Hoop en uitsluiting
Peter Breedveld
Beatrice de Graaf zei dat we een eschatologisch verhaal nodig hebben omdat we anders vervallen in doemdenken, wraakzucht en demonisering. Ik had een vaag idee wat eschatologisch betekent, googelde het woord en leerde dat de term “binnen de abrahamitische religies (het christendom, het jodendom en de islam) verwijst naar het einde van de wereld, de eindtijd of de “Vier Laatste Dingen”: dood, Dag des oordeels, hemel en hel.”
Oké.
De Graaf, die ook Rutger Bregman aanhaalde, had het over een “hoopvol verhaal” en ik begrijp dat christenen, moslims en joden het einde van de wereld met verlangen tegemoet zien, maar ik denk toch dat we het hier op aarde gezellig moeten zien te maken en ik sta een beetje dubbel tegenover de religieuze waarden die De Graaf ons graag zou zien eigenmaken. Ik kan niet ontkennen dat de verhalen uit de bijbel me hebben verrijkt, maar het christendom en de islam hebben de wereld veel leed gebracht. Tegenover het jodendom sta ik anders, omdat ik altijd de indruk heb gehad dat het ruziën met God in die religie centraal staat en ruziemaken met God doe ik al sinds ik voor het eerst van Hen hoorde (ik ga er eigenlijk vanuit dat God een man is, vanwege zijn gewelddadige neigingen, ziekelijke narcisme en bezitsdrang).
De een zijn hoop is de ander haar gruweldood
En laten we eerlijk zijn, in de bijbel is de vervulling van de hoop van de één de noodzakelijke vernietiging van de ander. Heel wat volkeren zijn met man, vrouw en kind van de kaart geveegd opdat Gods uitverkoren volk zijn Beloofde Land kreeg. Zo heeft de christelijke wereld ook zijn stempel gedrukt op de hele rest.
Christenen kloppen zich graag op de borst, want zij hebben de Gouden Regel uitgevonden, denken ze (“Wat U Niet Wilt Dat U Geschiedt, Doe Dat Ook Een Ander Niet”) en preken naastenliefde en deemoedigheid, maar ik vind het wel raar dan, al die genocide en onderdrukking in naam van God, Jezus en de Heilige Geest, het anti-abortusgeweld en het uitsluiten van LHBTI-plussers, alleenstaande moeders en mensen die aan afgoderij doen, dus die Jezus niet in hun hartje hebben gesloten.
Over de islam ben ik niet positiever, al wordt me constant verweten dat ik een islamiseerder ben en een moslimknuffelaar. Ik zag de online reacties van moslims op Hassnae’s documentaireserie Brieven uit de Kast, over LHBTI-plussers in de moslimgemeenschap, en werd daar even heel erg islamofoob van.
Christelijke waarden
Ik schreef een tijdje terug dat christenen hardvochtige klootzakkken zijn en een beetje bescheidenheid is dus op z’n plaats. Het is een beetje raar om te zeggen: “Jullie doen allemaal aan doemdenken, neem nou toch die christelijke waarden van ons en ga daar de wereld mooier mee maken.”
De Graaf zegt dat Kamala Harris een christelijk verhaal van hoop heeft en ik hoop heel erg dat Harris president wordt en niet Trump (die ook een christelijk verhaal heeft, en ik neem aan dat De Graaf niet zo’n christen is die meent te weten wat de Enige Ware Christelijkheid is) maar voor wie is het verhaal van Harris hoopvol? Voor de verdrukten der aarde die haar land proberen binnen te komen via de grens met Mexico? Voor de verschoppelingen in het Midden-Oosten en Afrika, die de pech hebben in een land te wonen dat voor de VS van strategisch en/of economisch belang is? Voor de Palestijnen?
Derdegraads brandwonden
Volgens De Graaf doen zowel klimaatactivisten als extreemrechts aan doemdenken, omdat ze allebei zeggen dat het nooit meer goed komt. Maar waarom doen klimaatactivisten dan zoveel moeite, waarom plakken ze zichzelf overal aan vast, laten ze zich pijnigen en in elkaar slaan door de politie, als het toch niks uithaalt? Natuurlijk hebben ze een verhaal van hoop. Ze denken dat het goedkomt als er dingen veranderen, als er drastische maatregelen worden genomen tegen uitstoot van schadelijke gassen. Ze denken dat het niet goed komt, dat de wereld kapot gaat, als we op de huidige weg doorgaan. Is dat doemdenken? Is het doemdenken als je je kind waarschuwt dat het derdegraads brandwonden zal oplopen als het zijn voornemen doorzet om die pot kokend hete thee van tafel te trekken?
Extreemrechts heeft ook een verhaal van hoop. Het denkt dat alles goed komt als de buitenlanders maar weg zijn en we allemaal lekker kunnen blijven diesel stoken en vlees eten. Er is nu een regering die zegt dat allemaal te gaan verwezenlijken. Wie regels ziet, en praktische bezwaren, wordt door Caroline van der Plas op haar plaats gezet: “Heb toch wat vertrouwen, want we weten nog helemaal niet wat we gaan doen. Nee. Ja. Nee.”
Instrumenten van uitsluiting
Verhalen van hoop zijn de oplossing niet, behalve als die hoop er voor iedereen is en dat is wat eraan schort. Nederland is een land geworden waar de symbolen van éénheid vooral instrumenten van uitsluiting zijn geworden. Dodenherdenking is een voorbeeld. Dodenherdenking dient meer en meer om de bokken van de schapen te scheiden. Daarbij horen mensen met een immigratieachtergrond er nadrukkelijk niet bij. Kerstfeest, het feest van licht, is heel hard een symbool van westerse superioriteit aan het worden, bedreigd door de moslims. Onze premier staat voor verdeeldheid en uitsluiting. Immigranten horen er niet bij, vluchtelingen niet, woke mensen niet en iedereen die weleens een boek gelezen heeft, is een vijand van het volk. Links moet z’n bek houden want het volk heeft gesproken, homo’s moeten uit de klas worden geweerd. Moslims moeten in de gaten worden gehouden.
Volgens Werner de Gruijter is het neoliberalisme de oorzaak van de huidige antidemocratische, extreemrechtse tendenzen. Landen worden niet meer bestuurd als gemeenschappen, maar als bedrijven en wie haar economische nut verliest, verliest ook haar maatschappelijke waarde. Mensen worden net zo makkelijk weggegooid als een uitgeperste citroenschil en ze krijgen die boodschap er ook telkens ingeramd: “Jij bent een profiteur”, “Je ziet je uitkering als een hangmat”, “Van onze belastingcenten.”
Sterven voor een ideaal
Hannah Arendt – ik noem haar de laatste tijd erg vaak, maar ik krijg haar boek over totalitarisme gewoon niet uit mijn hoofd – beschrijft hoe Europanen na de Eerste Wereldoorlog geïsoleerde individuen werden, losgeslagen individuen, afgestoten individuen. Ik geloof dat Arendt het over “atomisering” heeft. Deze eenzame individuen verloren hun zingeving omdat ze geen deel meer uitmaakten van een gemeenschap. Ze verloren zich in een grimmig soort romantiek van sterven op het slagveld voor een ideaal, iets dat veel groter is dan zij.
Zie daar de aantrekkingskracht van bewegingen die beloven het boreale Avondland in ere te herstellen of de trotse islamitische Ummah. Je laat mensen aan hun lot over, scheldt ze elke dag uit voor tuig en gevaar, laat ze zelfs dagelijks zien dat je mensen als zij zonder enige scrupules tot gehakt schiet en bombardeert en je verwacht dan dat ze samen met jou het Wilhelmus gaan staan zingen? Je behandelt mensen als seizoensarbeiders, maakt ze directe concurrenten van elkaar en vindt het dan gek dat ze zich aansluiten bij het groeiende leger van asocialen?
Iedereen hoort erbij
Zo werkt het niet. Verhalen van hoop zijn dan wel fijn, maar dat zijn altijd verhalen van valse hoop. Het enige wat helpt is als je van Nederland een plek maakt die voor iedereen fijn is, en waar iedereen op een positieve manier aan wil bijdragen. Het verhaal moet zijn: “Jij hoort erbij, en jij ook en jij ook. Jij bent geen Turk of Surinamer, maar een Nederlander.” En ja, daar horen sociale plichten bij.
Daarvoor moet wel je definitie van wat een Nederlander is worden verruimd. Helaas is onze huidige regering die vooral aan het verengen en dat bestrijd je niet met verhalen van hoop maar met harde en vastberaden confrontatie en het besef dat er belangrijke dingen op het spel staan. Als je dat doemdenken wilt noemen, dan moet dat maar.
Is het Vrije Woord u écht lief? Steun me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland. Rekeningnummer NL24 ASNB 8832 6749 39 (N.P. Breedveld, ASBN Rijswijk), BIC ASNB NL21.
Peter Breedveld, 07.09.2024 @ 13:31
RSS