Ionica’s favoriete boeken van 2019
Ionica Smeets
Scène uit Survive Style 5+
Net als vorig jaar geef ik hier een lijstje van mijn favoriete boeken uit 2019. En net als vorig jaar gaan fictie en non-fictie, jeugdboeken en zware literatuur, gloednieuw en klassiekers – gewoon door elkaar op één grote lijst. Dit jaar las ik vooral heel veel romans die ingezonden werden voor de Libris Literatuurprijs (want ik ben voorzitter van de jury), maar daar kan ik voorlopig nog niets over zeggen. Daarom dit jaar: mijn zeven favoriete boeken die níet zijn ingezonden voor de Libris Literatuurprijs.
7. Takemaru Abiko – The 8 Mansion Murders
Dankzij de fantastische nieuwsbrief van Robin Sloan ontdekte ik het bestaan van het genre shin honkaku: Japanse detectiveromans waarbij geen cruciale informatie wordt achtergehouden, zodat de lezer in principe het raadsel kan oplossen vóór de detective dat doet. Om het lekker meta te maken, zit er in de meeste van deze romans een personage dat dol is op detectiveromans, zodat het verhaal vol staat met verwijzingen naar andere boeken. The 8 Mansion Murders heeft het allemaal: een excentrieke familie in een grote mansion, absurde moorden, kamers die van binnen op slot zijn gedaan en een klungelige detective die het toch oploste voor ik dat deed.
6. Kate Mascarenhas – The Psychology of Time Travel
Tijdreisboeken met alleen maar vrouwelijke personages: dat mag van mij ook wel een nieuw genre worden. Iemand grapte op Twitter dat dit boek dan zeker over kleding door de jaren heen ging. Natuurlijk, want we weten dat tijdreizen van mannen altijd om bier en voetbal draaien. Enfin. Mascarenhas volgt vier vrouwelijke wetenschappers die in 1967 een tijdmachine bouwen en laat zien wat voor ellende tijdreizen oplevert voor je geestelijke gezondheid. Dit was een intrigerend debuut en ik ben benieuwd wat ze hierna gaat schrijven.
5. Rick Pastoor – Grip
Het boek lag overal in zulke dikke stapels, dat ik het kocht om een zure column over te schrijven. Maar toen bleek ik het dus een puik boek te vinden. Grip is een soort uitgeklede versie van Getting Things Done (waar ik als student ook al best fan van was) en helpt je om slimmer te werken. Veel van wat in het boek stond deed ik al, maar de wekelijkse review en het gebruik van OmniFocus voor mijn planningen hebben mijn leven in 2019 verbeterd. O, en voor wie zegt dat het stom is om je te richten op alsmaar meer efficiëntie: ik houd door slimmer te werken meer tijd over om dingen te doen die ik belangrijk en leuk vind, zoals heel inefficiënt spelletjes doen met mijn kinderen.
4. Merlijn Kerkhof – Oude Maasweg kwart voor drie
Ik groeide op met The Amazing Stroopwafels, de band die net iets langer bestaat dan ikzelf. Zoon van zanger Wim Kerkhof schreef hun heerlijke biografie waaruit ik bijvoorbeeld leerde dat “Ik ga naar Frankrijk” in de eerste versie “Ik ga naar Duitsland” heette en dat de band niet te beroerd is om bij optredens drie keer hetzelfde verzoeknummer te spelen. Daarop boekte ik ze voor het feest voor mijn veertigste verjaardag en ze waren minstens zo leuk als in het boek.
3. Carol Ann Duffy – The World’s Wife
Een Engelse collega keek me verbaasd aan toen ik nog nooit van Carol Ann Duffy had gehoord en zei dat The World’s Wife echt iets voor mij was. En dat was het. In deze gedichten beschrijft Duffy beroemde verhalen en mythes vanuit vrouwelijk perspectief. Ik moest hardop lachen om Eurydice die het he-le-maal gehad heeft met Orpheus en bijzonder weinig zin heeft om terug te keren uit de onderwereld om weer in zijn liederen te figureren: “In fact girls, I’d rather be dead.”
2. Edward van der Vendel en Martijn van der Linden – Wat je moet doen als je over een nijlpaard struikelt
Ik las deze ‘gedichten waar je wat aan hebt’ voor aan mijn kinderen. We keken samen lang naar de prachtige illustraties van Martijn van der Linden. Ik las de gedichten nog een keer. Ik moest een beetje huilen. Maar gelukkig wisten mijn kinderen dankzij het gedicht ‘Wat je moet doen als je moeder huilt’ wat ze moesten doen:
Als ze voelt dat ze eventjes op je mag leunen
spoelt er een beetje gedoe
uit haar hoofd.
Hoe?
Dat doet er niet toe.
Iets met draagkrachtverschuiving
en onverwachte aandachtshydrauliek,
Maar de precieze mechaniek
maakt jou en je moeder natuurlijk
niets uit:
je zit huid aan huid
en je merkt
na een fijne, zachte tijd
dat het werkt.
1. Ted Chiang – Exhalation
In 2019 kwam er eindelijk een nieuwe verhalenbundel uit van Ted Chiang (zijn vorige verscheen in 2002) en waaaaaaah, wat was die fantastisch! Neem het openingsverhaal in de stijl van een Duizend-en-een-nacht-vertelling waarbij Chiang laat zien hoe tijdreizen je leven mooier kan maken, zelfs als je niets aan de loop der dingen kunt veranderen (eat that, Mascarenas). Ja, Chiang schrijft science fiction, maar zijn verhalen gaan uiteindelijk over de liefde en menselijke relaties. Zoals bij alle goede science fiction eigenlijk, maar ik zeg het er maar even bij voor degenen die onterecht denken dat een science fiction schrijver als Chiang niets voor hen is, omdat zij liever over mensen lezen. Dan moet je dus juist die verhalen van Chiang lezen.
Ionica Smeets is ondermeer hoogleraar science communication in Leiden, wiskundige, columnist en presentator van de Wetenschapsquiz.
boeken, Ionica Smeets, 31.12.2019 @ 10:39
RSS