Koning Gorilla
Jasper Mekkes
Illustratie: Joseph Kuhn-Regnier
Omdat Koning Rutte recent de jeugd opriep een revolutie te starten lijkt het mij goed om eens terug te kijken naar het Palingoproer van juli 1886; een Amsterdamse versie van een socialistische opstand die, zoals zoveel opstanden, pas gewelddadig werd nadat conservatieve fanatici er zich mee gingen bemoeien.
Misschien kan het de jeugd inspireren tot een vreedzame revolutie, want gewelddadige opstootjes zijn natuurlijk iets heel anders dan de vreedzame revolutie die nodig is om af te komen van brokkenpiloot Rutte en zijn VVD-struikrovers.
Allereerst waren het in 1885 geen jongeren maar 30’ers, 40’ers en een enkele 50’er die de (vreedzame) revolutie startten. De leiders van die vreedzame revolutie, voorvechters van het algemeen kiesrecht en het opkomende socialisme, kwamen in opstand tegen de ook in die tijd nogal verdorven, liberale bazen van het land.
Gratis brood
Ze deden dat door het onderdrukte deel van de bevolking, waaronder veel jonge mensen zonder enig toekomstperspectief, te organiseren rond thema’s als het algemeen kiesrecht, het socialisme en koloniale oorlogen, door gratis brood uit te delen aan de armen en vooral door te lezen en met veel gevoel voor satire te schrijven over misstanden – en verbeterkansen.
Alle vreedzame vormen van protest waren broodnodig, want niet alleen werden burgers onderdrukt door de machthebbers, die politieke bazen lieten arme burgers bovendien zonder enige gêne van honger en ziekte creperen en – waar nodig om de status quo te behouden – ook actief doden, zoals tijdens het Palingoproer.
De bazen zelf leefden ondertussen een weelderig luxe-leventje, gevrijwaard van honger en ziekte, net als het netwerk van rijke ondernemers dat hen via een democratie-voor-de-rijken aan de macht hield.
Een jaar voor het Palingoproer werd een pamflet aangeplakt in Amsterdam, Utrecht, Den Haag en Rotterdam met als lijdend voorwerp de liberale koning Willem III, die later dat jaar door artikelen in het blad Recht voor Allen de bijnaam ‘Koning Gorilla’ zou krijgen.
In dit pamflet met de titel ‘Buitengewoon Staatsblad’ van 1885, kondigde koning ‘Willem de laatste’ onder meer zijn aftreden aan.
Eenzame opsluiting
De schrijver van het pamflet is altijd anoniem gebleven; op majesteitsschennis stond in die tijd nog een zware straf.
De socialist Bart van Ommeren, secretaris van de Amsterdamse afdeling van de Nederlandsche Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht, werd vervolgd voor het aanplakken van het pamflet.
Hoewel het bewijs alles behalve overtuigend was (zo klopte het opgegeven signalement bijvoorbeeld niet), werd van Ommeren na een geruchtmakend proces veroordeeld tot een jaar eenzame opsluiting.
Het pamflet liet zien dat er iets broeide in mei 1885, een jaar voordat er door de erbarmelijke leefomstandigheden van het arme deel van de bevolking, een volksopstand uitbrak in de Jordaan. Een revolutie die gewelddadig werd nadat een oude traditie, het palingtrekken, bruut werd verstoord door politieagent van Doornewaard.
Ruwe boeren
De verspreiding van het satirische blad Recht voor Allen in de Jordaan was desondanks niet ongevaarlijk: verkopers ervan kregen het regelmatig aan de stok met oranjegezinde Amsterdammers zoals de gebroeders Mens – en de politie, die merendeels bestond uit niet-Amsterdammers; ruwe boeren uit het oosten van het land.
De haat onder Jordanezen tegen deze politie-agenten was groot. Politiecommissaris Stork, die bekend stond als ‘socialistenjager’, was degene die in opdracht van de burgemeester, de fanatiek conservatieve liberaal van Tienhoven, regelmatig bevel gaf tot het met de sabel uiteen slaan van bijeenkomsten voor betere leefomstandigheden en algemeen kiesrecht. Hierbij vielen veel gewonden, waaronder zwangere vrouwen en kinderen.
Drie weken voor de volksopstand, op 4 juli 1886, schoot Johan Geel de gehate commissaris Stork door zijn hoed – en werd daarvoor veroordeeld tot 8 jaar cel. Na zijn vrijlating was Geel een gebroken man.
Vreedzaam protest
Een revolutie tegen de verdorven machtsmannetjes die de dienst uitmaken, in onze tijd Rutte en zijn bende VVD-struikrovers, wordt dan ook bij uitstek vreedzaam gevoerd; met satire. Niets zo vervelend voor een struikrover als het weghalen van de struik waar hij zich achter verstopt, waardoor de bron van alle ellende; zijn liberale ideologie, zichtbaar wordt.
Mocht de jeugd dus meelezen: focus je revolutie goed; op vreedzaam protest, gericht tegen de liberale ideologie die je land al sinds 1848 in gijzeling houdt. Gebruik daarvoor je belangrijkste wapen: satire. Zing, dans, teken, schrijf, acteer, maak muziek – voor je toekomst.
En laat je niets wijsmaken door een gratuite oproep tot revolutie door de vertegenwoordiger van de gevestigde orde waar de vreedzame revolutie zich nu juist tegen zou moeten keren.
Want Rutte zelf is degene die, al bijna twintig jaar lang, met achteruitwerkende besluiten ter ere van de achterhaalde status quo, jouw toekomst gijzelt.
Jasper Mekkes is ingenieur en vooruitgangsfilosoof.
Jasper Mekkes, 23.05.2020 @ 15:00
RSS