Journalisten, stop met het interviewen van politici
Fréderike Geerdink
Scène uit Ram Teri Ganga Maili
In de heftige discussie over het interview dat Rick Nieman afnam bij Geert Wilders, ging het vooral over de vraag hóe de nepblonde leider moet worden geïnterviewd. Nieman was nauwelijks kritisch op Wilders, die toch echt de rechtsstaat naar de mallemoeren zal helpen als hij de kans krijgt en daar ondertussen al aan werkt via de invloed die hij heeft op andere partijen. In de discussie kwam ook een item van de BBC voorbij, waarin de journalist wel een paar kritische vragen stelde aan Wilders. Zó moest het, was de tendens van de commentaren.
Maar volgens mij is de vraag niet hóe we Wilders moeten interviewen, maar óf we hem moeten interviewen. Ik zal het antwoord meteen geven: nee. En dat geldt niet alleen voor Wilders, dat geldt voor alle politici.
Het doel van journalistiek is niet het bieden van vermaak, het de wereld inhelpen van leugens of het bieden van een podium aan politici, maar het informeren van de burger over wat er speelt in dorp, stad, land en wereld, en het controleren van de macht. In iets hoogdravender woorden: de journalistiek draait om het vinden en publiceren van de waarheid. Gewapend met die waarheid kunnen burgers vervolgens geïnformeerde keuzes maken over hun levens, de gemeenschap waarin ze leven en over degenen die hen besturen.
Verhaal laten schetsen
Wat dragen interviews met politici zoals die tegenwoordig worden gehouden, bij aan het zoeken naar de waarheid en het informeren van de burger? Helemaal niets. Integendeel, ze zaaien alleen maar meer verwarring. Het is zelfs nog erger: journalisten hebben met hun interview vaak helemaal niet het doel de waarheid te achterhalen. Rick Nieman gaf het op Twitter zelf toe in reactie op kritiek op zijn gebrek aan kritische vragen: ‘Ik wilde hem vooral zijn verhaal laten schetsen’. Later op de radio deed hij er nog een schepje bovenop: ‘Ik wilde hem interviewen zoals ik elke politicus interview’. Zoals gezegd: een journalist hoort de macht te controleren, niet de macht de gelegenheid te geven zijn ‘verhaal te laten schetsen’.
En kritische interviews dan? Die vraag van de Britse journalist, over MH17 en dat Russisch staatsterrorisme meer Nederlandse levens heeft gekost dan moslimterrorisme, die was toch scherp? Dat zal best, maar wat was het resultaat? Wilders draaide gewoon zijn verhaaltje af, waardoor zijn verdraaide beeld van de werkelijkheid nóg een keer het TV-scherm op werd geslingerd. En natuurlijk zijn álle politici zo geslepen en getrained als wat, zeker zij die al jaren in het centrum van de macht opereren. Dondert niet wat je vraagt, ze delen hún boodschap.
Werkelijkheid beïnvloeden
Politici gebruiken op die manier de journalistiek om het beeld van de werkelijkheid te manipuleren, en zo de werkelijkheid zelf te sturen. En als journalisten íets verboden is volgens de ethische regels van het vak, is het wel de werkelijkheid beïnvloeden. Inmiddels voelt veertig procent van de Turkse en Marokkaanse Nederlanders zich niet meer thuis in Nederland, zo bleek deze week uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Zie je wel, de integratie is mislukt! Een schokkende self fulfilling prophecy, met dank aan Rutte, Asscher, Wilders en de journalistiek.
Een echte journalist nestelt zich nu in de buurt van die veertig procent. Want daar, in die gemeenschappen zonder macht die in hoog tempo tot de zondebokken van onze tijd zijn verklaard, dáár speelt de waarheid zich af die Nederland de komende jaren zal tekenen, en die de journalist dus zal moeten verslaan.
Op audiëntie bij Hitler
Toegang tot de macht is niet relevant. Net zoals het werkelijke verhaal van Duitsland in de jaren dertig zich afspeelde in de Joodse buurten in het land, en je dáár moest zijn als journalist, en niet op audiëntie bij Hitler. Net zoals je toegang moet hebben tot Koerden om Turkije’s ware aard te ontdekken, en het voor een journalist gerust een eer mag heten niet welkom te zijn op het paleis van president Erdogan.
En welke journalist komt thuis met een waarheidsgetrouwer beeld van de Verenigde Staten anno nu? Hij of zij die toegang heeft tot Trump, of hij of zij die precies weet wat er speelt in zwart, latino en islamitisch Amerika?
Vind ik dan dat je als journalist helemaal niet meer met politici zou moeten praten? Dat niet. Al is het maar omdat de journalistieke regels hoor- en wederhoor voorschrijven. Haal je verhaal, licht een steen, leg je bevindingen indien van toepassing voor aan de verantwoordelijke politicus voor een reactie, en dat is dat.
Fréderike Geerdink heeft meer dan een kwart eeuw ervaring als journalist. In 2015 werd ze vanwege haar werk over de Koerdische kwestie Turkije uitgezet. Momenteel werkt ze in Iraaks en Syrisch Koerdistan aan haar nieuwe boek.
Fréderike Geerdink, 20.02.2017 @ 07:48
12 Reacties
op 20 02 2017 at 09:11 schreef herman van der helm:
Yes!
op 20 02 2017 at 09:58 schreef Ying-Fu Li:
Een beetje zoals dit advies. To the point, net als wat Frederike schrijft. De vraag blijft natuurlijk: hoe krijg je journalisten van corporate media ertoe om eindelijk hun taak eens uit te voeren? https://www.facebook.com/gq/videos/10155718333918098/
op 20 02 2017 at 10:23 schreef Martijn:
Ben even kwijt waar ik het heb gelezen, maar Julian Assage betoogt dat Trump – onbedoeld – de pers wél aan het werk heeft gekregen. Nu zijn ze ineens wél kritisch en op zoek naar de feiten om die “alternatieven” van Trump te ontkrachten. Ze doen wat ze zouden moeten doen dus.
op 20 02 2017 at 10:28 schreef Frank L.:
Dit is een uitstekend betoog van Frederike Geerdink.
Het bevat elementaire waarheden, en mijn eerste gedachte was:
‘dit zou in elke serieuze krant dienen te staan, als hoofdredactioneel commentaar, en ondertekend door de chef van die krant zelf’.
Vervolgens kwam dit bij me op: het is een mene tekel dat dit verhaal op een activistische website gepubliceerd is (en dit is écht geen diskwalificatie van FN, hou me ten goede).
Persoonlijk meen ik dat we op een beslissend moment in de geschiedenis zijn aangekomen.
(Nu vinden arrogante leiders altijd dat zij op zo een tijdstip de geroepenen zijn; met hen identificeer ik me in het geheel niet. Mijn opvatting moet men eerder als een klinische waarheid beschouwen; en het weglopen voor, of weglachen van een ‘inconvenient truth’ is bijzonder gevaarlijk; maar je wint er nu kiezers mee.)
Van de politiek van deze dagen hoef je niets te verwachten; het politiek-economische systeem is vastgelopen, en je ziet alleen nog schaamlappen en ‘window-dressing’.
Alleen grass-roots-activisme, dus op kleine schaal en samen met goede en vriendelijke mensen, kan ons behoeden voor een ramp.
We kunnen op vriendelijke maar besliste toon ‘nee’ zeggen.
op 20 02 2017 at 10:33 schreef Pulpman:
Lijkt me een gat in de markt voor wie echt journalistiek werk wil doen.
Maar wie geeft ze een podium?
op 20 02 2017 at 13:12 schreef ikzelf:
Ik dacht niet dat ik het ooit nog eens in mijn leven zou zeggen, maar: AMEN, Fréderike.
Het wordt wel vaker gezegd, niet in het minst ook door Peter, maar het kan nooit vaak genoeg gezegd worden. Het moet maar eens afgelopen zijn met media die proberen de zoveelste overbodige glossy te zijn en niet eens meer proberen om door het vernislaagje heen te krabben. Journalisten mogen zo langzaamaan het schoolkrantjesniveau wel weer eens ontgroeien (en ik weet zeker dat ik menig schoolkrant hiermee te kort doe).
op 20 02 2017 at 13:15 schreef wees:
goed stuk.
op 20 02 2017 at 14:18 schreef Taljaard:
Deze rechtse bal is het hier 100% mee eens.
Integriteit, het toepassen van het principe van hoor en wederhoor en waarheidsvinding door onderzoek aan de sociaal-maatschappelijke basis van veel hedendaagse problematiek is een hoop werk en soms niet zonder risico’s. Daarom beperken de meeste media zich tot het klakkeloos na kakelen van elkaar.
Objectiviteit is hierin vaak ver te zoeken.
En daar kunnen wij op rechts ons net zo aan ergeren als jullie. Maar integere journalistiek, die zich weet te beperken tot een descriptieve rapportage van bepaalde feiten en toestanden, zet vraagtekens achter ideologisch bepaalde mens- en wereldbeelden bij zowel links als rechts. En kritische reflectie daarover in plaats van het bevestigen van dergelijke ideologisch bepaalde subjectieve stereotypen.
De enige uitweg uit de huidige gepolitiseerde impasse, die een dialoog vrijwel onmogelijk maakt, is objectieve en kritische reflectie, die zich niet slechts bezig houdt met het externe signaleren van problematiek, maar tevens vraagtekens plaatst achter onze interne ideologisch bepaalde mens- en wereldbeelden, die de duiding van deze gesignaleerde problematiek in hoge mate kunnen vervormen.
op 20 02 2017 at 14:55 schreef babs:
Ik moest er even over nadenken, maar ben het er niet mee eens. Je mag een politicus, ook Wilders, best een verhaal laten schetsen en je mag ook met Wilders in gesprek gaan zonder het doel hem te ontmaskeren.
Maar dan moet je je allereerst goed voorbereiden. Wat zijn de standpunten, wat is er onduidelijk aan (bij Wilders vooral de uitwerking) en daarop doorvragen. Daarnaast moet je je voorbereiden op hoe de politicus gewoonlijk eromheen praat. Inderdaad draaien politici bij een lastige vraag vaak opnieuw hun riedel af, maar daar kan je je op voorbereiden. Bijvoorbeeld door de vraag steeds opnieuw te stellen, maar ook door negatieve conclusies te trekken. Uiteindelijk kan een journalist ook dreigen een interview af te breken en echt afbreken bij al te veel riedels ipv antwoorden.
Bij Buitenhof zat gisteren een econome die Klaver goed voorbereid enkele vragen stelde. Daardoor heb ik nu een beter beeld van het programma van GroenLinks.
Mijn conclusie: het ligt niet aan het format, het ligt aan de journalisten. Politici zijn beter voorbereid dan 20 jaar geleden en journalisten om allerlei redenen slechter.
op 20 02 2017 at 16:53 schreef MNb:
Martijn: een bepaald deel van de Amerikaanse pers is altijd al aan het werk geweest. Precies dat ontbreekt al jaren in Nld.
Babs: precies op grond van jou conclusie meent FG dat journalisten (Nldse dus, die zowat allemaal hielenlikkers zijn) maar beter kunnen ophouden met interviewen.
Mij maakt het niet uit, want ik lees dat geslijm al jaren niet meer. Soms probeer ik het, maar dan kom ik steevast niet verder dan de tweede vraag.
op 20 02 2017 at 18:36 schreef Edwin Koopman:
Het is juist de taak van een journalist om politici te interviewen en verantwoording te laten afleggen over zijn/haar beleid. Roep journalisten niet op ermee te stoppen maar om politici goed voorbereid het vuur aan de schenen te leggen.
op 07 03 2017 at 12:54 schreef Jasper:
Interessant verhaal Fréderike, al vind ik het ook een rol van de journalist om wél het verhaal van de politicus op te tekenen. Dat dit niet scherp en kritisch genoeg gebeurt en het de sfeer van ouwe jongens krentenbrood heeft, ben ik helemaal met je eens.
Ik ben wel erg benieuwd hoe je aankijkt tegen de storm aan kritiek die Diana Matroos te verduren krijgt na het Carrédebat omdat ze te kritisch zou zijn.
RSS