terroristische organisaties, niet geheel toevallig ook Erdoğans missie. Zo ook in Nieuwsuur, waarin hij de YPG ‘een onderdeel van de PKK’ noemde. Dat is een leugen, de YPG is géén onderdeel van de PKK. Als je de verhouding tussen beide groepen echt wilt uitleggen, kom je uit bij de kern van de zaak, en daar blijft Lesage – en blijkbaar ook Nieuwsuur – liever van weg.

De YPG en de PKK resorteren allebei onder de KCK, een koepelorganisatie van Koerdische partijen en gewapende groepen, die tot doel hebben het zogeheten ‘democratisch confederalisme’ in de praktijk te brengen. Dat kun je vrij kort uitleggen, namelijk als een systeem van democratie van onderop dat recht wilt doen aan de etnische en religieuze diversiteit in het gebied. Dat is het systeem dat Koerdische (en andere) groepen sinds 2012, toen Assad zich grotendeels uit noord-Syrië terugtrok, aan het implementeren zijn.

In vrijheid leven

Lesage zegt dat Turkije wil voorkomen dat de ‘PKK/YPG’ (luister hoe hij ze losjes aan elkaar koppelt, alsof ze inwisselbaar zijn) ‘een de facto staat’ bouwt. Lesage weet best – denk ik, maar zeker weten doe ik het niet want hij is geen expert – dat de KCK nadrukkelijk níet streeft naar een Koerdische staat maar naar democratische samenlevingen in de landen waar ze actief zijn, dus ook in Syrië (en in Turkije), waar alle groeperingen en individuen identiteit in vrijheid kunnen leven.

Lesage bezigde deze teksten overigens als antwoord op de volgende vraag van Tweebeeke: ‘Wat is de reden voor Erdoğan om dat gebied terug te willen?’ Terug te willen? Zoals toen het Ottomaanse Rijk daar nog de scepter zwaaide, bedoelde ze, of hoe moet ik die vraag interpreteren..? Eerder al ging ze niet in op een verbluffend staaltje victim blaming door Lesage, namelijk toen het ging over de vraag of de YPG/SDF zich zullen verdedigen. Als ze daarvoor kiezen, sprak Lesage, ‘dan krijg je een escalatie en onvoorspelbare gevolgen’. Niet de Turkse invasie en daaropvolgende bezetting zorgt voor escalatie en onvoorspelbare gevolgen, maar Koerden die gebruik maken van hun recht op zelfverdediging. Schiet mij maar lek.

En dit blogje wordt te lang, maar ik ga het toch niet laten liggen, wat Lesage zei over de strijd om Afrin, namelijk dat Afrin ‘blijkbaar van minder strategisch belang was voor de Syrische Koerden’. De SDF heeft verschillende malen gezegd dat voor hun de strijd in Syrië niet over is voor de Turkse bezetting van Afrin is beëindigd. Ze hebben zich met hand en tand verzet, begin 2018, en trokken zich terug toen de strijd verwoestende gevolgen dreigde te krijgen voor de stad Afrin en haar inwoners. Sinds de terugtrekking voeren ze een guerrillastrijd. Afrin neerzetten als onbelangrijk voor de Koerden getuigt van een diepe onkunde over de ideologie en de idealen van de YPG, SDF en de hele Koerdische beweging.

Witte meneer

Uit betrouwbare bron vernam ik dat Nieuwsuur dit zelf wel een ‘gebalanceerde uitzending’ vond want er komen ook Koerden aan het woord. Ze gingen naar de Koerdische vereniging in Den Haag en daar vernamen wij nauwelijks iets inhoudelijks maar vooral mensen die zich natuurlijk zorgen maken om hun familieleden. Dat is niet ‘gebalanceerd’. Dries Lesage zit in de studio als witte meneer met een stropdas en een hoogleraarschap in het een of ander, híj wordt neergezet als de ‘onafhankelijke, objectieve deskundige’ en de Koerden als emotioneel volk.

Terwijl Nieuwsuur wéét dat zowel Wladimir van Wilgenburg als ik in Nederland zijn. Van Wilgenburg wóónt zo ongeveer in noordoost-Syrië en heeft er net een knettergoed boek over gepubliceerd. Ik was meerdere keren in het gebied – ook afgelopen zomer nog – en bracht een heel jaar door bij de Koerdische strijders (zie hier het boek dat ervan kwam), na een correspondentschap van negen jaar in Turkije dus don’t worry, het Turkse perspectief kan ik uitstekend en eerlijk uitleggen. Zowel Van Wilgenburg als ik kennen de situatie daar als niemand anders in het Nederlands taalgebied.

Maar Nieuwsuur streeft niet naar het echte, complete verhaal, maar naar een ‘gebalanceerd’ item. Hij zegt dit, zij zeggen en snotteren dat, en wij van de redactie begrijpen het ook niet helemaal, snapt u wel? Nee, u snapt er nog altijd niets van na die uitzending van Nieuwsuur, al denkt u allicht veel wijzer geworden te zijn. Laat u niet voor de gek houden.

Fréderike Geerdink is journalist. Als Turkije-kenner en Koerdistan-correspondent leert ze veel over Nederland. Steun haar met een financiële bijdrage op Patron.

Tweet

Fréderike Geerdink, 09.10.2019 @ 07:12

[Home]