Junji Ito’s Tombs is grotesk, absurd en hyperrealistisch
Peter Breedveld
Junji Ito wordt beschouwd als één van de grootmeesters van de horror-manga. Ik heb een aantal films gezien die op zijn verhalen zijn gebaseerd, zoals Uzumaki (Spiral) en de hele Tomie-franchise (waar ik een lichte obsessie voor heb gehad, hoewel de meeste films niet zo goed zijn), maar zijn stripverhalen had ik nooit gelezen.
Om alvast in de sfeer van Halloween te komen, las ik eerder deze maand Tombs, een verzameling vertaalde verhalen van Junji Ito die Viz Media dit jaar uitbracht. Ik kan u zeggen dat alle loftuitingen op zijn werk niet overdreven zijn. De verhalen in Tombs zijn grotesk en absurd, maar zeggen toch heel wezenlijke dingen over mensen.
Er is iets hyperrealistisch aan een meisje met een slak als tong, doden die ter plekke in grafstenen veranderen, een dorp dat zich voedt met het bloed van zijn inwoners, monsterlijke buurvrouwen die ’s nachts onze slaapkamer proberen in te komen en een massa levende doden in de doorzichtige buik van een gigantisch zeemonster. Het zijn nachtmerries en nachtmerries zijn echt, we hebben ze echt en ze leggen iets van onze kern bloot, van wie we diep van binnen zijn, wat we verborgen proberen te houden. Onze grootste angsten en fobieën. Daarnaast appelleren Ito’s tekeningen aan tal van collectieve trauma’s, zoals de Holocaust en dodelijke epidemieën.
Grafstenen
Neem het openingsverhaal, tevens het titelverhaal, Tombs. Een jongen en zijn vriendin reizen per auto naar een afgelegen stad, waar een wederzijdse vriendin naartoe is verhuisd. Onderweg rijden ze een meisje dood. Ze stoppen haar in de kofferbak en logeren bij die vriendin, die de volgende dag ongerust is omdat haar zus, waarvan ze niet wisten dat ze die had, wordt vermist.
Niet alleen hebben ze een aan zekerheid grenzend vermoeden dat het meisje in hun kofferbak de vermiste zus is, ze hebben ook een lokaal taboe gebroken, want de bewoners van de stad moeten blijven liggen waar ze gestorven zijn, om ter plekke te veranderen in een grafsteen. Om deze reden is de hele stad bezaaid met grafstenen en worden de patiënten van het plaatselijke ziekenhuis, als ze op het punt staan te sterven, snel naar buiten gedragen.
Het is een buitenissige premisse die het uiterste vraagt van onze suspension of disbelief. Maar waar het verhaal werkelijk over gaat, is de onmogelijk zware schuld die op de schouders van de hoofdpersonen rust. Het is één van mijn ergste nachtmerries, verantwoordelijk te zijn voor iemands dood en het alleen maar erger te maken door te proberen je afschuwelijke fout te verbergen.
Ik denk niet dat ik iemand dit ooit beter en literairder heb zien verbeelden dan Junji Ito met zijn grafstenen. Meesterlijk.
Afzichtelijke buurvrouw
Het zit ‘m ook in de manier waarop Junji Ito zijn verhalen vertelt. Het tempo is vlot, maar tegelijk lijkt hij de tijd te rekken en een tergende traagheid te suggereren, zoals in het verhaal The Window Next Door, waarin een jongen elke nacht wordt belaagd door zijn afzichtelijke buurvrouw, die elk nacht een beetje meer succes heeft bij haar pogingen zijn slaapkamer in te komen. Dat is ook het grappigste verhaal in de bundel.
Het verhaal Floaters lijkt een parabel over sociale media te zijn. Mensen raken besmet door zaden waardoor zwarte, harige bollen uit hun mond ontsnappen die hun diepste geheimen de wereld inschreeuwen. Een jongen die sterk aan Sander de Luikjesnazi doet denken, verzamelt die haarbollen om er de levens van mensen mee te ruïneren.
Dit alles is fantastisch getekend, in een zekere klare lijn maar met zeer realistische gezichtsuitdrukkingen en decors, gestileerd en expressief tegelijk. Ik ben zeer onder de indruk en wil nu alles van Junji Ito lezen.
Is het Vrije Woord u écht lief? Steun me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland. Rekeningnummer NL24 ASNB 8832 6749 39 (N.P. Breedveld, ASBN Rijswijk), BIC ASNB NL21.
boeken, Peter Breedveld, Strips, 25.10.2023 @ 08:42
RSS