Koken

Gin Mooy

Foto: Ryan McGinley

Kijk, ik zie echt wel dat veel mensen hier in Sierra Leone gewoon hopeloos arm zijn, en daarom niet anders kunnen. Maar sommige mensen maken er ook gewoon een potje van. En dat heeft niets meer met armoede te maken, maar met gemakzucht. En eigenwijsheid vaak.

Neem nou koken. Als je geen water, geen zeep en geen spons hebt, dan moet je zien aan te modderen. Dat begrijp ik heus wel. Maar wat als al die dingen gewoon voor handen zijn? Dan nog is het voor sommige mensen onmogelijk om basishygiëne in acht te nemen.Het peper en uienbakje doop je gewoon in het water van de dertiglitertank. Het is zoveel werk namelijk, om eerst een aparte afwasbak te maken. Je handen kun je ook gewoon in de tank wassen. Het mes waar je net het vlees mee hebt gesneden, en ook de kolenschep.

Krijg je daar vervuild water van? Nee joh. Dat denk ik alleen maar omdat ik het me kan veroorloven om dat te denken. Omdat ik uit een land kom waar genoeg water voor handen is. Dat in mijn huis ook gewoon een kraan met stromend water is, doet er dan niet zoveel toe. Dat ding hangt namelijk op een rotplek, waardoor je er alleen maar tanks mee kan vullen. En een tank vullen is heel veel werk. Zelfs al gebeurt dat gewoon met een lange slang van kraan naar tank. De slang moet wel aan de kraan gehangen worden natuurlijk. En dan moet je ook nog eens de kraan open draaien. Nee hoor, veel te veel werk.

Afwasmiddel is overbodige luxe, want met water wordt de vaat ook gewoon schoon, en het is zoveel werk met spons en zeep. Ook geen theedoek, want het wordt zometeen toch weer nat of vies, dubbel werk dus. Dan kan je maar beter in één keer de hele fles afwasmiddel van 4 euro (ongeveer 4 warme maaltijden) over de grond leegknijpen om alle veroorzaakte natte plassen en spetters vermengd met moddervoeten weg te wassen. En dan met je moddervoeten er weer overheen lopen, omdat het te lang duurt voordat de vloer droog is. Dweilen kan morgen tijdens het koken weer.

Tijdens het koken is het dan wel weer heel belangrijk om alle stof en gruis uit de veranda, waar we koken, weg te vegen. Het eten dat straks nog in de pan moet zet je dan naast de vuurpot met pruttelende pan op de grond, en veeg je zo hard je kan, alle stof in het rond. Kuche, kuche. Vies? Nee hoor. Het is gewoon een beetje stof op je eten, dat bak je er wel weer af. En bovendien is nog niemand doodgegaan van een beetje stof door het eten.

Het rauwvleesmes gaat met net zoveel gemak onafgewassen door de ananas, en de lepels van gisteren kun je ook aflikken. Ongeveer hetzelfde als onderbroeken twee dagen dragen: ene dag de binnenkant, andere dag de buitenkant. Last van mieren in de keuken? Dan spray je gewoon tijdens het eten koken alles helemaal plat met insecticide, inclusief al dode kip en kokkin.

Of wat te denken over spaarzaamheid, waarvan je misschien denkt dat dat automatisch zou gaan als je heel heel arm bent. Halve uien flikker je gewoon weg. Je kookt zoveel, dat meer dan driekwart overblijft, omdat het anders zo weinig lijkt in de pan. En je geeft hele dure kip aan de kat, want die heeft honger. Vervolgens ben je te lui na het koken het reservedeel met ijsblok in de koelbox te doen, zodat je na een paar uur weer kunt zeuren dat er ander eten moet komen omdat je honger hebt. Raar ook trouwens, dat de maaltijd met 35 graden in huis na een paar uur volledig verrot is. Heel raar.

En soms is gewoon nadenken bij wat je doet ook heel logisch. Toch? Zo lijkt het me nogal voor de hand liggend dat je niet binnen, in een huis, een heel groot kerosinevuur gaat opstoken. Maar ach, wat maakt dat nou uit? Ik woon tegenwoordig in een betonnenhuis, en dat kan niet fikken, dus als de hele boel blauw staat van de rook, dan is dat heus zo erg niet. En de kerosinewalm die gaat na een paar uurtjes ook heus wel weer weg.

Als je wilt proberen hoe je een houtskoolvuurtje een beetje meer power kunt geven, douw je gewoon genoeg kooltjes in de vuurpot voor een hele week. Als die dan niet onmiddellijk met z’n allen in de hens willen, dan gooi je er nog een paar ladingen kerosine overheen. Het stonk in huis toch al naar kerosine namelijk. Teveel aan vuur blus je met een zakje mineraalwater, want dat heb je toch al in je handen, en anders zou je vier treden van de veranda naar de keuken op moeten lopen om water uit de tank te halen. En dat water moet gereserveerd worden. Omdat het zoveel werk is om de tank te vullen uiteraard.

Soms kan ik er zo moedeloos van worden. En soms, heel soms, kan ik ook begrijpen waarom sommige mensen gewoon niet voorbij de armoede komen.

Antropologe Gin Mooy (voorheen Hageman) doet promotie-onderzoek naar ex-kindsoldaten in Sierra Leone. Ze zette het hulpproject Mind to Change op en schreef een boek. Meer Gin op haar weblog.

Tweet

Gin Mooy, 01.07.2009 @ 09:26

[Home]
 

Δ