Istanbul (4)
Peter Breedveld
Scène uit Bahadir Boysals Büsra
Als ik in een vreemd land ben, check ik altijd even of ze daar iets van een stripverhalencultuur hebben. Van Turkije verwachtte ik niks, omdat het weinige, dat me in Nederland onder ogen kwam, me niet kon bekoren. Platte lol in een ouderwets groteneuzenstijltje. Ik zag op het plein voor de Aya Sofia in een kiosk een paar goedkope strips liggen die zo erbarmelijk getekend waren dat ik verder geen moeite meer heb gedaan. Maar in een grand café annex boekenwinkeltje viel mijn oog toevallig op een rij stripboeken die er aantrekkelijk uitzagen. Ik heb er meteen een paar van gekocht.
De eerste heet Büsra en is van Bahadir Boysal. Op de cover staat een zorgelijk kijkende, gehoofddoekte jonge vrouw en het expressieve, agressieve tekenwerk aan de binnenkant sprak me onmiddellijk aan. Ik begrijp uiteraard geen woord van de dialogen, maar het is me duidelijk dat Büsra gaat over een jonge, religieuze vrouw die er een nogal ruige vriendenkring op nahoudt. Er zit veel bloot en seks in, maar de strip lijkt toch een erg stichtelijk karakter te hebben.
In het openingsverhaal, bijvoorbeeld, komt Büsra via haar webcam op de computer in contact met een jongeman die lijkt te schrikken van het feit dat ze een hoofddoek draagt. Ze flirt met hem en plagerig langzaam begint ze haar hoofddoek voor ‘m af te doen, totdat ze hem hitsige geluiden hoort maken. Snel doet ze haar webcam uit, haar doek weer om, om tenslotte verscheurd te worden door schuldgevoelens over haar misstap.
Scène uit Bahadir Boysals Büsra
Er is ook een verhaal waarin ze met haar vriendin naar het strand gaat. Zij zedig gekleed, de vriendin in een miniscule bikini. Dan komt er een groep nationalisten, zwaaiend met de Turkse vlag. Büsra’s vriendin wordt door een paar van hen afgetuigd, maar ontzet door weer andere nationalisten, die haar troosten en haar naakte lichaam bedekken met de Turkse vlag. Want geweld is niet de weg, maar bijna naakt op het strand liggen ook niet. In de rest van het album wordt Büsra voortdurend belaagd door opdringerige aanranders en demonen uit de hel.
Via Google ontdekte ik dat Büsra al heel lang loopt, en dat de strip inmiddels is verfilmd. De trailer is hier te zien. Ik ben wel nieuwsgierig.
De tweede strip is van Yilmaz Aslantürk en heet Otisabi en doet me, ook qua tekenstijl, erg denken aan Martin Veyrons seksuele zedenkomedie Amour Propre. Hoofdpersoon is een jongeman die het elke pagina met een andere vrouw doet. Tussendoor hangt hij in bars, op kantoor, of moet hij zich verschuilen op het balkon, namelijk als de echtgenoot van zijn scharrel onverwacht thuiskomt. In één verhaal maakt hij een collega het hof, neemt haar mee uit, geeft haar cadeautjes, om vervolgens masturberend op de wc te eindigen. Grappig is dat, net als de hoofdpersoon van Amour Propre, de hoofdpersoon van deze strip sterke uiterlijke gelijkenissen vertoont met zijn geestelijke vader. Of de promiscue avonturen autobiografisch zijn, weet ik niet, maar veel situaties zijn wel uit het leven gegrepen.
Scène uit Yilmaz Aslantürks Otisabi
De derde, Ben Yaşarim van Suat Gönülay, is veruit het interessantste, met name vanwege het knappe, energieke tekenwerk, dat invloeden veraadt van de Franse Jaques Tardi en de Spanjaard Carlos Giménez. De verhalen zijn weird. Twee verhalen springen eruit, waarin een blonde, vampachtige onderwijzeres twee kinderen met haar perverse spelletjes in het verderf stort of ze juist redt uit hun verstikkende omgeving, dat is moeilijk te bepalen als je de teksten niet begrijpt. Het eerste verhaal speelt zich af in de grote stad, in het tweede verhaal arriveert de onderwijzeres in een dorp op het Turkse platteland. Seksuele verwarring lijkt het thema van meerdere verhalen in dit boek te zijn. Gönülay is een vaardige verteller, de beeldmontage en het beeldritme zijn virtuoos. De decors sfeervol en gelaagd.
Scène uit Suat Gönülays Ben Yaşarim
Wat deze strips extra interessant maakt, is dat ze ondanks de onmiskenbaar buitenlandse stijlinvloeden heel erg Turks zijn, zich tegen een Turks decor afspelen en Turkse thema’s behandelen. Ik ben op basis van deze steekproef wel overtuigd: Turkije is een spannend stripland. Vreemd dat er zo weinig uit Turkije in onze contreien terechtkomt. Ik hoop dat dit stukje daar verandering in gaat brengen. Er ligt daar voor ondernemende stripuitgevers een goudmijntje om te worden ontgonnen.
Peter Breedveld werd gisteren uitgescholden door de Nederlandse stripintendant Gert Jan Pos omdat hij het waagde te vragen hoeveel geld striphater Arnon Grunberg krijgt voor de lezing die hij op 5 juni geeft in het kader van de Haarlemse Stripdagen.
Peter Breedveld, 26.05.2010 @ 13:06
3 Reacties
op 27 05 2010 at 09:17 schreef Sean:
Zien er interessant uit.. Ik had geen idee dat Turkije zo’n interessante stripcultuur heeft, de enige Turkse strip die ik tot nu toe kende is Caveman van Tayyar Ozkan. En die vond ik, hoewel wel erg goed getekend, nou niet echt bijzonder.
op 27 05 2010 at 23:10 schreef Marco Knol:
Ziet er inderdaad interessant uit. Mijn associaties waren overigens meer richting Crumb (Busra) en Dupuy/Berberian (Otisabi).
Overigens vind ik Grunberg wel iemand die uitstekend zou kunnen figureren in een verhaal van Joost Swarte.
op 28 05 2010 at 08:19 schreef Sean:
Qua tekenwerk doet Otisabi me vooral denken aan Yves Chaland en Daniel Torres. Die enorm dikke pen/penseellijnen, geweldig!
RSS