Japan de bevrijder
Peter Breedveld
De Oost-Azië-specialist van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken Stanley Hornbeck schreef in 1937:
‘De Verenigde Staten zijn zo overweldigend afhankelijk van Zuidoost-Azië, dat ons hele buitenlandse beleid daarop moet worden afgesteld. (…) Het is niet overdreven te stellen dat de Verenigde Staten, om te overleven als een industriële grootmacht, gedwongen zou zijn om oorlog te voeren tegen elke macht die onze handelsbelangen in dat deel van de wereld in gevaar zou brengen.’
De bedreigende macht waarover Hornbeck schreef was natuurlijk Japan. Dat land was in krap vijftig jaar veranderd van een volstrekt achterlijk, feodaal rijk in een moderne, industriële grootmacht en een geduchte concurrent van de Westerse mogendheden. Die hadden zich in de eeuwen daarvoor verrijkt in hun Aziatische koloniën. Maar Japan toonde zich een meester in de tak van sport waarin het Westen altijd had geëxcelleerd, de vrije handel. Door de goedkope Japanse produkten lagen de Britse en Nederlandse textielindustrie op hun reet, was de Nederlands-Indische scheepvaart in gevaar, werd de Singaporese rubberhandel bedreigd en verloren Nederland, Engeland en Amerika hun Zuidoost-Aziatische afzetmarkten.
De westerse landen besloten hun vrije marktprincipes opzij te zetten en begonnen in de jaren dertig Japanse produkten te weren om hun eigen handelsbelangen te beschermen. Bovendien werd het Japan steeds moeilijker gemaakt om toegang te krijgen tot de natuurlijke grondstoffen in Zuidoost-Azië zoals olie en ijzererts. Daardoor stond Japan met zijn rug tegen de muur. Toegang tot grondstoffen en afzetmarkten was ook voor Japan, zoals voor de Verenigde Staten, niets meer of minder dan een kwestie van overleven.
Veel Amerikaanse diplomaten, zoals Oost-Azië-specialist Maxwell Hamilton en Eugene Dooman, adviseur van de Amerikaanse ambassade in Japan, pleitten ervoor Japan te laten delen in de natuurlijke bronnen en de afzetmarkten in Azië. Zo zou volgens hen worden voorkomen dat militaire haviken in Japan teveel grip zouden krijgen op het buitenlandse beleid van de Japanse regering. Maar iemand als Hornbeck, die veel invloed had op de Amerikaanse president Roosevelt en die zeer anti-Japans was gezind, verzette zich steeds tegen elke vorm van toenadering tot Japan. De Verenigde Staten en de andere koloniale machten in Azië bleven volharden in hun weigering, totdat in Japan zelfs antimilitaristische, zuivere liberalen als minister van Handel en Industrie Kobayashi Ichizoo geen andere uitweg meer zagen dan zich met geweld toegang te verschaffen tot de Aziatische regio.
De Japanse verovering van Oost-Azië was echter niet alleen een kwestie van overleven. Japan zag zichzelf ook als bevrijder van Oost-Azië en dat was zeker geen holle retoriek. Sinds de veroveringen van Hendrik de Zeevaarder (1394-1460) was zo’n beetje elk Aziatisch land in bezit gekomen van een Westerse grootmacht en als het dat niet was, zoals Thailand en China, moest het verregaande bemoeienis van Westerse mogendheden in de eigen binnenlandse aangelegenheden dulden. In China voerden de Britten bijvoorbeeld vernietigende oorlogen om de Chinezen te dwingen opium te verbouwen en te consumeren, terwijl dat in Groot Brittannië zelf verboden was.
Japan had het Westen met succes twee eeuwen lang buiten de deur weten te houden. Alleen Nederland mocht er, vanaf het kunstmatige gevangeniseilandje Deshima en onder strikte voorwaarden, handel drijven. Aan die zelfgekozen isolatie werd in 1854 onder dreiging van geweld een eind gemaakt door de Amerikaanse commodore Matthew Perry. Japan werd gedwongen havens te openen voor Westerse grootmachten die er handel wensten te drijven en vanaf dat moment begon een stelselmatige vernedering van het land door het Westen.
Om te beginnen werd Japan na de openstelling gedwongen een aantal ongelijke verdragen te sluiten met Amerika, Nederland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland. Die verdragen kwamen er op neer dat Japan buitenlandse bemoeienis in de eigen binnenlandse aangelegenheden moest dulden, zoals ook Thailand en China. Om aan die vernedering zo snel mogelijk een einde te maken, begon Japan als een gek te moderniseren. Er kwam een wettenstelsel naar Westers model, allerlei Japanse tradities werden hervormd of afgeschaft (zo werd het gemengde baden opeens verboden, publieke naaktheid was voortaan een schande) en de Japanse elite begon zich over te geven aan allerlei Westerse modeverschijnselen. Dat hielp: in 1894 werden de ongelijke verdragen eindelijk herzien, maar toen was er al een stevige basis gelegd voor een fervent anti-Westerse houding.
Japan realiseerde zich nu dat de Westerse mogendheden niet simpelweg op afstand konden worden gehouden door de grenzen te sluiten. Er was niet veel voor nodig om onder de voet gelopen te worden en hetzelfde lot te ondergaan als de rest van Azië. Daarom besloot het land om, zoals het in die tijd een moderne grootmacht betaamde, koloniën te veroveren. Verschil met alle andere moderne grootmachten, die er koloniën op na hielden, was dat ze voor Japan niet dienden als wingewest maar als buffer tegen mogelijke agressors. Het waren overigens Westerse adviseurs die het land hadden gewezen op de noodzaak daarvan. De Pruisische adviseur van de Japanse krijgsmacht, een zekere majoor Meckel, had er bijvoorbeeld op gewezen dat Korea een dolk was ‘die gericht is op het hart van Japan’. Elke vreemde mogendheid kon via dat land makkelijk Japan binnenvallen. Korea moest dus een Japanse kolonie worden maar daarvoor moest eerst oorlog worden gevoerd met China, dat aanspraak op Korea maakte.
Aldus geschiedde in 1894 en Japan versloeg China met betrekkelijk gemak. Tot de oorlogsbuit behoorden Taiwan, de Pescadoren, en het schiereiland Liaotung in Mantsjoerije. Een mooie buffer tegen buitenlandse agressie. Maar dat ging Rusland, Frankrijk en Duitsland te ver en Japan moest afzien van het schiereiland, dat Rusland zich later doodleuk zelf toeëigende. Dat werd in Japan gezien als verschrikkelijk onrechtvaardig en het moet gezegd, het land had wel een punt.
Na de overwinning van Japan op China gold het land in het Westen, waar het volstrekt normaal was om vreemde landen binnen te vallen, te onderwerpen en te gebruiken als wingewest, opeens als het ‘Gele Gevaar’. Dat resulteerde in een anti-Japanse hetze die zijn weerga niet kende. Japanse immigranten werden gemolesteerd en zelfs voor niets gearresteerd in Engeland, de Filippijnen en Nederlands-Indië. Toen Japan een oorlog tegen Rusland won, werd dat er natuurlijk niet beter op.
Zelfs toen Japan zich in de Eerste Wereldoorlog een trouw bondgenoot van de geallieerden had getoond (het land nam vrijwel alle oorlogshandelingen in de Stille Zuidzee waar) bleef het door het Westen gewantrouwd en vernederd worden. Terwijl de overige geallieerden enthousiast de oorlogsbuit verdeelden, werd het Japan verboden militaire installaties te bouwen op de Stille Zuidzee-eiland die het op Duitsland had veroverd, maar het toppunt was de weigering van Japans bondgenoten om bij de vorming van de Volkenbond een clausule op te nemen waarin de gelijkheid van alle burgers van de lidstaten zou worden gewaarborgd, zonder onderscheid te maken tussen ras of religie. Een Japanse gezant, baron Makino Shinken, betoogde tijdens de onderhandelingen dat
‘onder een overeenkomst, waarin besloten is dat elke lidstaat de ander verdedigt in geval van oorlog, de burgers van die lidstaten zeer wel mogen verlangen dat ze op gelijke voet staan met degenen die ze desnoods met hun leven verdedigen.’
Het Japanse voorstel werd verworpen door de Amerikaanse president Woodrow Wilson, de man die het zelfbeschikkingsrecht en de gelijke rechten voor alle volken zo hoog in het vaandel had staan.
Hierna werd Japan keer op keer ingewreven dat het door de andere grootmachten nooit als een gelijkwaardige natie zou worden beschouwd. Er volgden racistische immigratiewetten in Californië en Australië, specifiek gericht tegen Japanners, horrorverhalen over de schandelijke behandeling van Japanners in den vreemde bereikten het thuisfront en een lawine aan publicaties, vele onder het mom van ‘wetenschap’ deden op hysterische toon kond van het gevaar dat Japan vormde.
Intussen zagen ook de Japanners wel hoe het er in de Aziatische koloniën toeging. Racisme in Nederlands-Indië, onderdrukking in India en Maleisië, uitbuiting en wantoestanden in de hele regio. De idee dat Japan de Aziatische volken moest bevrijden werd breed aangehangen en niet alleen in Japan. Thaise en Indonesische nationalisten zochten contact met invloedrijke Japanse politici en lieten zich opleiden in Japan. Tot in Noord-Afrika inspireerde de Japanse overwinning op Rusland de onafhankelijkheidsbewegingen. In 1942 werd de Japanse invasie van Nederlands-Indië door de inheemse bevolking dan ook met gejuich begroet.
Betekent dat, dat het Japan werkelijk te doen was om het ideaal van een bevrijd en onafhankelijk Oost-Azië? Nee, de verdere ontwikkelingen in de Tweede Wereldoorlog bewijzen het tegendeel. Toen de latere Indonesische president Soekarno in 1943 het Japanse militaire gezag wees op beloftes die hem door de Japanse regering waren gedaan met betrekking tot de onafhankelijkheid in zijn land, werd hem te verstaan gegeven dat hij moest dimmen. Maar voor honderdduizenden gesneuvelde Japanse soldaten was de oorlog wel degelijk een strijd tegen een westerse, racistische onderdrukker.
Als het Westen Japan niet tientallen jaren stelselmatig op grove racistische wijze had bejegend, beledigd, vernederd, het land elke waardigheid niet had ontzegd, en als het Japan in staat had gesteld om via vrije handel grondstoffen in te kopen en producten af te zetten, dan was het voor de Japanse militaristen een stuk moeilijker geweest het Japanse volk mee te slepen in een lange en vernietigende oorlog. Misschien was die dan wel nooit uitgebroken.
Peter Breedveld is Japanoloog
Japan, Peter Breedveld, 15.08.2012 @ 13:26
40 Reacties
op 15 08 2012 at 14:16 schreef yurp:
Bedankt Peter, een zeer interessant stuk onbekende geschiedenis!
op 15 08 2012 at 14:29 schreef Pyt van der Galiën:
Goed en gedurfd artikel. Japan was niet slechter (of beter) dan Engeland, Nederland of de VS. De laatsten hielpen tijdens de onderwerping van de Filipijnen minimaal 600.000 mensen om zeep. Over de wandaden in Nederlands_Indië hebben we het hier al vaker gehad.
De oorlog in ZO-Azië was een conflict tussen drie imperialistische grootmachten, die alle drie kilo’s boter op hun hoofd hadden. En naast de grootmachten was er uiteraard nog het hypocriete dwergstaatje Nederland.
Nogmaals: uitstekend artikel, al zullen hele volksstammen die de waarheid maar liever niet onder ogen zien wel volledig over de rooie gaan.
op 15 08 2012 at 14:40 schreef yurp:
De vermeende ‘weg-met-ons’ mentaliteit van Peter zal wel weer breed uitgemeten worden, ja.
op 15 08 2012 at 15:13 schreef historicus:
Dat Japan in die tijd en daarvoor zelf tot op het bot racistisch was wordt hier voor het gemakt verzwegen. Ze kunnen er in China en Korea nog over mee praten.
De kritiek op de immigratie wetten van de VS en canada is ook totaal uit de lucht gegrepen. Waarom zouden ze zelf niet mogen bepalen wie hun land inkomt? De immigratie wetten in Japan waren veel strenger.
Dit is hetzelfde als Joden de schuld van de holocaust geven omdat er onder Joden ook racisme tegen niet joden bestond (en bestaat).
“”Maar voor honderdduizenden gesneuvelde Japanse soldaten was de oorlog wel degelijk een strijd tegen een westerse, racistische onderdrukker.””
De meeste soldaten hadden nog nooit een blanke gezien. Ze werden onderdrukt door hun eigen fascistische land. Niet door de blanke zondebok.
Wat vind je trouwens van de racistische immigratie wetten van het hedendaagse japan?
Om over de onderdrukking nog maar niet te spreken.
op 15 08 2012 at 15:15 schreef Bertje:
@ Peter
Je blijft me positief verbazen wat een goed stuk zeg.
Eindelijk eens een genuanceerd beeld over Japan.
op 15 08 2012 at 17:53 schreef Dirk:
Interessante invalshoek van de geschiedschrijving over Japan.
“Japan als bevrijder” vind ik echter een tamelijke boude bewering.
Zou men daar in Nanking net zo over gedacht hebben?
op 15 08 2012 at 18:06 schreef leo schmit:
Een gepast moment om hieraan te herinneren, Peter, met nog maar 2 dagen te gaan voor de viering van de Indonesische Onafhankelijkheid Verklaring op 17 augustus en natuurlijk ook de gedachte aan de overgave van Japan. Wat betreft de Japanse rol bij Indonesie’s onafhankelijkheid, hoewel Soekarno in 1943 ongeduldig werd, besloten de Japanse bezetters in 1945 toch tot oprichting van een Nationaal Commitee dat de onafhankelijkheid kon voorbereiden, olv Soekarno, Hatta en Soepomo, die gezamelijk ook de Indonesische Grondwet schreven. Met als gevolg na de overgave en ontwapening van het Japanse leger in N-I, de razende moordpartijen van de Britten in Surabaja (Gurka’s en Sikhs werden ingezet) en later de al even krankzinnige ‘Politionele Acties’ van de Nederlanders (oud esessers en werkeloze jongens werden ingezet).
De versiering van de stad is gaande, er klinkt nu al overal vuurwerk, maar dat kan ook vanwege ‘buka puasa’ zijn. Ik ga er vrijdag met belangstelling bijstaan. Nog snel even de tekst van ‘Indonesia Raya’ instuderen.
Over het verraad van de Volkenbond tegenover Japan heeft J.G Farrel een schitterend boek geschreven: ‘The Singapore Grip’. Daarin… straks verder.
op 15 08 2012 at 18:48 schreef 15 augustus, de herdenking van de capitulatie van het Japanse fascisme | De Vrije Chroniqueurs:
[…] Elders wordt Japan als bevrijder gezien. Maar ondanks deze waan en het feit dat Japan tijdens de verovering en bezetting van Zuidoost-Azië niet alleen de blanke naar het leven stond, maar ook de autochtone bevolkingen van de bezette landen schandelijk racistisch bejegend heeft, vond het regime zijn gelijke in de terreur en het racisme van de andere asmogendheden. […]
op 15 08 2012 at 19:31 schreef Haes:
Goed stuk Peter. Als collega-Japanoloog kan ik je visie alleen maar beamen. Zij het dat ik jaloers ben op de manier waarop je het verwoord. Ik heb nu in ieder geval goede munitie om kritische vragen te pareren.
Het gezeik begint inderdaad al weer bij “historicus”.
En Dirk, ik denk inderdaad dat men daar in Nanking niet zo over gedacht zal hebben, maar China is dan ook Indonesië niet en bovendien beweert Peter dat ook helemaal niet, integendeel zelfs.
op 15 08 2012 at 19:32 schreef You On A Gin:
Ging na de 2e Wereldoorlog nog een stapje verder.
http://en.wikipedia.org/wiki/Japanese_American_internment
In 1988 hebben ze daarvoor excuses aangeboden en zijn ze met goedmaakgeld over de brug gekomen.
op 15 08 2012 at 19:34 schreef dewanand:
namaste Peter en Fnaakters,
Heel mooi historisch verhaal, dingen eruit wist ik allang, maar de nieuwe feiten zijn interessant. Duizenden jaren lang was er een bittere rassenstrijd op aarde tussen alle volkeren en rassen, en nu gaat dit gewoon netjes door geloof ik. Ik onderzoek dit en zie het nu anders. Nu in Nederland zie je opnieuw dat men met vijandbeelden werkt en de samenleving is versplinterd nu, en verloederd. Er is zoveel intolerantie en de cijfers liegen niet. Misschien is het waar, en is de geschiedenis verdoemd om zichzelf te herhalen, zoals filosofen al vroeger zeiden. Onderzoekers zeggen al van dat wij in een tijdperk van gewapende vrede leven, gezien het hoge tempo van bewapening wereldwijd. Wie zijn de nieuwe vijanden en wat wil men echt met ze doen?
Het moderne kolonialisme is al heel ver ontwikkeld en het drama is compleet. Heel moeilijke zaak denk ik. Het hele internet radicaliseert nog meer mensen zo te zien en isoleert ze. Heel raar, daarom vind ik FN zo mooi, hier krijg ik rust en ruimte.
dewanand
op 15 08 2012 at 19:35 schreef MNb:
Vraagje: hoe vonden ze het in Mantsjoerije/Mantsjoekwo, Korea en op Formosa dat ze “bevrijd” werden door de Japanners? Voor mij zijn de bevindingen van de plaatselijke bevolkingen het beslissend criterium, niet die van Japanologen.
“Misschien was die dan wel nooit uitgebroken.”
Hoe precies hadden de ABDA landen kunnen voorkomen dat Japan op 7 juli 1937 de aanval op de rest van China opende? Eurocentrisch als we zijn willen we het niet weten, maar dat was toch echt het begin van WO-2.
Voor wat Nederlands-Oost Indië betreft:
http://www.dutcheastindies.webs.com/
Inderdaad werden de Japanners overal als bevrijders (van Nederlandse onderdrukking) binnengehaald, behalve op Timor en Papoea-Nieuw Guinea.
http://www.go2war2.nl/artikel/2172/Slag-om-Timor.htm
Spence, Veale en Van Straten hadden het zonder steun van de plaatselijke bevolking nooit gered.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Guerrillaoorlog_van_het_Indische_leger_op_Nieuw-Guinea
Idem voor JV de Bruyn, Eechoud en Geeroms.
op 15 08 2012 at 19:42 schreef Peter:
De mensen die Nanking etcetera aanhalen, hebben slordig gelezen of gewoon bewust verkeerd geïnterpreteerd. Ik schrijf immers:
Betekent dat, dat het Japan werkelijk te doen was om het ideaal van een bevrijd en onafhankelijk Oost-Azië? Nee, de verdere ontwikkelingen in de Tweede Wereldoorlog bewijzen het tegendeel.
Nederland zag zichzelf ook als verheffer van de Nederlands-Indische bevolking. Kun je ook vragen: wat vond de bevolking van Banda daarvan? O wacht, er was geen bevolking van Banda meer, WANT DIE WAS GODVERDOMME TOT DE LAATSTE BABY UITGEROEID!
Door die beschaafde, roomblanke Nederlanders.
op 15 08 2012 at 19:48 schreef You On A Gin:
Nu het toch over Nederlands Indië gaat, voor de mensen die het gemist hebben:
http://altijdwat.ncrv.nl/nieuwsblogs/kapitein-raymond-westerling
op 15 08 2012 at 20:03 schreef historicus:
@Peter
De Indonesische bevolking zag de Nederlanders als heersers. Ze hadden tot de opkomst van het nationalisme niet meer bezwaren tegen de Nederlandse heersers dan tegen andere heersers. Dit valt af te lezen aan het grote aantal gemengde huwelijken en in de mate waarin het geaccepteerd werd.
De mensen die over Nanking beginnen zie in dat jou verhaal eenzijdig is en aan de historische drogredenering leid.
Cognitieve dissociatie is iets waar de meeste landologen aan leiden.
op 15 08 2012 at 20:27 schreef Peter:
Ach ja, natuurlijk! ‘Cognitieve dissociatie’!
Je lult uit je nek, Historicus. Aan het aantal gemengde huwelijken kun je zien dat mensen geil van elkaar worden, niet dat de Indonesiërs het fijn vonden om door de Nederlanders te worden gediscrimineerd, onderdrukt, verstoken van scholing en adequate gezondheidszorg, geweerd uit zwembaden en andere publieke gelegenheden, enzovoort, enzovoort.
op 15 08 2012 at 21:22 schreef historicus:
Vraag je meer intelectuele collega’s bij de UvA maar is wat cognitieve dissociatie betekend.
Het feit dat gemengde huwelijken allom tegenwoordig waren toont aan dat de mensen elkaar niet haten. Dan zouden die huwelijken wel nooit geaccepteerd zijn geweest. Dat jij bij huwelijken enkel aan geilheid denkt zegt meer over jou relaties.
De haat tegen Nederlanders begon pas toen segregatie in de 20ste eeuw af begon te nemen.
op 15 08 2012 at 21:25 schreef MarcodB:
Uitstekend stuk, Peter. Veel geleerd, en veel food for thought. Dank!
op 16 08 2012 at 08:11 schreef Peter:
Ik weet wat cognitieve dissociatie is, historicus van lik-me-vestje. Het is hét toverwoord voor domoren met een Internetverbinding, die geen argument van een dronken aardbei kunnen onderscheiden.
Je hebt tot nu toe alleen maar gezwateld en met non-sequiturs gestrooid. Dat ga ik natuurlijk niet onbeperkt toelaten. Lees eerst eens een boek over de Nederlandse koloniale geschiedenis. Leer wat feiten. Daarna – misschien – lullen we verder.
op 16 08 2012 at 08:11 schreef yurp:
@historicus
In hoeveel gevallen van de huwelijken ging het om een Indonesische man met een Nederlandse vrouw? Volgens mij trouwden Nederlanders wel met lokale vrouwen maar was het andersom een schande. Een inlander als hoofd van de huishouding.
op 16 08 2012 at 09:22 schreef hassnae:
Vraag je meer intelectuele collega’s bij de UvA maar is wat cognitieve dissociatie betekend.
Schermen met termen als ‘cognitieve dissociatie’, maar ‘eens’ als ‘is’ schrijven, net als de gemiddelde VMBO-er. Dan kan de vervoeging van betekenen ook niet anders dan misgaan, en is het sneuvelen van een letter hier of daar onvermijdelijk.
op 16 08 2012 at 09:28 schreef leo schmit:
Een Japanoloog maakt nog geen Indonesianist, Peter. Lees eens wat over de Welvaartsdiensten van 1906, de Landbouwvoorlichtingsdienst, het Volkskredietwezen, de Inlandsche scholen en de Doktersopleiding in Salemba, alle bedoeld voor en open voor de Indonesische bevolking.
Ik vraag hier wat rond op kantoor of er, een dag voor Onafhankelijkheiddag No. 67, nog gevoelens van dankbaarheid bestaan jegens de ‘Japanse Bevrijder’. Dat zegt niemand iets, maar dat kan aan het onderwijs liggen. Japan als de ‘Grote Broer’- dat was de slogan uit die periode- de bevrijder? Misschien in het begin, maar niet langer nadat er een systeem van dwangarbeid werd ingevoerd en zeker niet nadat de Japanners voedsel en waren in beslag begonnen te nemen en het volk uitgehongerd in van rijstzakken gemaakte kleding rondliep. Dat zijn de verhalen die ik hoorde, toe ik hier in de jaren ’80 werkte. Ja, tot en met een terugverlangen naar de Nederlandse tijd. Ik hoorde tijdens de Suharto dictatuur, regelmatig ouderen, die het nog mee hadden gemaakt verzuchtend spreken van die ‘Zaman Normal’.
op 16 08 2012 at 10:14 schreef Peter:
Ik heb ook een paar jaar Indonesisch gestudeerd, Leo, en ik heb me tijdens mijn twee studies gespecialiseerd in de relatie tussen Japan en Zuidoost-Azië, in het bijzonder Indonesië. Ik heb twee jaar lang met een onderzoeksvoorstel geleurd over de rol van Japan bij de Indonesische nation-building.
Dus ja, ik ben wel degelijk een Indonesianist of some sort. Niet dat je een Indonesianist moet zijn om een stelling als “er waren veel gemengde huwelijken, dus zagen Indonesiërs de Nederlanders niet als onderdrukker” grinnikend de prullenbak in te mieteren.
Onafhankelijkheidsbewegingen in Indonesië en alle andere gekoloniseerde landen – tot in Noord-Afrika toe, waren geïnspireerd door de Japanse overwinning op Rusland en stuurden zoons en afgevaardigden naar Japan om zich daar te laten opleiden.
Japan speelde een grote rol in de opkomst van een inlandse elite in Nederlands-Indië, onder meer dankzij de goedkope Japanse producten, die inlandse ondernemers minder afhankelijk maakten van de Nederlanders en ze economische slagkracht gaven.
Dat iets is onderbelicht, wil niet zeggen dat het niet bestaat.
op 16 08 2012 at 10:50 schreef Peter:
Edo, de grote mensen zijn nu even met elkaar aan het praten. Ga taartjes maken in de zandbak of zo. Overduidelijk heeft jouw oma het verschil niet gemaakt in Nederlands-Indië en dat er is geleden in de Jappenkampen, weet iedereen in Nederland echt wel.
Dat er is geleden onder de Nederlandse wreedheden, daar willen veel mensen nog steeds niks van horen.
op 16 08 2012 at 11:36 schreef yurp:
Mensen lezen maar verdomd slecht. Peter geeft aan hoe het is gekomen dat de fascistische oorlogsvoerders in Japan aan de macht konden komen en hoe Aziatische nationalisten een voorbeeld zagen in Japan. Waarom wordt er dan het vervolg van de oorlog bij getrokken? Als ik zeg dat de herstelbetalingen en vernedering van Duitsland na WO I de nazi’s in het zadel hebben geholpen en dat bijvoorbeeld de Wit-Russen in eerste instantie dolblij waren om verlost te zijn van de Bolsjewisten. Ben ik dan de nazi-wreedheden goed aan het praten?
op 16 08 2012 at 12:11 schreef Peter:
Edo, ongelofelijke, onvermoeibare, mentaal uitgedaagde drammer, dit is de laatste keer: mijn betoog gaat over de aanloop naar de oorlog. Japan stuurde niet aan op een oorlog, Japan wilde toegang tot grondstoffen. Het Westen duldde geen concurrentie van Japan en toonde zich al zeer vroeg bereid om desnoods een oorlog te voeren om de concurrentie uit te schakelen.
Als je daar iets tegenin te brengen hebt: bring it on. Zwakzinnige jeremiades die kant noch wal raken zullen echter alleen door jouzelf en de moderator worden gelezen en vervolgens getrasht, ook al plaats je er dertig achter elkaar.
op 16 08 2012 at 12:30 schreef MNb:
“mijn betoog gaat over de aanloop naar de oorlog”
Dus ga ik off-topic, want dit gaat weer eens over de nasleep, maar zet toch een paar dingetjes netjes feitelijk recht:
“Japan stuurde niet aan op een oorlog,”
Japan begon er één. Tegen China, op een moment (eigenlijk twee, want in 1930 was het ook al raak) dat de Geallieerden er toevallig niets van doen hadden. Met de nadruk op toevallig.
Je presenteert een vals dilemma, PB. Het feit dat de Nlse, Britse en Amerikaanse kolonisten (jawel, de Philippijnen) de slechterikken waren sluit helemaal niet dat de Japanners eveneens slechterikken waren, in welk opzicht dan ook.
Je hebt dan ook gefaald in de bewijsvoering van de geciteerde bewering.
op 16 08 2012 at 12:40 schreef Peter:
MNb, je gaat op precies dezelfde toer als Edo. Hoe moeilijk is het om goed te lezen? Zeg ik dat de Japanners geen slechteriken waren? Ontken ik de Japanse wreedheden? Neen.
Ik ken het Trouw-stuk en zie niet wat dit met mijn betoog te maken heeft.
Japan heeft oorlog gevoerd met China én Rusland. Dit in een periode waarin de westerse machten niets anders deden in Azië en Afrika dan op vreedzame wijze het christelijke geloof verbreiden.
O, wacht.
Japan wilde de oorlog met het Westen niet. Amerika wilde die wel. Amerika wilde die en kreeg die.
op 16 08 2012 at 13:41 schreef rakker:
Peter, was de aanval op Pearl Harbour dan een kwestie van slechte timing?
Of wilden ze laten zien waartoe ze in staat waren (zoals een Japanner mij uitlegde)?
op 16 08 2012 at 15:18 schreef leo schmit:
Ik vind het een goed en gepast stuk. Ik observeer dat in de huidige perceptie van de Indonesiers op hun eigen onafhankelijkheid de rol van Japan onderbelicht, zoniet te verwaarlozen is.
Ik beweer niet dat iets niet bestaat, noch wat betreft de inspiratie van Japans overwinning voor nationalisten in Zuidoost Azie, noch wat betreft het racisme in N-I, of de emancipatie van de Inlandse elite. Het Internationale Communisme speelde daar ook een rol in (Sneevliet). En de internationale cooperative bewegingen, Raifeissen, Rochdale, Grunvik.
Dat brengt me weer op de Welvaartsdiensten. Men kan stellen dat de Welvaartsdiensten een doekje voor het bloeden waren, of een poging om de nationalistische aspiraties in te kapselen, maar deze boden wel waardevolle diensten in landbouw, onderwijs, gezondheid en kredietverlening en waren ook de bron van het kader dat Indonesie na ’45 ging besturen. Rond 1930 werd ook de Yokohama Bank actief in N-I.
Kunnen we het er overeens worden dat in vooroorlogs Indonesie er zowel racisten als idealisten actief waren in een context die in toenemende mate onder buitenlandse invloed kwam te staan en onvermijdelijk tot onafhankelijkheid ging leiden?
op 16 08 2012 at 18:21 schreef MNb:
Dan hebben we dit nog.
“Het Westen …. toonde zich al zeer vroeg bereid om desnoods een oorlog te voeren om de concurrentie uit te schakelen.”
In het algemeen is dit natuurlijk waar, dat is waar alle koloniale oorlogen om draaiden. Alleen lag het nou net eind jaren 30 een tikkie anders. Landen die bereid zijn een oorlog te voeren hebben niet zulke armzalige legers als de VSA, GB en Nederland in die periode hadden. Toen de laatste twee met bewapening begonnen was die tegen Duitsland gericht, in het Verre Oosten was alleen aftands spul beschikbaar. De VSA begonnen pas serieus ná Pearl Harbour.
De grondoorzaak is dezelfde: racisme. De blanke kolonialen konden zich domweg niet voorstellen dat een stel spleetogen in staat was een modern leger op te bouwen en complexe operaties uit te voeren. In hun verwaandheid dachten ze dat Japan geen serieuze oorlog kón beginnen. Toen ze hun fout inzagen was het te laat.
Stalin maakte die fout niet (wel andere). Die stuurde in de zomer van 1939 zijn beste generaal naar het oosten om Japan in de pan te hakken bij Khalkin Gol.
PB, je geleuter over het christelijk geloof verspreiden is een stropop jou onwaardig.
op 16 08 2012 at 18:52 schreef Peter:
Het was dan ook sarcasme.
op 16 08 2012 at 18:55 schreef Peter:
Rakker Toen Japan Pearl Harbor aanviel, was het land al volledig klaargestoomd voor een oorlog. Japanse vredesduiven waren – mede dankzij de opstelling van de Westerse grootmachten – allemaal kaltgestellt door de haviken. Ze hadden ook geen argumenten meer, want elke poging tot onderhandelingen was – ook door Nederland – gefrustreerd.
op 16 08 2012 at 19:56 schreef eduvas:
Toch wil ik nou wel weten wat “cognitieve dissociatie” is. Wat “dissociatie” is weet ik, en ook weet ik wat “cognitieve dissonantie” is.
Maar het hier gebruikte mengsel zegt me niets. Ook google helpt niet echt.
op 16 08 2012 at 20:08 schreef rakker:
Dank. Ik weet te weinig van die voorgeschiedenis.
Wel weet ik dat de naar de VS geëmigreerde Japanners diep gegriefd waren omdat ze bij het begin van de oorlog door de autoriteiten in kampen werden opgesloten, ze waren namelijk helemaal geen Japanners meer, maar Amerikanen en daarom loyaal aan hun nieuwe vaderland.
op 16 08 2012 at 21:38 schreef You On A Gin:
@ eduvas
Ah, dan lag het dus toch niet aan mij. :)
op 17 08 2012 at 11:46 schreef leo schmit:
Peter, nogmaals je betoog klopt, met name door het verraad van het Westen in de Volkenbond had Japan weinig keuze. Dat wordt beschreven in J.G. Farrel ‘The Singapore Grip’, waarbij het Engelse belang vooral bij de rubberhandel aldaar lag. Een zoon van een rubberhandelaar komt verbitterd terug van een vrijwilligersjaar bij de Volkenbond, om te moeten aanzien hoe men in deze handel op oude voet doorgaat, terwijl het Japanse leger Singapore omsingelt en inneemt.
Toch nog een vraag voor de nuance:
‘Japanse vredesduiven waren – mede dankzij de opstelling van de Westerse grootmachten – allemaal kaltgestellt door de haviken.’
Lag het wel zo zwart-wit wb duiven en havikken? In de Japanse film ‘For those who love’ (2007), die hier in J net is uitgezonden op het Azie filmkanaal R&D, worden de offers van de kamikaze piloten in beeld gebracht. Aan het begin van de film zien we juist de legerleiding (havikken?) het argument van ‘bevrijding’ gebruiken als motivatie voor de oorlog. Het grondstoffen argument wordt niet gevoerd. Lag dat misschien bij de duiven? Hoe zat dat nou?
op 17 08 2012 at 12:12 schreef Peter:
Ik denk niet dat je militairen zover krijgt voor hun land te sterven als je ze eerlijk zegt dat het om grondstoffen te doen is, Leo.
Maar dat is de kern van mijn hele betoog: het Japanse volk, dat niet slechter of wreder of gekker is dan enig ander volk, heeft zich die oorlog in laten praten met retoriek over de bevrijding van Oost-Azië.
Je krijgt een preciezer antwoord van me (namen en citaten), maar daarvoor moet ik mijn papieren archieven in. Later dus.
op 17 08 2012 at 16:34 schreef Harry:
@Historicus
over het racisme van Japan in die tijd kunnen we het nog eens hebben, maar antisemieten waren de Japanners i.t.t. een groot deel van de westerse wereld zeker niet. Sugihara Chiune, diplomaat in Letland hielp zo’n 6000 joden ontsnappen aan de nazi’s. En dan was er nog luitenant generaal Higuchi Kiichiro die in 1938 zo’n 20.000 joden uit de handen van de nazi’s hield.
op 24 08 2012 at 22:17 schreef Harry:
@Edo Blauw
Vergeet Multatuli en lees het Rhemrev rapport of de ‘Miljoenen van Deli’. Leg een foto van de koelie verblijven in Sumatra naast die van een Japans kamp; nauwelijks verschil, behoudens het kleurverschil van de inwoners dan. Troostmeisjes is niet een Japanse uitvinding, maar dat deden onze mannen-van-stavast ook al aan. Om de koelies een beetje rustig te houden en natuurlijk zelf mee te snoepen. Een verschil met de Japanse collega’s: ook aan de liefhebbers van jong spul werd gedacht. Volgens Jan Breman gaat het om meisjes van 10 tot 14 jaar, Maar ja, oosterse vrouwen zijn nu eenmaal vroeg rijp, dacht en zei de plaatselijke resident. Sja de Japanse collega’s dachten dat blanke vrouwen altijd wel wilden…
RSS