Hoe een Marokkaanse Nederlander zijn eigenwaarde herontdekte

Peter Breedveld

 

‘Mijn jeugd in de jaren tachtig en negentig was onbezorgd’, schrijft mbo-docent burgerschap Bilal Ben Abdelkarim in ‘Van Dankbaar Naar Strijdbaar – Emancipatie als antwoord op extreemrechts populisme‘, een autobiografisch getinte geschiedenis van de cultuuroorlog die uitbrak na 9/11. Abdelkarim woonde met zijn ouders in Nieuwegein, zijn vader had een pizzeria in Bergen op Zoom, hij voetbalde, ging naar school, genoot van het jaarlijkse carnaval in Noord-Brabant, allemaal leuk, maar na 9/11 werd hem steeds ingeprent dat hij anders was, een moslim, een Marokkaan, de vijand.

Natuurlijk was de idylle daarvoor al niet perfect. De klanten in de pizzeria dachten dat zijn vader een Italiaan was en verborgen hun teleurstelling niet toen hij vertelde dat Marokkaan was, daar was hij trots op. Jongens als hij kregen ook een lager schooladvies dan hun witte klasgenoten, ook al hadden ze een hogere Citoscore. En er werd raar gekeken naar de hoofddoek van zijn moeder.

Maar het ging dus echt fout na 9/11, toen werd Abdelkarim altijd het gevoel gegeven dat hij moest kiezen tussen “hun” cultuur en die van hemzelf. Toen werd hij zich ook bewuster van zijn geloof en zijn identiteit. Hij ging zich ook een tweederangsburger voelen. Totdat in België de Arabisch-Europese Liga (AEL) van zich deed horen, dat was het begin van Abdelkarims emancipatie.

Autobiografische elementen

Dat is op zich een interessant verhaal. Wat ik jammer vind, is dat Abdelkarims persoonlijke verhaal, vooral in de eerste helft van zijn bijna 200 pagina’s tellende, zeer leesbare boek, slechts een accent is in de hele multiculturele geschiedenis van Nederland post-9/11. Ik heb die cultuuroorlog niet alleen nauwlettend gevolgd via de media; ik heb er ook volop aan meegedaan. In alle onbescheidenheid durf ik te stellen dat Frontaal Naakt een niet te verwaarlozen rol heeft gespeeld. Dat blijkt wel uit het feit dat Abdelkarim me persoonlijk vroeg zijn boek te lezen, wat ik zeer eervol vind.

Het gevolg is wel dat ‘Van Dankbaar Tot Strijdbaar‘ voor mij niet zoveel nieuws bevat, behalve dus die autobiografische elementen, waarvan er veel te weinig zijn naar mijn zin. Hoeveel de AEL voor Abdelkarim heeft betekend en nog betekent is niet te onderschatten en waarschijnlijk geldt hetzelfde voor veel van zijn Marokkaans-Nederlandse generatiegenoten. De AEL gaf jongeren, op wie werd neergekeken en die constant werden verdachtgemaakt in de media, de politiek en gewoon in het dagelijkse leven, een gevoel van eigenwaarde en ook richting. Door de autochtone Belgen en Nederlanders werd de beweging zeer gevreesd, om redenen die ze zelf verzonnen, want er is wat onzin over geschreven. Dat het om islamisten zou gaan terwijl de AEL eerder door het pan-Arabische nationalisme was geïnspireerd. Dat de AEL privémilities vormde om burgers te intimideren.

Antisemitische cartoons

De stemming was nogal hysterisch in die dagen. Nu is dat niet allemaal te wijten aan het institutionele en instinctieve racisme van de gevestigde orde. De AEL deed haar best om vooroordelen over Arabieren en moslims te bevestigen, bijvoorbeeld door een aantal antisemitische cartoons te publiceren waarin gesuggereerd werd dat de Holocaust een zionistisch verzinsel was (de rechter heeft de AEL uiteindelijk vrijgesproken van groepsbelediging). Abdelkarim verdedigt die cartoons omdat ze een reactie waren op de Mohammed-cartoons waarmee een Deense krant de discussie over vrije meningsuiting tot nova-hitte opstookte. Als autochtone Europeanen het nodig vonden de vrijheid van meningsuiting te verdedigen door het voor moslims heiligste van het heiligste te bespotten, moesten ze er ook maar tegen kunnen dat de spot bedreven werd met wat voor hen het heiligste van het heiligste was: de herinnering aan de Holocaust.

Ik vond dat toen en vind het nog steeds waanzinnig hufterig om, uit wraak vanwege de daden van een groep Scandinaviërs, meteen achter de Joden aan te gaan die al eeuwenlang het mikpunt van pogroms en genocides zijn. Als de kat je krabt, verklaar je de oorlog aan de muizen, die je niks hebben gedaan. Het is ook nog eens een misvatting dat die Holocaust het ultieme taboe zou zijn, want ook de inmiddels salonfähige extreemrechtse witte suprematisten gaan bij het minste of geringste los op de Joden en op de Holocaust die, ik meen dat het Arnon Grünberg is die dat zo sarcastisch formuleerde, het ergste is dat de Joden de wereld hebben aangedaan.

Vrijheid van meningsuiting

Jammer dat Abdelkarim zich niet probeert te verplaatsen in degenen die werden geraakt door die cartoon-actie van de AEL. Als het afbeelden van je profeet je zo kwetst, als je wéét hoeveel pijn dat doet, moet je je dan verlagen tot hetzelfde niveau? Nog afgezien van het feit dat het nogal grotesk is om blasfemie gelijk te stellen aan Holocaustontkenning, waarbij in het eerste geval aanslagen op cartoonisten zijn gepleegd – in 2015 is zelfs de halve redactie van Charlie Hebdo door islamisten uitgemoord – en in het tweede een aanklacht is ingediend door het CIDI, waarna een rechter de AEL vrijsprak. Daarmee werd de stelling van het AEL ook nog eens totaal ontkracht, want die vermeende hypcrisie was er dus helemaal niet. Vrijheid van meningsuiting gold, in elk geval hierbij, voor islamofoben én voor moslims.

Een beetje kritische zelfinspectie, dat zou Abdelkarims boek ten goede zijn gekomen. Want ja, Nederland gaat ongelofelijk hufterig met zijn biculturele burgers om, maar antisemitische cartoons en bijvoorbeeld ook antisemitische rappers en rappers die vrouwen voor hoer en slet uitschelden, zijn niet per se de beste middelen om vooroordelen weg te nemen.

Samenleven met racisten

Nu is Abdelkarim niet iemand die, zoals Lodewijk Asscher dat noemt, met zijn rug naar de samenleving staat. Zijn boek bevat interessante passages over het betrekken van jongeren door ze het gevoel te geven dat ze erbij horen, ook één van mijn eigen stokpaardjes. Over de lesmethodes die hij in zijn klas hanteert en waarbij oprechte interesse en Socratische gesprekken met leerlingen cruciaal zijn, over hoe hij de islam ziet, niet als maatstaf voor anderen maar als handvat voor jezelf, over de koran als aansporing de wereld om je heen te onderzoeken en niet als verenging van je wereldbeeld.

Aan het einde wordt hij bijna Ghandi door een brug te slaan naar racisten. ‘Ik bestrijd racisme nog met evenveel passie’, schrijft hij. ‘Wel ben ik pragmatischer en vooral realistischer geworden. (…) We moeten leren samenleven, ook al zijn we verschillend.’ Abdelkarim is een beter mens dan ik.

Allochtone zevenvinkers

Subliem vind ik hoe Abdelkarim Joris Luyendijks zeven vinkjes een speelse draai geeft door zeven vinkjes te noemen die juist allochtonen een voorsprong geven op de rest: Bicultureel, meertalig opgevoed, meerdere bubbels, ervaring in het “invechten”, enzovoort. Abdelkarim noemt ook “spiritueel/religieus verrijkt”, en mja, daar kunnen we over discussiëren, I guess. Maar dat is voor een andere keer.

 

 

 

Is het Vrije Woord u écht lief? Steun me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland. Rekeningnummer NL24 ASNB 8832 6749 39 (N.P. Breedveld, ASBN Rijswijk), BIC ASNB NL21.

Tweet

boeken, Peter Breedveld, 19.03.2025 @ 09:06

[Home]