Kinderverkrachter

Jona Lendering

Niemand wordt graag vergeleken met een kinderverkrachter. Dat je, na zo’n belediging, naar de rechter stapt, is alleszins begrijpelijk en ik zal het klimaatwetenschapper Michael Mann – u kent hem van de ‘hockeystick‘ – niet kwalijk nemen dat hij het deed. Als u de details wil kennen, moet u die hier maar even nalezen; mij gaat het er in dit stukje om dat Mann het beter niet had kunnen doen.

Wetenschappelijke resultaten

De achterliggende vraag is hoe de wetenschap omgaat met het grote publiek. De voorlichting kent drie fases. In de eerste presenteer je de feiten. Zijn die onvoldoende om mensen te overtuigen, dan komt de tweede fase, waarin je uitlegt waarom wetenschappelijke informatie beter is dan andere. Een recent advies van de KNAW/JA adviseert voorlichters zoveel mogelijk ‘het wetenschappelijk bedrijf’ uit te leggen. Omdat je ook daarmee sommige mensen niet overtuigt, zoek je in de derde fase naar de bezorgdheid die verhindert dat ze waarde hechten aan wetenschappelijke resultaten.

Israëlische archeologie

Om twee voorbeelden uit de eigen, oudheidkundige praktijk te geven: als je zegt dat er tussen de antieke Macedoniërs en Grieken spanningen hebben bestaan of als je wijst op het gepolitiseerde karakter van de Israëlische archeologie, dan overtuig je niet iedereen. Doorgaans is het echter voldoende om uit te leggen wat het wetenschappelijk bedrijf inhoudt om mensen alsnog te doen begrijpen waarom je schreef wat je schreef. Het komt daarbij goed uit dat archeologische deducties, het historisch ambacht en het filologisch handwerk leuk genoeg zijn om mensen te boeien.

Door een adder gebeten

Het lukt echter niet altijd. Ook als je het handwerk uitlegt, blijven er mensen die zich niet laten overtuigen – die zich niet willen laten overtuigen. Ze zijn om iets bezorgd en het is niet moeilijk te zien wat: de noordgrens van Griekenland is pas een eeuw oud en de staat Israël wordt door niet alle buren erkend. Om die redenen is het begrijpelijk dat Grieken en Israëli’s als door een adder gebeten reageren als ze erop worden gewezen dat hun ‘historische uitspraken’ bediscussieerbaar zijn, en dat zij zich niet willen laten overtuigen als de methode wordt uitgelegd. Hun bezorgdheid is weliswaar niet rationeel – die grenzen zijn immers in staatsverdragen vastgelegd – maar daarom nog wel reëel.

Dreigende e-mails

Omdat je dus wel enig begrip kunt opbrengen voor sceptici, is er een basis voor een discussie, maar helaas overschreeuwen sceptici zichzelf te vaak. In mijn correspondentie word ik, naar aanleiding van volkomen normale webpagina’s, elke week wel een keer uitgemaakt voor antisemiet of fascist. Ik heb dreigende e-mails ontvangen met als bijlage foto’s waaruit bleek dat men had staan posten bij mijn huis. De politie kan daar weinig tegen doen en dat droeg niet bij aan mijn rust. Het is verleidelijk dan de dialoog af te wijzen en ik doe dat ook wel eens, bijvoorbeeld als mensen alleen schelden en geen argumenten – rationeel of irrationeel – hebben waarop überhaupt valt in te gaan.

Investeren in de dialoog

In principe moet de dialoog echter open blijven, want alleen door een bezorgdheid weg te nemen kun je mensen ervan overtuigen dat wetenschappelijke kennis beter is dan gewone. Alleen door alle drie fasen van de wetenschapsvoorlichting te doorlopen, behoud je draagvlak. Dat geldt voor Griekenland en Macedonië, voor Israël, voor de klimaatwetenschap, voor UMTS-masten, autisme, de islam en griepprikken: als irrationele angsten verhinderen dat mensen wetenschappelijke inzichten overnemen, moet de wetenschap meer investeren in de dialoog.

Persoonlijke grief

Michael Mann besluit nu naar de rechter te stappen. Ik begrijp zijn persoonlijke grief maar hij brengt hiermee de wetenschap enorme schade toe. Hij kan de zaak verliezen en dan ligt de klimaatwetenschap nog meer onder vuur. Hij kan de zaak ook winnen, maar dan heeft hij zijn vakgebied in de etalage gezet als een discipline die zijn gelijk haalt door intimidatie, zoals in Nederland is gebeurd toen het RIVM een rechtszaak aanspande tegen een scepticus.

Linksom of rechtsom zal de wetenschap lijden onder Manns actie. Hij had de dialoog moeten blijven kiezen.

Eerder gepubliceerd op Lenderings blog Mainzer Beobachter. Jona Lendering is als historicus werkzaam bij Livius Onderwijs, wanhoopt aan de toekomst van de geesteswetenschappen en schrijft daarom, of desondanks, een boek over het ontstaan van het christendom en rabbijnse jodendom. Tegenwoordig is hij ook columnist bij Sargasso.

Jona Lendering, 31.01.2014 @ 09:31

[Home]

23 Reacties

op 31 01 2014 at 10:17 schreef Pyt van der Galiën:

Ik vind dit geen bijzonder overtuigend betoog.

In de eerste plaats omdat er eigenlijk helemaal geen sprake is van discussie. 97% van de klimaatwetenschappers is het eens over de stelling dat menselijke activiteiten voor een belangrijk deel verantwoordelijk zijn voor de opwarming van de aarde. Dan is er natuurlijk helemaal geen sprake van een discussie tussen groepen wiens meningen gelijkwaardig zouden zijn. We vragen toch ook niet van geografen dat ze in discussie gaan met mensen die denken dat de aarde plat is?

Ten tweede valt er over de integriteit van die zogenaamde sceptici wel het een en ander te zeggen. En dan met name over de wijze waarop en vooral door wie hun activiteiten gefinancierd worden. Daarover is inmiddels het nodige bekend. Die zogenaamde scepsis is niet wetenschappelijk, maar politiek gemotiveerd.

Dit is geen discussie met mensen die oprecht met jou van mening verschillen. Dit is een discussie met mensen die door machtige economische lobbygroepen betaald worden om met jou van mening te verschillen.

op 31 01 2014 at 10:44 schreef machiel:

Interessant artikel, met het 3-stappen plan om wetenschappelijke resultaten over te brengen. De 2e en 3e stap (en het herkennen ervan) is inderdaad belangrijk. Maar ik ben het niet eens met je kritiek op het Michael Mann. Iemand een kinderverkrachter noemen, is geen wetenschappelijke discussie meer, en valt zelfs buiten het kader van “stap 3”. Het is simpelweg laster, wat in geen enkele discussie (wetenschappelijke, politiek, whatever) getolereerd zou moeten worden.

op 31 01 2014 at 11:23 schreef gronk:

Enigzins wat Pyt zegt. Het is IMO veel interessanter om te kijken waarom mensen die kritisch staan tegen klimaatverandering daar zo over denken. Mijn inschatting is dat je zal zien dat daar –bij ‘gewonen nederlanders’ heel veel angst achter zit; angst om ‘verworven rechten’ op te moeten geven, luxe te moeten inleveren, of gedwongen te worden tot ander gedrag. Als je daar iets aan wil doen, dan moet je laten zien dat je best maatregelen tegen global warming kunt nemen zonder dat iedereen op de fiets naar z’n werk moet (om maar iets te noemen).

Daarnaast heb je nog mensen (en bedrijven) die bang zijn voor verlies aan macht en marktaandeel, en die de huidige situatie zo lang mogelijk willen continueren (tot ze zelf hun schaapjes op het droge hebben). Dat is een stuk lastiger om mee om te gaan.

op 31 01 2014 at 11:54 schreef cRR Kampen:

Het gaat hier helemaal niet om dat misselijke vergelijk.
Het gaat hier om smaadschrift subs. laster.
Rechter Weisberg dus:
“Accusing a scientist of conducting his research fraudulently, manipulating his data to achieve a predetermined or political outcome, or purposefully distorting the scientific truth are factual allegations. They go to the heart of scientific integrity. They can be proven true or false. If false, they are defamatory. If made with actual malice, they are actionable.”

De zaak kent maar één moeilijkheid en dat is die ‘actual malice’. De verdediging is al gevlucht!!

Wegens liegen en bedriegen is de tabaksindustrie voor tientallen miljarden het schip ingegaan. Mbt de kolen en olie moet je voor de nabije toekomst maar eens denken aan een factor tien daarvan. Het spel begint nu op de kar te komen.

op 31 01 2014 at 12:26 schreef Natasha Gerson:

Interessant stuk. Als de reacties op n stuk net zo te denken geven als het stuk waarin je steeds denkt ‘ja dat is ook zo’ en de lezer aan het eind nog niet weet wat ie vindt, heb je imo juist iets goeds gedaan. Ik weet niet wat wijsheid is in deze maar ben dan ook geen academicus. Wel vraag ik me af of de premisse klopt dat mensen die geen feiten aan willen nemen altijd ‘bezorgd’ zijn of werkelijk twijfelen aan die feiten. Al is dat maar de ‘bezorgdheid’ om privilegeverlies. Das war einmal…denk ik dan. Ik begin de laatste tijd te constateren dat voor veel mensen feiten, aanwijsbare spijkerharde feiten, er totaal niet toe lijken te doen. Meningen en feiten zijn totaal losgezongen van elkaar geraakt en dat is vanwege het onvoorstelbare belang dat er in maatschappij en politiek aan emoties en gevoelens gegeven worden. Als maar veel mensen ‘iets zo voelen’ wordt het als valide mening gezien, ergens waar rekening gehouden moet worden, een factor, en dus een feit op zich. Ook al is het baarlijke nonsens. Het is vaak dus niet ‘bezorgdheid’ die mensen doet vastklampen aan allerlei onzin, maar de constante bevestiging op het recht daarop.

op 31 01 2014 at 14:23 schreef Thomas E:

Pavlov-reacties zijn het. Hetzelfde overkomt je bijvoorbeeld als je – per ongeluk en zonder enige bijbedoeling – een feministische leidinggevende een directrice noemt ipv een directeur. Je bent dan meteen een alfamannetje, haantje of male chauvinist pig. Ook als je, eenmaal boos geworden door de unfaire reactie, roept dat er gewoon mannelijke en vrouwelijke aanduidingen zijn in de Nederlandse taal, overstijgt de emotie de ratio.

op 31 01 2014 at 14:23 schreef Sasha Berkman:

Veel succues met je discussies met schorum als Bert Brussen en andere lieden uit bv. de GeenStijl stal. Face it, die lui zijn gewoon door en door rot.

op 31 01 2014 at 14:31 schreef MNb:

@PvdG: JL heeft het niet zozeer over de nieuwste incarnatie van de tabakslobby, maar over het publiek, dat het vertrouwen in wetenschap kwijt is. Zijn daar trouwens cijfers voor? Want het zou me niet verbazen als JL gevallen is voor

http://www.livius.org/theory/everest-fallacy/

en uit het lawaai dat zogenaamde klimaatsceptici (ze zijn helemaal niet sceptisch) maken concludeert dat een groot deel van het publiek eveneens opwarming ontkent.
Dat neemt niet weg dat er in de wetenschap structurele problemen zijn.

http://www.cracked.com/article_20789_6-shocking-studies-that-prove-science-totally-broken.html

Dit is een tikje overdreven voor de humor, maar in de kern wel degelijk correct – voor ongeveer alle disciplines.
Dus JL heeft wel degelijk een punt.
Of daaruit volgt dat Mann niet naar de rechter moet stappen weet ik niet.

op 31 01 2014 at 16:55 schreef Pyt van der Galiën:

@Mnb

Het percentage Amerikanen dat denkt dat de opwarming van de Aarde te wijten is aan menselijke activiteiten, is gedaald tot 47
%. Het percentage dat denkt er überhaupt geen opwarming plaats vindt, is gestegen tot 23%. De data lijken te suggereren dat deze veranderingen te wijten zijn aan de niet bestaande “pauze” in de opwarming van de aarde. Die “pauze” is door de “sceptici” publicitair maximaal uitgebuit. Hetzelfde geldt voor de Antarctica Cooling Controversy, die op sceptische klimaatblogs nog steeds regelmatig opduikt.

Dit is iets ouder (october 2012).

Het punt is natuurlijk dat – indien de VS het voortouw niet neemt – geen enkel ander land dat wél zal doen. Daarover word ik met de dag pessimistischer. Vrijwel elk Republikeins Congreslid in de VS behoort tot de klimaatsceptici. Op je overige opmerkingen kom ik later terug (ruimtegebrek).

op 31 01 2014 at 16:58 schreef cRR Kampen:

MNb, zo volgt natuurlijk niet dat Mann naar de rechter moet stappen. De reden dat hij dat doet is dat hij wordt beschuldigd van fraude en vervalsing van meetresultaten, dus het opzettelijk manipuleren van wetenschappelijke gegevens (opzet, dus). Dat is wel even wat anders dan hem, bijvoorbeeld, betichten van het maken van een vergissing (geen opzet).

Thomas E., Mann neemt de laatste jaren dergelijke stappen na een lange reeks van o.a. regelrechte bedreigingen, naast de besmeuringen van zijn goede naam als wetenschapper. Het is een weloverwogen respons.

op 31 01 2014 at 17:50 schreef Thomas E:

@cRR Kampen
Misschien spreek je me bij vergissing aan? Ik begrijp namelijk jouw reactie niet goed in relatie tot wat in opmerkte. Ik reageerde op de geconditioneerde reflex die veel Grieken en Israëli’s volgens Lendering te zien geven.

op 31 01 2014 at 20:38 schreef cRR Kampen:

Thomas E, ik reageerde op je post van 14:23 die ik dus finaal verkeerd begreep, excuus daarvoor.
Inhoudelijk, op zichzelf staand was ik het volkomen eens met die post maar ik was met Mann bezig en protesteerde daarom :)

op 31 01 2014 at 21:53 schreef MNb:

@PvdG: ik dacht even niet aan de VSA; wat dat betreft heb je uiteraard volkomen gelijk. Ter aanvulling en versterking van je pessimisme:

http://www.huffingtonpost.com/2014/01/30/california-drought-effects-500-years_n_4647529.html

Naar ik begrijp staan enkele andere staten er niet beter voor.

@Kampen: dat snap ik ook wel, maar daarmee adresseer je JL’s argumenten niet. Bovendien pak je een stropop aan:

“zo volgt natuurlijk niet dat Mann naar de rechter moet stappen”
want ik schreef toch echt, mutatis mutandis

“dat Mann niet naar de rechter moet stappen”.

op 01 02 2014 at 02:26 schreef Olav:

De drie fasen zoals beschreven door Jona onderschrijf ik wel. Grofweg, als ik het zo even mag samenvatten: 1. de (wetenschappelijke) feiten – 2. de uitleg – 3. het begrip van waarom het lastig is.

Volgens mij moet alleen de volgorde net andersom.

We moeten inderdaad begrijpen waarom het voor veel mensen moeilijk is om wetenschap te “vatten”. We moeten er ook alles aan doen om ze (vanaf jonge leeftijd al) een basis te geven in kritisch denken. De rest komt dan m.i. vanzelf wel.

Fase nr. 2 lijkt me dus het belangrijkst. Wat mij betreft komt er geen kind van de basisschool zonder dat het heeft kennisgemaakt met epistemologie en misschien zelfs wel een vleugje retorica. Toegepaste, moderne filosofie dus. Lijkt me eigenlijk net zo belangrijk als rekenen en taal.

Ik heb het zelf nog niet gelezen maar ik heb goede dingen gehoord over Dawkins’ kinderboek The Magic of Reality (How We Know What’s Really True). Misschien kan dat als inspiratie dienen voor een methode die kinderen wapent voor ze toetreden tot de ideeënjungle.

op 01 02 2014 at 09:34 schreef Sneebal:

@Jona
Mooie lijn. Ben het er enorm mee eens. Zou prachtig zijn als wetenschappers consequent die lijn zouden volgen en in gesprek zouden blijven.
@Olav
Dank voor de leestip voor kinderen.
Snap ook niet dat je veelal pas (wetenschaps)filosofie krijgt tijdens een studie. Retorica, oke die moet je kennen, om je niet te laten foppen. Maar inderdaad epistemologie en daarbij klassieke (propositie) logica, met een vleugje Popper en de basis van de experimentele methode aan iedereen meegeven..
Dan heeft Jona inderdaad ook minder gedoe met zijn bevindingen en kan de discussie gaan over wat je wel en niet kan weten en of er misschien betere methoden zijn.

op 01 02 2014 at 10:54 schreef MarcodeB:

Ik ben het met in het algemeen met Jona eens, maar dit specifieke geval is nou juist een voorbeeld waarin de aanvallen zo systematisch, langduring, op de man en onder de gordel (letterlijk!) zijn, dat de gang naar de rechter volkomen juist is. Jona krijgt Manns boek van mij.
De bereidheid van klimaatwetenschappers om de dialoog te zoeken is groot. In Nederland is het het blog van Bart Verheggen mooi: http://klimaatverandering.wordpress.com/bart-verheggen/
Een mooi voorbeeld was Klimaatwetenschapper Stefan Schneider in discussie met sceptisch publiek (Australia, filmpje 1 van 4 met overige links): http://www.youtube.com/watch?v=1771KJRxThc

op 01 02 2014 at 12:53 schreef gronk:

@olav: ‘Wat mij betreft komt er geen kind van de basisschool zonder dat het heeft kennisgemaakt met epistemologie en misschien zelfs wel een vleugje retorica.’

De basisschool lijkt me net iets te vroeg; een jaar of 14/15 lijkt me ideaal, maar dat past dan organisatorisch weer niet zo goed (krijg dit d’r maar eens doorheen over -tig schooltypes).

Een stukje ‘kritisch denken’ zonder in makkelijk tegen-denken te vervallen zou IMO ook een aanrader zijn. Niet alles wat in de krant staat is waar, maar het is ook niet zo dat alles wat in de krant staat niet waar is.

op 01 02 2014 at 15:38 schreef dewanand:

namaste Jona Lendering,

Jij schrijft dit:

‘In principe moet de dialoog echter open blijven,…..’

Er is echter een zuiver Nederlands spreekwoord:

‘Dat doet de deur dicht’.

Dit zal je wel weten en daarna is de dialoog dood en worden de messen geslepen tijdens de periode van gewapende vrede.

Hoe ver mag van jou het wetenschappelijk argument gaan? Ik als afro koeliejongetje uit het bont gekleurde suriname zie het anders, hier mijn analyse uit 2012:

WEBpublication BOOK WART0270 / EPAGE 1 of 43
Analyse legaliseren rassendiscriminatie
(met onderzoek etnische registratie)
Inhoudsopgave

http://www.dewanand.com/discriminatie01.htm

Elke dag probeert Wieroe mijn visie onderuit te halen, maar zijn kattenkopje is toch te klein om het te bevatten dus faalt hij keer op keer. Kan jij mijn betoog ontkrachten Jona Lendering? Het is een Hindoe fundamentalistisch Swa Swa gezeik he, dus kom op met je open dialoog met het gepigmenteerde Hindoeras als je het durft als superieure blanke man.

stof tot nadenken, Wieroe miauwt nu dit:
‘Ook de rassenoorlog tussen mensapen heeft een wetenschappelijke oorzaak.’

dewanand en Wieroe
hindoe fundamentalisten

op 02 02 2014 at 09:49 schreef Lei:

Wat een arrogante kwast. Uit alles uit dit artikel komt naar voren dat de heer Lendering geen enkele behoefte heeft om ook maar te luisteren naar een andere mening, want hij heeft de (zijn)wetenschap aan zijn zijde. Het absurde van het hele Michael Mann verhaal is dat het oorspronkelijke artikel niet eens zo zeer over hem ging maar over Penn-state. Als men een pedo-aanrander beschermt en verdedigd, wat zijn dan hun credenties waard betreft dhr Mann? Als je dat niet meer mag schrijven, dan is de klimaatwetenschap toch officieel een religie geworden, inclusief hexenjacht and all.

op 02 02 2014 at 10:58 schreef marcodB:

Lei heeft een ander artikel gelezen dan ik. De link in Jona’s stuk verwijst naar een blog op MotherJones, waarin de rechtsgang door Mann wordt besproken.

Dat Lei suggereert dat Pen State, na het vermeende climategate, iets in de doofpot heeft gestopt is feitelijk onjuist, en -sorry- het zegt veel over de kwaliteit van de argumenten die in het sceptische kamp vaak worden gebruikt: onjuist, op de man, en op zijn best associatief.

Er zijn vele comissies geweest (in de UK en de US) die zich gebogen hebben over het feiten materiaal. Alle commissies komen tot de zelfde conclusie: er is NIETS wat klimaatwetenschap zou discreditten. Ik schreef er een stukje over voor FN met links naar de documenten met de uitspraken: http://www.frontaalnaakt.nl/archives/fact-check-climate-gate.html

op 03 02 2014 at 09:32 schreef cRR Kampen:

Thomas E, Mann deed er verrekte goed aan naar de rechter te stappen en de facto moest hij ook wel.
Het goede nieuws is dat hij dusdanig vernietigend wint dat het hele klimaatrevisionisme opnieuw een flinke dreun heeft gekregen. Hulde daarvoor.

Tja, Lei, wat jij zegt is dus voor de rechter gebracht.

op 03 02 2014 at 19:42 schreef cRR Kampen:

Iets over de omvang die deze slag kan krijgen: http://thinkprogress.org/climate/2014/02/03/3228411/national-review-defamation/

op 06 02 2014 at 23:37 schreef Lei:

MarcodB. Ik suggereer dat niet. Mark Steyn doet dat. Mijn punt is dat het absurd is dat er een rechtzaak van gekomen is.
Moest even zoeken, maar hier is het artikel waar het allemaal mee begon (alhoewel artikel is een groot woord). De toon is wel minder ludiek aangezet dan ik mij herinner. http://www.nationalreview.com/corner/309442/football-and-hockey-mark-steyn