Kijk ‘For Sama’ en laat in het stemhokje je hart spreken
Theo Boon
Gisteravond zag ik eindelijk de documentaire ‘For Sama’. Eindelijk, omdat de film zijn debuut beleefde eind 2019, begin 2020. Ik lees online dat er al veel aandacht voor is geweest maar die aandacht ging dus schandalig genoeg aan mij voorbij. Beter laat dan nooit, zullen we maar zeggen en naast de onweerstaanbare drang die in mij huisde om er woorden aan te geven, kon ik geen betere reden bedenken dan, om met de verkiezingen in het zicht, deze parel nog maar eens voor het voetlicht te brengen. Mocht het over vier jaar weer of nog steeds nodig blijken, dan zal ik niet schromen het nog eens te doen. Tijdloos en noodzakelijk is het.
Maar ik zag de docu dus en ik ben vannacht twee keer wakker geworden van de nare beelden die terugkeerden in mijn droom maar hé, als dat alles is. Er is slechts één woord dat past na het zien van deze documentaire en dat is stilmakend. Ik voelde dus sterk de neiging daar iets over te schrijven en ik voel ook sterk de neiging om jullie te verplichten om het te lezen. Sowieso pleit ik voor het verplichten van deze docu op middelbare scholen, eigenlijk ook op basisscholen, maar de beelden zijn soms dusdanig expliciet dat dit misschien geen goed idee is, je wil die koters ook weer niet opzadelen met een trauma.
Zo, er huist nog steeds een strenge leraar in mij.
Door het hoofd geschoten
Waad El-Kateab is de regisseur van deze documentaire. Van 20011 tot en met 2016 verzamelde zij meer dan vijfhonderd uur beeldmateriaal waarvan bij het zien het ijswater door je aderen zal lopen. Na haar vlucht met man en kind belandde ze na een verblijf van anderhalf jaar bij familie in Turkije en uiteindelijk in London, waar ze samen met film en documentairemaker Edward Watts ‘For Sama’ maakte. Tijdens de oorlog stuurde ze al geregeld beeldmateriaal door naar Channel 4 dus dat lijntje lag er al. Ze postte tijdens de oorlog ook veel op YouTube en haar filmpjes werden miljoenen keren bekeken. In de docu verzucht zij ook, de wanhoop nabij: “Miljoenen mensen weten wat er gebeurt, zien mijn films maar niemand helpt ons.”
Ze was studente in Aleppo en maakte in het begin van de burgeroorlog deel uit van het vreedzame studentenverzet. Dat werd al snel met geweld de kop in gedrukt door Assad, in het begin nog met knuppels en traangas, maar al snel volgden de eerste doden, en het eerste bloedbad. Alles werd door haar gefilmd, dus ook dit. Haar vriend en latere echtgenoot, arts en vrijwillige hulpverlener Hamza, geeft commentaar bij de beelden, waar honderden mannen en kinderen dood op een binnenplein liggen: “Deze mensen zijn gemarteld en geboeid voordat ze een kogel door het hoofd kregen.” Er worden lijken uit de rivier gehaald en bij de anderen in een enorm gat in de grond gelegd. De burgeroorlog is op dat moment nog geen maand oud. Wat dan volgt is niets minder dan hartverscheurend en beslist niet geschikt voor de weekhartigen alhoewel ik daarbij direct denk: “Man the fuck up, weet je wat ook niet voor de weekhartigen is?”
Vriendschap en solidariteit
Maar het is niet alleen de niet van je netvlies af te branden en dwars door je ziel snijdende ellende die blijft hangen. Het zijn ook en misschien wel vooral de beelden van vriendschap, van solidariteit, van liefde. De beelden waarop Rutger Bregman en liefhebbers van zijn boek stampvoetend een claim zouden leggen: “zie je wel dat de meeste mensen deugen!” maar tevens beelden waarbij diezelfde deugneusjes gemakshalve vergeten dat de mensen die deze vorm van deugen noodzakelijk maakten de grootste deugnieten zijn die onze Lieve Heer ooit het levenslicht schonk.
Een ieder die na het zien van ‘For Sama’ nog denkt dat Syrische vluchtelingen best terug kunnen naar Assads dictatuur, is een staatsgevaarlijke gek. Sowieso vind ik je een harteloos onmens als er in jouw ogen geen plaats is in Nederland voor vluchtelingen uit oorlogsgebied, maar goed, na het zien van ‘For Sama’ kan dat wellicht veranderen. En ja ik weet het, tegenwoordig heeft iedereen die kan praten een mening, ook ik ben er daar één van. Zorgvuldig probeer ik mijn hart te laten spreken en datzelfde hart bloedt bij het zien van zoveel ellende en datzelfde hart en gaat openstaan bij het zien van zoveel liefde, strijdlust en moedige onverzettelijkheid.
Hart en geweten
Zo met de verkiezingen in het verschiet kan jouw stem ertoe doen en ik wil hier op microniveau een beroep doen op jouw geweten maar vooral op jouw hart. Ik hoop telkens maar dat oproepen als deze een steentje in de rimpelloze vijver in jouw voortuin zijn, maar een komeetinslag vlak voor je voeten mag ook. Laat de mens en het menselijke in jou nou eens prevaleren boven je portemonnee, prik voor de verandering eens door die kille, technocratische koopmanspraatjes van kruideniers als Rutte heen.
Rutte & Co, die noodlijdende kinderen op Moria gewoon de moord laat stikken, om maar eens een voorbeeld te noemen. Van de honderd kinderen die na de verschrikkelijke brand in het kamp op Moria vorig jaar na veel vijven en zessen naar Nederland gehaald zouden worden, is nog niet één alleenstaand kind naar Nederland gekomen. Een ‘deal’ (kots) die pas tot stand kon komen mits deze honderd zielen van het jaarlijkse quotum (dubbelbarf) van vijfhonderd vluchtelingen zouden worden afgetrokken dat jaarlijks naar Nederland wordt gehaald. Boekhouden met slachtoffers van oorlogsgeweld, kom er maar eens om.
Humaan beleid
Maar hoe geweldig zou het zijn en ik weet het, dat is naïef, schreeuwende in een woestijn om een taxi ben ik, maar stel nou hè, stel nou dat er onverhoopt een meerderheid woensdag aanstaande wel in staat zou zijn het hart te laten spreken, wel in staat zou zijn om het hokje daar rood te kleuren waar een partij staat die in elk geval humaan beleid voert ten aanzien van dit vraagstuk, hoe mooi zou dat zijn?
Maar ga om te beginnen ‘For Sama’ zien, doe dat nou gewoon.
Theo Boon was tot voor kort werkzaam als leerkracht in het speciaal onderwijs, liefhebber van films, series, boeken, sport en oprechte, liefdevolle mensen.
Film Reviews, Theo Boon, 12.03.2021 @ 09:54
RSS