Integratie en allochtoon
Ruud Hendriks
Illustratie: Hermann Moest
Slim van de Rotterdamse DENK-leider Stephan van Baarle om voor te stellen de termen ‘integratie’ en ‘allochtoon’ te schrappen. Kenmerkend was de reactie bij Duk & de Dukrukkers: “Want je kan niet slecht geïntegreerd zijn als je het woord integratie afschaft.”
Precies, zo is het maar net! Dat is nou uitgerekend het smerige van die term, en ook het vuile van het woord ‘allochtoon’.
Met die woorden kunnen mensen andere mensen buiten de gewenste orde plaatsen. “Wij”, van de “goede orde”, vragen van jou, de Ander, om te “integreren”, de suggestie wekkend dat die Ander “één van ons” moet worden: een valse suggestie. Want die Ander is niet zelden eeuwig gevangene van het woord “allochtoon”: nóg zo’n woord waarmee we die Ander te verstaan geven voor eens en altijd buiten de orde, “onze” orde, te staan.
Bewust polariseren
Socioloog Willem Schinkel is helder over deze twee bewust polariserende woorden: over “allochtoon” en “integratie”. In Zomergasten, in 2009, illustreerde Schinkel het gif van het woord “allochtoon” helder en duidelijk, aan de hand van tv-fragmenten uit Kopspijkers en Get The Picture. En in VPRO met Boeken vertelde Schinkel de inmiddels overleden Wim Brands over dat vileine gebruik van het woord “integratie”.
Tegenover Brands zegt Schinkel nog meer zeer zinnige dingen. Bijvoorbeeld over Zwarte Piet. Dat het een voorbeeld is van hoe men er in Nederland telkens weer in slaagt de angel uit de strijd te halen. Schinkel ziet dat er discussie wordt gevoerd over Zwarte Piet en racisme, terwijl het een strijd is. De kwestie rond Zwarte Piet laat schrijnend zien dat het nog altijd maar de vraag is wie er wordt toegelaten tot die ‘discussie’ en is een toonbeeld van hoe alles in de politiek “management” wordt.
Schinkel werd er zelf de dupe van in een discussie met Femke Halsema in Buitenhof, in december 2017, over te leren lessen uit onze geschiedenis en hoe wij ons verhouden tot de ‘zwarte bladzijden’. Halsema doet hier precies wat Schinkel dus twee jaar eerder tegenover Brands beschreef: Halsema vindt dat de begrippen “schuld” en “schaamte” de discussie over de geschiedenis en de zwarte bladzijden in de weg zitten en blokkeren. Halsema stelt dat “we nieuwsgierig moeten zijn”, en dat wordt door die twee beladen begrippen gedwarsboomd.
Pijnlijke geschiedenis
Dat is een valse opvatting van Halsema, waarmee ze om te beginnen precies de angel uit het gesprek haalt, en de pijn van anderen mijdt. Het woord “nieuwsgierig” zegt al alles: Halsema reduceert de omgang met confronterende en pijnlijke geschiedenis en de door ons te dragen verantwoordelijkheid – met als doel ervan te leren! – tot een rationele kwestie: een zaak van het hoofd.
Bovendien zet Halsema daarmee De Ander buiten de orde. Terwijl het juist cruciaal is het gevoelsleven van iedereen te erkennen en daar recht aan te doen. Schinkel heeft meteen al een uitstekend punt in het begin van dat gesprek, met de opmerking dat het wederom witte mensen zijn, die genodigden zijn om hier iets over te vertellen, over wat de geschiedenis ons wil zeggen.
Ruud Hendriks is regisseur en docent scenarioschrijven.
Ruud Hendriks, 13.09.2018 @ 07:08
RSS