Koreaanse religekkies in Svaha: The Sixth Finger
Remco Breuker
Er zijn van die Koreaanse films die ik alleen maar kijk omdat ik de film gezien wil hebben, vanwege het onderwerp of vanwege de discussie om de film, maar niet omdat ik de film wil zien. Svaha: The Sixth Finger is zo’n film. De titel alleen al geeft me kriebels. Maar goed, het gaat over nieuwe splinterreligies, het staat op Netflix en de hoofdpersoon is Lee Jung-jae, die we ook kennen uit het onderschatte Warriors Of The Dawn.
Splinterreligies zijn een bijzonder interessant fenomeen in Zuid-Korea. Het land is überhaupt een vruchtbare grond voor religie: men gaat er prat op dat elke religie ter wereld er vertegenwoordigd zou zijn. Dat is de vraag, maar Zuid-Korea (waar het christendom in verschillende smaken de populairste godsdienst is) is bijzonder tolerant als het gaat om religies die qua gedachtengoed en gedrag buiten de gebaande paden vallen.
Recent en berucht voorbeeld is de knalgekke Shinch’ŏnji-kerk, waarvan de nu 81-jarige stichter Lee Man-hee Jezus zou zijn. Een groot deel van de coronavirusuitbraak in Zuid-Korea nu is terug te leiden naar dit kerkgenootschap. Lee bevindt trouwens in goed gezelschap: er zijn zo’n vijftig Zuid-Koreanen die zeggen Jezus te zijn, al dan niet herboren. Zo ook de stichter van de Herenigingskerk, Moon Sun Gyung, die eerst zei een herboren Jezus te zijn, en daarna de iets bescheidenere claim maakte op aarde te zijn om Jezus’ onafgemaakte werk te voltooien.
Religieuze charlatans
Svaha: The Sixth Finger gaat over een dominee (onweerstaanbaar prekerig gespeeld door Lee Jung-je, die meestal een stuk fysieker overkomt dan hier; zelfs zijn huid doet perkamentachtig aan) die een onderzoeksinstituutje heeft naar nieuwe godsdiensten die hun gelovigen beduvelen. Een van de dingen die me altijd aan Zuid-Korea hebben aangetrokken is de enorme hoeveelheid onafhankelijke onderzoeksinstituutjes die je daar hebt, van gek links naar maf rechts en alles er tussenin, maar sommige zijn ook apolitiek en gewoon een beetje ‘anders’.
En anders is dit onderzoeksinstituut inderdaad wel. Het laat zich op niet helemaal kiese wijze betalen door de grotere religieuze organisaties om religieuze charlatans aan de kaak te stellen. En dat is ontzettend leuk. Het geeft een mooi inkijkje in dat deel van de Zuid-Koreaanse samenleving dat vaak gesloten blijft – ook voor Zuid-Koreanen zelf- als je er geen lid van bent.
Ik zal je het verhaal besparen. Dat loopt op een gegeven moment helaas uit de hand. Sinds er een paar bijzonder goede genre-bending films zijn gemaakt in Zuid-Korea einde jaren ’90 – begin jaren ’00, zijn er teveel producenten (hier notabene de ongeëvenaarde Ryu Seung-wan) die hun regisseurs iets te enthousiast aanbevelen om op het laatst nog even wat elementen van een thriller, een horrorfilm, een komedie, of van wat dan ook in hun film te stoppen, als het maar niet eerder aan bod is gekomen. Soms werkt dat, meestal niet. Ik heb ook mijn twijfels over Svaha: The Sixth Finger, wat dat betreft. De bovennatuurlijke elementen hadden prima door iets anders vervangen kunnen worden, wat de film alleen maar sterker zou hebben gemaakt.
Japanse overheersing
Maar goed, je kunt niet alles hebben. Het interessant aan deze film is dat het de wortels van een bepaalde godsdienst in de koloniale tijd onder Japanse overheersing zoekt, en dat is inderdaad precies de tijd dat deze religies opkwamen. Zelfs latere religies (zoals Shinch’ŏnji) hebben hun wortels vaak in deze periode, omdat hun stichter nu eenmaal gevormd was in koloniaal Korea. Dat geeft een bepaalde diepte aan het verhaal in de film, al moet ik eerlijk zeggen dat dat ook mijn beroepsdeformatie kan zijn die dat ziet.
Hoe dan ook, het uitpluizen en nazoeken dat dominee Park doet, onderwijl op zoek naar een sponsor voor zijn religieuze onderzoek, naar die ene splinterreligie (de Hertenberg-sekte) en naar hun apocriefe boeddhistische soetra, maakte de film voor mij bijzonder leuk.
Het veelkleurige palet van religies in Zuid-Korea komt hier heel aardig aan bod. De typische Zuid-Koreaanse onderzoeksinstituutjescultuur nog meer: Lee Jung-jae geeft de kijker in dominee Park een aantrekkelijke mengeling van christelijke gravitas en ongegeneerde gladde beurenzenklopperij, want een onderzoeksinstituut betaalt zich zelf immers niet.
Een aanrader, met alle euvels van het bovennatuurlijke scenario maar op de koop toe.
Remco Breuker is hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden en te volgen op Twitter via @koryoinleiden.
Film Reviews, Remco Breuker, 20.03.2020 @ 09:50
RSS