Is Darya Dugin door Putin vermoord?
Jasper Mekkes
Het woord hiërarchie komt uit het Grieks en bestaat uit twee woorden: hieros (‘heilig’) en arkhê (‘macht’). Voor iemand die hiërarchisch is ingesteld is het heilige macht – en is macht heilig, ten koste van liefde voor een land, haar bevolking, haar natuur, democratie, waarheid, empathie, autoriteit door talent, kennis en ervaring – of wat dan ook. Een dictatuur is altijd hiërarchisch, en bijna altijd imperialistisch en oorlogszuchtig.
Een belangrijk ingrediënt voor een dictatuur is het controleren van de media. Omdat het Europa van het Verdrag van Maastricht is bedacht als oorlogsmachine van het liberalisme, heeft Europa Russia Today, de staatszender van het anti-liberale Rusland van Putin, verboden. Dat is niet zo vreemd als het misschien lijkt voor het vrije westen, want bij Russia Today zijn nogal subversieve dingen te horen, zien en lezen voor de in Europa dominante politieke ideologie. Ook ten tijde van de moord op politiek commentator en filosoof Darya Dugina, dochter van politiek filosoof Aleksander Dugin.
Als je hiërarchisch denkt kan je gaan geloven dat in een zo ingewikkelde maatschappij als de Russische Putin alles bepaalt – en dat Dugin de politieke visie van Putin bepaalt. Maar zo simpel zit de wereld ook in Rusland niet in elkaar.
Russische geheime dienst
Als ik de diverse Nederlandse media mag geloven, pleit Dugin al jaren voor een aanval op Oekraïne en vond hij dat Putin veel meer Oekraïens grondgebied had moeten annexeren na de bezetting van de Krim. Met recht een havik dus, wat de moordpoging op hem dan wel zijn dochter nog wat meer in nevelen hult – gesteld dat de Russische geheime dienst erachter zit. Putin is immers iemand die de oorlog zeg maar niet schuwt. Ook de oorlog in Oekraïne niet, die, volgens Dugin althans, was bedoeld om de invloed van het westen op Rusland terug te dringen.
Wat burgers van Rusland en Europese landen zou kunnen verbinden, is de wens om de eigen soevereiniteit te herstellen als alternatief voor het hiërarchische denken, het imperialisme en de oorlogsmachine van kapitalisme en post-communisme. En zo taal, cultuur, sociologie, ecologie, economie en politiek te beschermen tegen het nihilisme en de buitenlandse oorlogen die daar bij horen.
Maar politici en politieke filosofen (zoals Darya Dugin) in zowel het westen als in Rusland denken juist in termen als hiërarchie en oorlog. Om de eigen hiërarchische ideologie op te dringen aan de ander wordt maar één uitweg gezien: de tegenstander met de nieuwste militaire snufjes aanvallen. Militaire snufjes die vaak goed zijn voor de portemonnee van de oligarchie.
Doodlopende weg
Alternatieven voor imperialisme, oorlog en hiërarchie zijn in de hele geschiedenis van de mensheid effectief de kop ingedrukt, van de commune van Parijs en de strijd voor de Nederlandse arbeiders van de SDB in de tweede helft van de 19-de eeuw tot de opstand van de matrozen van Kronstadt begin 20ste eeuw. Of het nu links (bij de commune van Parijs) liberalen (bij het Palingoproer), bolsjewisten (bij de opstand in Kronstadt), mensjewieken, sociaaldemocraten of traditionele anarchisten als Bakoenin en Kropotkin waren die het libertaire idee van politiek als wetenschap van de vrijheid verworpen, het maakt dat idee (van Proudhon) niet minder interessant als alternatief voor hiërarchie, imperialisme en oorlog. De neiging individuen, de eigen cultuur of de eigen ideologie heilig te verklaren, en de daarmee samenhangende machtswellust en oorlogszucht zijn een doodlopende weg.
Wat alle hiërarchische, mystieke, imperialistische, oorlogszuchtige stromingen verbindt, is de machtswellust van haar politieke en filosofische leiders. Daar waar de politieke leider de filosofie van de leidende denker niet overneemt, ontstaan soms verschillende kampen – en dus problemen voor dictators – die immers veel belang hechten aan een zo homogeen mogelijke samenleving en dus aan een zo homogeen mogelijke publieke opinie.
Hiërarchie en oorlog
Wellicht ligt daar een verklaring voor het feit dat iemand als Darya Dugin (of haar vader) het veld moest ruimen. Hiërarchie en oorlog waren weliswaar leidende principes die zij gemeen hadden met Putin, maar Putin was allerminst van zins de filosofie van Dugin over te nemen, wat onder meer bleek uit het feit dat hij niet koos voor de verovering van heel Oekraïne, maar eerst voor de Krim en uiteindelijk, naar het zich laat aanzien, alleen voor de delen van Oekraïne waar Russisch sprekende minderheden woonden.
Een hypothese is dat Dugin zich van Putin heeft afgekeerd omdat zijn filosofie niet door het Kremlin is overgenomen en dat Dugin en zijn dochter vervolgens in ongenade zijn gevallen.
Net als Putins oligarchie bevindt Dugin zich hiermee in goed westers gezelschap: ook een politiek filosoof als Heidegger keerde zich pas af van Hitler toen bleek dat die weigerde zijn filosofie over te nemen.
Oorlogszucht
Heidegger besloot pas na de dood van Hitler, in 1945 dus, het nazisme te verlaten, wat de reden was dat hij gespaard werd door de nazi’s. Westerse politici (en filosofen als Sartre) koesterden Heidegger vervolgens omdat zij het hiërarchische denken en de oorlogszucht bij Heidegger wel konden waarderen, zolang het zich maar niet tegen hun eigen hiërarchische positie – of hun imperialistische oorlogen keerde.
Jasper Mekkes is ingenieur en vooruitgangsfilosoof en heeft net een boek gepubliceerd: Wil tot Waarheid; een materialistische ontologie van de mens en zijn natuur.
Jasper Mekkes, 24.08.2022 @ 07:07
RSS