Ik kost de samenleving veel, maar anders was ik nu dood geweest
Niet Michelle
Met verbazing las ik afgelopen zaterdag op Volkskrant.nl het artikel ‘De dood van Michelle‘, over de begeleide zelfmoord van een een vrouw met body dysmorphic disorder (BDD) ofwel ingebeelde lelijkheid.
De eerste keer dat ik dood wilde, was ik vijf. De leeftijd waarop ik uiteindelijk de diagnose Posttraumatische Stressstoornis (PTSS) kreeg, was dertig. Ik kan me geen dag voor mijn dertigste herinneren dat ik niet dood wilde. Na vier jaar behandeling, en nu twee jaar zonder, gaat er inmiddels soms een maand, maar over het algemeen een week of twee voorbij voordat het verlangen naar een uitweg zich een weg in mijn hoofd baant. PTSS gaat, net als BDD, nooit over.
De reden dat ik toen door kon gaan en dat ik nu nog in leven ben, is dat ik geleerd heb waar ‘ik’ eindig en waar mijn PTSS begint. Bij stress wil mijn PTSS dood, maar ík wil niet dood.
Teveel stress
Vóór mijn behandeling waren mijn PTSS en ik één. Nu gaat het nog wel eens mis, als er teveel speelt en de PTSS vaker aanstaat dan mijn ‘ik’, dan denk ik ook nog wel eens dat ik het ben, maar toch ga ik door.
Doorgaan betekent dat mijn hele leven in het teken staat van de strijd om PTSS niet de overhand te laten krijgen. Doorgaan betekent ook dat ik sommige ambities laat voor wat ze zijn, omdat ze teveel stress op zouden leveren, omdat ze me uiteindelijk de kop zouden kunnen kosten en dat mijn hele leven in principe in het kader staat van (met een vies woord) ‘selfcare‘.
Sommige dagen sla ik me er louter doorheen omdat mijn katten moeten eten en een schoon huis nodig hebben, en leef ik nauwelijks voor mezelf. Dat klinkt misschien kut en als veel werk, maar het leven is voor veel mensen nou eenmaal veel werk.
Uitzichtloos leven
Wat me beangstigt, is dat ik dat ik op mijn dertigste dus ook dezelfde diagnose als Michelle had kunnen krijgen, en dat mijn therapeuten en mijn artsen het verschil tussen mij en mijn ziekte niet hadden gezien, en hadden gezegd, net als bij Michelle: “Ja joh, moet je doen”.
Dan was ik er nu niet meer geweest. Ik leef nog omdat niemand dat tegen me gezegd heeft, omdat er mensen voor me vochten terwijl ik er zelf niet in geloofde. Lange tijd na de diagnose voelde mijn leven nog uitzichtlozer dan daarvoor, dat ik levenslang had was nu officiëel. Maar ik heb volgehouden en hou vol. Inmiddels herken ik mezelf en mijn leven soms nauwelijks terug.
Ik begrijp niet dat de behandelaars van Michelle zijn meegegaan in haar ziektebeeld, en haar hebben laten leven met het idee dat zij haar ziekte was. Ik schrik ervan dat er zo kort na haar diagnose (ogenschijnlijk) zo weinig voor haar gedaan is, dat Michelle zo makkelijk medicatie kon weigeren, dat ‘leren leven met’ haar is voorgespiegeld als iets dat niet genoeg was. Omdat ik die uitweg ook nooit zag, en veel dagen nog steeds niet zie, maar wel heb ‘leren leven met’.
Doordrenkt met wanhoop
Het is nu zes jaar later en ik leid een vol leven, met goede vrienden en een uitdagende baan. Zelfs mijn relatie met mijn ouders is nu goed.
Maar ik wil nog steeds vaak dood. Het leven voelt nog steeds vaak leeg en zinloos, het is alleen niet meer zo volledig doordrenkt met wanhoop en pijn als de 25 jaar voor mijn behandeling. De gedachte er een eind aan te maken, loert altijd op de achtergrond, als een oude bekende. Ik kan daarmee leven omdat ik ook heb geleerd dat ‘geluk’ als doorlopend gevoel een vreemd concept is en dat mijn ‘geluk’ nu eemaal wat complexer is dan dat van anderen.
De bezuinigen in de GGZ, gecombineerd met rapportages in de media over de ‘overlast’ die ‘verwarde mensen’ veroorzaken (maar niet die wij zelf ervaren) en het constante verwijt over en weer in het publieke debat dat de tegenstanders ‘gekkies’ zijn, maken dit verhaal van Michelle extra wrang.
Mensen die nooit beter worden en waar je niet eens aan kunt zien dat ze ziek zijn, daar zit immers niemand op te wachten. Iedereen kan ons afschrijven, we zijn immers toch maar ‘gek’.
Gezonde burgers
Ik weet, ik heb veel gekost en kost nog steeds veel. Ik ben vier jaar bijna wekelijks in behandeling geweest bij een psychiater en een psychotherapeut. Als iemand met PTSS heb ik veel stressklachten die leiden tot fysieke problemen en zit ik jaarlijks wel een paar keer bij een fysiotherapeut. Ik ben bovengemiddeld vaak ziek en daardoor afwezig van werk, misschien zelfs drie of vier keer vaker dan ‘gezonde’ burgers. Wilde ik nu pas of weer in behandeling, dan weet ik niet eens of ik die nog vergoed zou krijgen.
Had ik mij al deze hulp niet kunnen veroorloven, dan was ik nu dood.
Ik ben helemaal voor het respecteren van doodswensen, en misschien was dit inderdaad voor Michelle de juiste weg. Haar familie en vrienden verwijt ik niets, maar dat behandelaars zo makkelijk hun handen wassen in onschuld en de verantwoordelijkheid, onder het mom van respect, leggen bij een patiënt met een psychiatrische aandoening, boezemt mij angst in.
Goede therapeuten
Het signaal dat dit verhaal afgeeft naar andere mensen zoals zij en ik is enorm verontrustend. “Doe maar.”
Op mijn dertigste had ik het geluk eindelijk een huisarts te treffen die mijn symptomen herkende en mij kon doorverwijzen naar goede therapeuten. Die huisarts is met pensioen. Mijn huidige huisarts kijkt me glazig aan als ik vertel dat het weer even niet goed gaat en of ik tijdelijk wat medicatie kan krijgen om erger te voorkomen. Ze is vooral druk met de vraag waarom mijn dossier niet compleet is en vraagt wat ik wil. En dat is soms een vraag waarvan je de beantwoording helemaal niet aan mij moet overlaten.
Wie er achter het pseudoniem Niet Michelle schuilt is bekend bij Uw Hoofdredacteur.
Gastschrijver, 30.12.2015 @ 15:28
8 Reacties
op 30 12 2015 at 16:06 schreef herman van der helm:
Mooie brief. Ik denk dat Michelle voor haar een goede ‘keuze’ heeft gemaakt. Zij kan nu op haar manier verder. En ik denk dat jij ook met hulp de goede keuze maakt. Blijven leven is volgens mij geen doel op zich, maar een mooie kans verder te komen met jouw persoonlijke ontwikkeling.
By the way, die doodswens van jou toen je vijf was heb je waarschijnlijk bij je geboorte meegebracht. Mijn zoon had ook dergelijke dingen meegebracht.
Een mooi boekje waar hij en ik veel aan gehad hebben is: “wie was mijn kind”.
op 30 12 2015 at 18:44 schreef Theo van Ewald:
Een mens heeft het recht te beschikken over wat van haar/hem is. Ook het leven.
Het is U gegeven. U beschikt erover. Zoals U wenst of wilt.
op 30 12 2015 at 22:13 schreef Haes:
@Theo van Ewald
Je opmerking is een ongelooflijke dooddoener en daardoor volgens mij eerder een klap in het gezicht van Niet Michelle, zeker gezien in het licht van haar laatste zin. Daarin blijkt zonneklaar dat als haar PTSS “aan staat”, er zeker sprake kan zijn van een doodswens, maar dat dat niet per se de wens van haar “ik” is.
op 31 12 2015 at 13:31 schreef Dennis:
Een helder verhaal Niet Michelle waar heel veel voor valt te zeggen. Ik kan je alleen sterkte toewensen en ik hoop dat je nog lang van het nieuwe leven mag genieten .
op 31 12 2015 at 14:42 schreef MNb:
Haes heeft volkomen gelijk. Het heeft me altijd een beetje verbaasd dat tegenstanders van euthanasie zelden of nooit dit valide punt maken, nota bene afgegeven door wetenschap.
De mens is geen autonoom wezen. De mens is een sociaal wezen. Sociale druk kan heel goed een individueel mens een doodswens opleggen. In het geval van Niet Michelle zou dat zelfs erg gemakkelijk kunnen zijn.
Het idee dat ik zelf over mijn leven kan beschikken staat mij ook wel aan. Alleen bepaalt individueel MNbtje niet de norm van een samenleving.
Het is dringend nodig dat voorstanders van euthanasie uitleggen hoe zij denken onderscheid te maken tussen een doodswens die het resultaat is van individueel denken, van een psychische ziekte of van sociale druk. Ik heb geen idee en ben zo lang geen voorstander van legalisering van zelfmoord.
op 31 12 2015 at 16:12 schreef Thomas E:
Ik ben heel blij dat jij de juiste hulpverleners bent tegengekomen, Niet Michelle. Vooral omdat je leven nu weer leefbaar lijkt te zijn (Trouwens, ooit EMDR geprobeerd? Daar heb ik wonderbaarlijke resultaten van gezien).
Levensbeschouwelijk sta ik er wat anders in. Je schrijft: (in mijn woorden) Als ik hetzelfde advies als Michelle had gekregen, ‘dan was ik er nu niet meer geweest’. Dat klopt. Maar dan was je leven gewoon korter geweest en had je nooit geweten wat je gemist had. Slechts voor je dierbaren zou het erg zijn geweest. En in hoeverre moeten we met hen meer rekening houden dan met onszelf? Als je kleine kinderen hebt kan ik me nog voorstellen dat je je best doet om (nog even) door te leven, maar verder vind ik dat je zelf mag bepalen wanneer het genoeg is geweest. Wie zijn wij dat we pretenderen het psychisch of lichamelijk lijden van een ander 100% te kunnen invoelen en te mogen beoordelen.
op 31 12 2015 at 16:42 schreef Frederike Geerdink:
Prachtig en absoluut overtuigend geschreven. Dank je, en ik wens je alle mogelijke geluk!
op 02 01 2016 at 12:09 schreef Emma:
Ja, mooi verhaal en erg goed dat je je naargeestige situatie door meer bewustwording toch ingrijpend hebt kunnen verbeteren. Maar als ik nog eens naar de kop kijk die erboven staat, dan denk ik: je kost de samenleving misschien veel, maar dat kun je ook zien als werkgelegenheid scheppen voor de therapeuten die je zo goed hebben geholpen. En werkgelegenheid scheppen, daar verwerf je veel aanzien mee in deze maatschappij, hoor! Anyway, ik hoop dat de kop tongue in cheeck was bedoeld, want dit is natuurlijk precies een van de vele doelen waarvoor we die belastingcenten opzij zetten.
RSS