Koreaanse elite krijgt klappen in Veteran: Above the Law
Remco Breuker
Ik heb door de jaren heen tientallen Koreaanse B-films gezien waarin de slechterik iemand was die meer geld tot zijn beschikking had dan goed voor hem was, waardoor gerechtigheid afgekocht of in ieder geval uitgesteld kon worden. Dat valt te verwachten in een samenleving waarin bezit en inkomen zo ongelijk verdeeld zijn als in Zuid-Korea, maar waar je tegelijkertijd wordt opgevoed als verantwoordelijk lid van een democratische samenleving – en dat is Zuid-Korea ook.
Dat creëert spanning, in de maatschappij en in de kunsten. De achterliggende reden van de massale protesten die voormalige president Park Geun-Hye (nu veroordeeld wegens machtsmisbruik, omkoping en beïnvloeding van de verkiezingen tot 32 jaar gevangenisstraf) in 2016 tot aftreden dwongen, was de enorme volkswoede over de almacht van de grote familieconglomeraten (chaebŏl) als Samsung, Hyundai, LG, en SK Telecom die in feite konden doen wat ze wilden.
Maar weinig van het wangedrag van de families die deze conglomeraten (waarvan sommige tot de grootste bedrijven ter wereld horen) bezitten komt in het nieuws, maar af en toe is de democratische impuls sterker dan die van het geld en invloed van de chaebŏl.
Pindawoede-incident
Zo domineerde het zogenaamde ‘pindawoede’-incident de media eind 2014, toen Cho Hyun-ah, de dochter van de eigenaar van Korean Air (zelf ook vice-president aldaar), een stewardess aan boord van een KAL vliegtuig aanvloog omdat zij de gratis pinda’s in een zakje had gegeven in de eerste klas en niet al uit het zakje gehaald. De cabin crew chief werd er bij gehaald en gedwongen om geknield zijn excuses aan te bieden (ook al hield hij vol dat alles volgens de regels was gedaan) waarna Cho hem sloeg met een tablet.
Ze liet het vliegtuig terugkeren om de eigenwijze cabin crew chief (die overigens later wel gelijk bleek te hebben) uit het vliegtuig te laten zetten. Dit leverde zulke sterke reacties op onder Zuid-Koreanen, dat ze haar baan als vice-president kwijtraakte – maar als je familie het hele bedrijf bezit, maakt dat waarschijnlijk weinig indruk. Ze werd verder aangeklaagd en veroordeeld wegens het in gevaar brengen van de luchtverkeersveiligheid. Ze zou vijf maanden in de gevangenis doorbrengen van een veroordeling van een jaar.
Waar Cho echt voor werd veroordeeld, was echter iets wat ook uitgebreid in Veteran: Above The Law (niet de meest subtiele titel, althans in het Engels: in het Koreaans ontbreekt ‘above the law’) aan bod komt en wat in het Koreaans bekend staat als kapchil. Kapchil verwijst naar wangedrag door hogergeplaatsten – mensen met meer macht dan jij. En dat kan akelige vormen aannemen, zoals het zwaar toetakelen door de CEO van een chauffeur die publiekelijk protesteert omdat hij niet betaald wordt voor verricht werk. Dit incident uit 2010 is als sleutelgebeurtenis op herkenbare wijze verwerkt in Veteran: Above The Law.
Filmstuntopleiding
Gezien de afkeer van de gemiddelde Koreaan van kapchil en gezien het feit dat het zo vaak voorkomt in Zuid-Korea, mag het geen verbazing heten dat een film als Veteran: Above The Law het extreem goed deed bij het publiek. De film bezet de vijfde plaats in de lijst van Zuid-Koreaanse filmhits – aller tijden, niet van het jaar van verschijning 2015.
De populariteit van de film is ook wel begrijpelijk: het is een product van regisseur Ryoo Seung-wan, een filmliefhebber pur sang en iemand die met zijn broer (acteur Ryoo Seung-beom), met actieregisseur par excellence Jung Doo-hong en andere vrienden de actie- en vechtfilm in Zuid-Korea helemaal opnieuw heeft uitgevonden.
Zoals iedere fan weet, staat of valt een vechtfilm met de kwaliteit van de vechtscènes: om die kwaliteit to hoog mogelijk te maken – geen sinecure als je tientallen acteurs en figuranten tegelijk laat vechten zoals Ryoo vaak doet – heb je goede acteurs en stuntmannen- en -vrouwen nodig. Die waren er niet genoeg, vonden Ryoo en de zijnen, en dus zetten ze een filmstuntopleiding op. Ryoos meesterlijke gevoel voor humor combineerde prima met de bewonderingswaardige gechoreografeerde en uitgevoerde gevechten. En de rest is geschiedenis, kijk maar eens naar The City Of Violence of het onweerstaanbaar grappige Arahan.
Lastige situaties
Veteran: Above The Law zou in het pre-Ryoo tijdperk een echte B-film zijn geweest, maar in de handen van een van Korea’s beste en vakkundigste regisseurs wordt het meer, ook dankzij het puike acteerwerk van hoofdrolspeler Hwang Jung-min en enige prima bijrollen.
De film begint klassiek, midden in een scène waarin de bona fides van de hoofdrolspeler, rechercheveteraan Sŏ Tochŏl, worden getoond. Sŏ is hyperactief, heeft geen geduld voor bureaucratie en probeert zich meestal vechtend uit lastige situaties te redden. Hwang speelt deze enorm fysieke rol verrassend goed: hij staat niet bekend als een heel fysieke acteur, maar zoals deze film en de zwaardvechtfilm Blades Of Blood uit 2010 tonen, dat is hij wel. Hwangs schwung, de goed gechoreografeerde vechtscènes en de mooie jarenzeventigrockklanken op de achtergrond wekken hoge verwachtingen als de film begint.
Die worden helaas niet ingelost. Ja, dit is een vakkundig gemaakte, entertainende film. Maar de sprankel uit de eerste paar scenes verdwijnt. En dat heeft alles te maken met de beklemmende regels van dit genre film: en dat terwijl Ryoo eigenlijk juist zo goed is in het buigen en breken van dat soort regels.
Degelijk vakmanschap
Maar goed, factoren als de slechterik (een kleinzoon van een chaebŏl-oprichter) die eendimensionaal slecht is (wel weer zo lekker ‘slecht’ gespeeld dat je hem echt het allerergste toewenst), de direct leidinggevende die Hwang op zijn huid zit, de platte weergave van bijna iedere bijrol: waar Ryoo de regels van het spel tot zijn voordeel wist om te buigen in Dachimawa Lee met als resultaat een klein meesterwerkje, lukt dat hier niet. Het resultaat is nog steeds het product van zijn degelijke vakmanschap. Maar dat is nu juist het soort film dat Ryoo meestal niet maakt.
De film verloopt voorspelbaar, maar de dialogen zijn scherp, de intermezzo’s grappig, en de karakters komen net genoeg uit de verf om de aandacht van de kijker erbij te houden. Het is moeilijk om onbewogen te blijven onder het acteergeweld van Hwang – en baas (alsook koning van de bijrollen in de Zuid-Koreaanse film) Oh Dalsu, die zich verrassend ontwikkelt. Een cameo van één van Korea’s populairste acteurs van het moment, ‘Marvellous’ Ma Dong-seok, vrolijkt de verschrikkelijke over-the-top finale op.
Al met het al een vakkundig, gelikt product van een regisseur van wie je nu net hoopte dat hij wat meer zou leveren. Maar goed, dit is zijn grootste kassucces, dus wie weet wat voor projecten er nog mogelijk worden dankzij Veteran: Above The Law.
Remco Breuker is hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden en te volgen op Twitter via @koryoinleiden.
Film Reviews, Remco Breuker, 25.02.2020 @ 08:42
RSS