Jonge Turk denkt zelf na
Fréderike Geerdink
Het zal wel druk worden bij de rally’s die regeringspartij AKP dit weekend houdt in Ankara en Istanbul om te laten zien hoeveel aanhang de partij en premier Erdogan hebben. Veel spontaans is daar niet bij: de aanhangers van de premier zijn makke schapen die komen opdraven als de leider dat beveelt. Daarmee representeren ze als geen ander de oude Turkse politiek. In tegenstelling tot de demonstranten tégen de premier.
Dit zijn niet de eerste grootschalige protesten tegen de AKP-regering van premier Erdogan. Ook in de zomer van 2007 gingen in Ankara, Istanbul en Izmir honderdduizenden de straat op om hun ongenoegen met de partij te uiten. Toch zijn die protesten onvergelijkbaar met die van nu. Ze werden namelijk strak georganiseerd en gesteund door Turkije’s oude elite: stichtingen die het strikt-seculiere gedachtegoed van vader des vaderlands Atatürk uitdragen, academici van de oude garde, militairen, en de ooit door Atatürk opgerichte oppositiepartij CHP.
Voorgekauwde slogans
De slogans waren voorgekauwd (Turkije is seculier en zal seculier blijven!) en de demonstranten waren voor een flink deel net zulke schapen als de aanhangers van de partij waartegen ze in het geweer kwamen. Vanuit alle delen van het land werden door de organiserende en steunende partijen bussen georganiseerd naar de demonstratiesteden, en wee je gebeente (lees: je reputatie, je baan) als je daar niet instapte.
Zo gaat het nu ook bij de AKP. Zowel de gemeente Ankara als Istanbul zijn bestuurlijk in handen van de AKP, en ook in veel omringende provincies won de partij de laatste lokale stembusgang. Gemeentebesturen regelen bussen en roepen hun aanhang en hun ambtenaren op mee te komen naar de demonstraties. Alleen wie niet vreest voor zijn baan, zijn bedrijf of zijn gerespecteerde plek in de gemeenschap, stapt niet in.
Twijfelen is verraad
Het is niet zo verwonderlijk, de voorkeur van Turken voor sterke leiders. Mustafa Kemal Atatürk was de eerste. Na het uiteenvallen van het Ottomaanse Rijk werd onder zijn leiding in 1923 de Republiek Turkije gesticht. Vervolgens was hij het die Turkije opstootte in de vaart der volkeren door het land per decreet te moderniseren.
De dictator (tegenstanders werden vermoord, andere partijen waren niet toegestaan, zijn woord was wet) wordt nog altijd aanbeden in Turkije. Zijn voorbeeld heeft de Turken de liefde bijgebracht voor die ene Grote Man die met zijn visie de richting van de natie bepaalt. Twijfelen aan zijn leiderschap is verraad, zelf nadenken dus ook niet gewenst. Recep Tayyip Erdogan is net zo’n leider, de machtigste zelfs die Turkije sinds Atatürk heeft gekend. Zijn aanhangers nemen hem zijn autoritaire stijl niet kwalijk. Ze bewonderen hem er juist om.
Aan de wilgen gehangen
Aan de ene kant laten de huidige protesten in precies de oude polarisaties in Turkije zien. Vlaggen met de afbeelding van Atatürk, die gelijk staan aan het afwijzen van Erdogan, zijn niet van de lucht. Belangrijker is echter dat maar liefst zeventig procent van de demonstranten in Istanbul in een online enquete van een Istanbulse universiteit aangaf niet gelieerd te zijn aan welke partij dan ook. Tweederde was tussen de 19 en 30 jaar.
Dit zijn de jonge, hoogopgeleide stedelijke Turken die het concept van de Grote Leider aan de wilgen hebben gehangen. Zij willen niet terug naar het oude Turkije, zoals de demonstranten in 2007. Zij willen vrijheden, zij willen eindelijk af van autoritair leiderschap dat regeert per decreet. Niemand hoeft hen te bevelen op te komen dagen op strak georganiseerde bijeenkomsten, zij gaan uit eigen beweging de straat op. Zij, met andere woorden, denken zelf na. En daarmee zijn ze de grootste uitdaging waar Erdogan ooit mee te maken heeft gehad.
Fréderike Geerdink is freelance Turkije-correspondent sinds 2006. Haar standplaats is Diyarbakir, in het zuidoosten van het land. Voor meer info: Journalistninturkije.nl en Kurdish Matters.
Fréderike Geerdink, 15.06.2013 @ 08:43
17 Reacties
op 15 06 2013 at 09:58 schreef Tayfun Balçik:
Erdogan net als Atatürk? Sorry, maar dit getuigt van weinig historische kennis. De vergelijking tussen de dictator Assad met de dictator Atatürk gaat beter op. Per slot van rekening werd in beide regimes mensen enkel en alleen vanwege hun afkomst uitgemoord. Erdogan is de eerste premier van Turkije die openlijk erkende dat er Koerden zijn in Turkije. Er wordt nu zelfs onderhandeld met de PKK en ondanks die autoritaire trekjes praat hij tenminste met de demonstranten in Tuekije. Assad stuurde in maart 2011 zijn milities erop af en veroorzaakte een bloedbad onder vreedzaam demonstrerende burgers. Kritiek op Erdogan en Turkije is belangrijk, maar laten we aub dingen niet overdrijven.
op 15 06 2013 at 14:38 schreef Sasha Berkman:
Veel Nederlanders hebben geen idee wat voor een fascistische doodseskaderstaat het Turkije van voor Erdoğan was. Hun preisen van het Kemalisme vandaag de dag is meestal slechts gebaseerd op islamfobie.
op 15 06 2013 at 14:57 schreef MNb:
“Erdogan net als Atatürk?”
Dat schrijft Frederike dan ook niet – ze schrijft dat ze beide vertegenwoordigers van de oude autoritaire leiderschapsstijl zijn. Dat lijkt mij correct. Voor een inwoner van Suriname is dat zelfs heel herkenbaar; of het nou Venetiaan, Lachman, Sardjoe, Somohardjo, Brunswijk of Bouterse is, allemaal zijn ze even autoritair. Het enige verschil qua stijl is dat ze niet met bedreiging werken om hun aanhang op te trommelen, maar met verleiding – gratis eten, drinken, muziek en feest.
op 15 06 2013 at 16:00 schreef Joris:
Atatürk de eerste sterke leider van de Turken? En alle grote namen van de Ottomaanse geschiedenis dan, waar Erdoğan zich juist aan optrekt? Onder zijn bewind is de duurste Turkse film ooit gemaakt, “Fetih 1453”, een lofzang op Mehmet de Veroveraar. De nieuwe brug over de Bosporus is genoemd naar Sultan Selim I, die Arabië veroverde. En ook de omstreden Taksim-kazerne die ze nu willen herbouwen is een symbool van het Ottomaanse militarisme. De wortels van de genoemde autoritaire stijl gaan verder terug dan Atatürk.
Wel weer een tegenvaller trouwens voor Erdoğan dat de acteur die Mehmet in de film speelde niet naar de recente viering van de Verovering wilde komen. In plaats daarvan sloot hij zich aan bij de protesten in het Gezipark!
En goed dat Frontaalnaakt er weer is!
op 15 06 2013 at 16:37 schreef Kaan:
Beste Sasha Berkman,
Weer andere Nederlanders hebben geen idee dat Erdogans kliek slechts de voor hen lastige fascisten hebben geneutraliseerd en dat tal van andere vertegenwoordigers van die fascistische doodseskaderstaat van het begin af aan al zeer comfortabel in het vaste kader van Erdogans AKP zijn blijven zitten. Kijk dus even in de spiegel voordat je anderen van onwetendheid en simplisme beschuldigt.
op 15 06 2013 at 17:14 schreef Frederike:
Tuurlijk Joris, maar in die tijd bestond de Turkse identiteit nog niet. Ik heb het even over de geschiedenis van de republiek, waarmee ook de (gefabriceerde) Turkse identiteit begon.
En MNb, dank voor zorgvuldig lezen ;-)
op 15 06 2013 at 18:17 schreef Tayfun Balcik:
@ MNB en Frederike, hoeveel Armeniers, Grieken en Koerden zijn op massale wijze uitgemoord, gedeporteerd of geassimileerd tijdens het premierschap van Erdogan? Vergelijk dat ‘aantal’ met die van tijdens het schrikbewind van Mustafa Kemal Ataturk. Dan begrijp je misschien wel wat voor schandalige vergelijking je maakt. Nogmaals, kritiek op Erdogan en Turkije is goed, maar je hoeft daarvoor Ataturk niet te gebruiken. Dat zou een belediging zijn voor de slachtoffers van zijn dictatuur.
op 15 06 2013 at 18:42 schreef Joris:
Dat snap ik, Fréderike. Maar wat mij opvalt is dat Erdoğans AKP bij die fabricage van ‘Turksheid’ en een ‘Turkse’ autoritaire politiek juist teruggrijpt op Ottomaanse modellen als een alternatief voor de traditie van Atatürk.
op 15 06 2013 at 19:42 schreef Sasha Berkman:
Beste Kaan,
Het is wel duidelijk dat jij je persoonlijk aangesproken voelt. Jammer voor jouw, maar het zegt niets over het feitelijk onjuist zijn van mijn stelling. Ik vraag me af waar die agressie vandaan komt.
Overigens beweer ik nergens dat Erdogan een geweldige vent is.
Bovenstaande links gaan over de fascistische praktijken van de machthebbers in Turkije voor Erdogan. Wilders noemt hen “de hoeders van de democratie”. belachelijk gewoon. Ook een groot gedeelte van die jongeren die daar nu protesteren, kinderen van de seculiere elite uit die tijd, zwegen toen vaak.
De mensen die daar slogans roepen “wij zijn de kinderen van Attaturk” vertrouw ik voor geen meter.
Prettige avond nog.
op 15 06 2013 at 21:32 schreef MNb:
“schandalige vergelijking”
De drogreden van de morele verontwaardiging. Het mag niet zo zijn, dus het kan niet zo zijn, dus het is niet zo.
Is het een belediging voor vegetariërs om erop te wijzen dat Hitler er ook één was, omdat de laatste de Holocaust in gang heeft gezet? Of voor hondeliefhebbers zoals ik? Natuurlijk niet. De vraag naar het type leiderschap heeft evenmin iets met de slachtoffers van Atatürk te maken.
Je zou wijzer moeten zijn, Tayfun. Bovendien levert Frederike helemaal geen kritiek op Erdogan – dat is jouw verkleurende bril. Ze geeft een paar feiten en analyseert die. Dat de resultaten daarvan jou slecht uitkomen is jouw probleem en van niemand anders.
op 16 06 2013 at 00:49 schreef dewanand:
namaste geleerde Fnaatkers,
zitten jullie wel weer lekker bloot te typen achter de pc, want dat is hier wel verplicht op dit seculiere fundamentalistische zeik blogje van Peter Breedveld. Wieroe en ik doen dit wel altijd, en ik trek ook netjes mijn kleren uit voor ik start met typen, Wieroe is altijd al bloot als overtuigde nudist.
oud gezegde:
elk volk krijgt de leiders die het verdient.
dit is een soort natuurwet in politieke en machts technische zin, en geweld, misleiding en bedrog horen hierbij. Geldt voor elke natie ter wereld of stam. Zelfs binnen een etnische organisatie geldt dit nog.
Erdogan is wat Turkije nu verdient als volk dus ze moeten niet klagen als hij dan met waterkanonnen de orde en rust wil herstellen in zijn land, het leger en de politie gehoorzamen hem en ze rebelleren niet, dus hij is de baas, en de Turken verdienen dit.
Ik denk nu dat alle landen zonder een kenniseconomie, in een taal isolement, laag opgeleide middenklasse, een fatalistisch geloof (karma, kaste, heilige boekjes), en zonder dominante wetenschappelijke industrie op dit moment een dictatuur zijn of zoiets met dominante, domme, bekrompen despoten aan de macht.
Failed states dus.
dewanand
op 16 06 2013 at 17:09 schreef Olav:
Vraag: betekent het recente protest ook dat de progressieve/vrijzinnige stroming aan het groeien is in Turkije? En gaan we dat terugzien in komende verkiezingsuitslagen? Want de grootste partijen van het land zijn tot nu toe natuurlijk allemaal van die autoritaire bolwerken, waar geen werkelijke verbetering van de democratie van hoeft te worden verwacht.
op 17 06 2013 at 06:47 schreef Ralph van der Geest:
Met de titel vsn dit prima stuk in gedachte, komt bij mij telkens maar weer de gedachte op hoe fijn het zou zijn als nederlanders eens zelfstandig zouden gaan nadenken.
op 17 06 2013 at 15:33 schreef Kaan:
Beste Sasha Berkman,
Wat ik u duidelijk probeer te maken is dat er geen scherpe lijn getrokken kan worden tussen de “fascistische doodseskaderstaat” van voor 2002 en die van daarna (voor AKP, na AKP), zoals u dat wel heel erg simpel lijkt te doen. Bureaucraten, politici, officieren, politie behorende tot deze doodseskaderstaat worden tegenwoordig gewoon in de watten gelegd door de AKP, waardoor hetgeen wat u doet een brutale klap is in het gezicht van slachtoffers en hun nabestaanden.
U hoeft dus niet te komen met links naar Amnesty Int., want ik betwist helemaal niet wat daar staat. Wat Wilders en islamofoben verder allemaal rondlullen in Nederland kan me aan mijn reet roesten en is volledig irrelevant t.o.v. het gebeuren in Turkije.
De jongeren die vandaag protesteren hebben reeds meer dan 10 jaar niets anders gezien dan een despotische Erdogan aan de macht. Hen erop wijzen dat Kemalisme niet het juiste alternatief is mag, maar hen de les lezen over de jaren ’90 is daarom vrij dom, aangezien ze toen nog maar kleuters of tieners waren.
Overigens bestaat de motor van deze protesten uit jongeren die ook het Kemalisme niet meer als alternatief zien – zie bovenstaand artikel
op 17 06 2013 at 20:31 schreef Sasha Berkman:
Is het nu jammer of niet dat een Kaan niet meer op mijn reactie ingaat?
op 17 06 2013 at 20:44 schreef Sasha Berkman:
Olav: Dat lijkt me een kwestie van dialectiek. Ja natuurlijk. Alle voorwaarden zijn er.
Het is vooral belangrijk om de geluiden van links op te zoeken binnen de huidige kakafonie van links, koerden, voetbalsupporters, een jonge gestudeerde generatie stedelingen (die tot voor erdogan zwegen toen linksen en koerden werden gemarteld en vermoord), vrijzinnige moslims etc etc, versus de erdogan achterban (die destijds ook werden onderdrukt) met de aanhangers van attaturk daar tussendoor. Allewieten hebben ook een heel bloedig verleden met de pre-erdogan fascisten.
etc.
Het zijn spannende tijden! Ik las dat in Bulgarije nu ook de pleuris is los gebroken?
op 17 06 2013 at 22:25 schreef Sasha Berkman:
Kaan: u en ik zijn het eens. Dat mijn argumentatie, redenatie, etc, bij u wat kort door de bocht overkomt, uitgelegt kan worden als pro-erdogan, is mijn fout.
RSS