Het Wilhelmus klinkt éénstemmiger dan ooit
Ruud Hendriks
Illustratie: Raphael Kirchner
Ik zit toch echt dagelijks redelijk verbijsterd de berichten in de media aan te apestaren. Een mensenleven in Nederland is zónder mondkapje ineens zin- en waardeloos. Welkom in de ver doorontwikkelde, hoogstaande westerse samenleving die het op drie na rijkste land ter wereld is, met die dolgelukkige en o zo tevreden jongeren, zo perfect georganiseerd en geregeld als het is, met al die duizenden Influencers en Opiniemakers die altijd weten hoe je dat doet, leven en zo.
Als er ergens meer dan drie mensen in het zonnetje staan te ouwehoeren, gaat het ganse NSB-DNA in werking, een bij uitstek Nederlandse raison d’être: klikken over anderen, want die zijn fout, en een levensgevaar, accuut bedreigend. Ook joggers worden nu “geïnformeerd” dat ze met hun levensgevaarlijke hobby waakzaam moeten zijn, want kom niet in het druppeltjesspoor van een andere jogger. Het gerenommeerde MIT in Amerika stelt dat de onderlinge afstand tussen mensen acht meter dient te zijn, maar anderhalvemetereconomie is in ons land allang het breed gedeelde smoesje en alibi om zo snel mogelijk – en als vanouds – als hamsters de tredmolens te doen tollen, en liefst op dubbele snelheid dan voor de crisis.
Het aantal mondkapjes dat ik tijdens de crisis heb gedragen is nul. Het aantal keren dat ik er online naar heb gezocht met de bedoeling ze te bestellen is nul. Het aantal keren dat ik handschoenen heb gedragen is nul. Mijn interesse in de veel besproken overheidsapp is nul. Ik heb geen “ontsmettingsmiddelen” klaar staan thuis. Ik was mijn handen niet vaker dan normaal, ook niet na boodschappen of andere activiteiten. Alsof dát abnormaal is.
Twee principes
Daar is helemaal niks bijzonders aan. Vanaf het moment dat de pandemie een feit was, en dus officieel erkend, traden er bij mij twee principes in werking, vanuit mijn extreem nietige en verder compleet verwaarloosbare – maar veilige! – plaats in de wereld: 1) bezie alles door de urgentie van de pandemie; 2) ik weiger mee te rennen in de rat-race.
Over dat eerste: een pandemie dwingt de hele wereld tot samenwerking, omdat de hele wereld op dezelfde manier wordt getroffen. Noem maar een willekeurig aspect, en het laat zich wereldwijd voelen. Het tegenovergestelde gebeurt, en dat is al veelzeggend genoeg: alle landen, alle regeringsleiders, trekken zich terug op eigen grond, en egoïsme en eigen belangen bepalen de toon en de maat.
Over dat tweede: gevolg daarvan is dat de meest urgente middelen en faciliteiten, in de geglobaliseerde wereld die we zijn, in recordtempo schaars worden, als ze dat al niet waren. Dat kan echt helemaal niet verbazen, want dat zijn de gevolgen van de succes-story die wereldwijd decennia achtereen is geframed van de vrije markt. Dat betekent ook dat de meest urgente beschermingsmiddelen als eerste opraken. En doe nou eens verbaasd.
Groene maatregelen
Je kunt iemand uitlachen of ridiculiseren die besloot om voortaan geen vlees en vis te eten. Je kunt tegen zo iemand zeggen dat zijn of haar besluit toch geen enkel verschil maakt in de doorgesnoven consumptiemaatschappij van onze 21e eeuw. Het is hoe klimaatbeleid wordt geframed wanneer groene maatregelen worden voorgesteld, want die worden vaak afgeschoten met de hoon dat je niet de beste van de klas moet willen zijn. Dat alles in een wereld zonder pandemie.
Iedereen die even nadenkt, stelt zich in staat te realiseren dat met de krachten van deze pandemie de meest urgente middelen en faciliteiten schaars worden, en dat locaties waar die middelen het aller-urgentst zijn, omdat daar wordt gehandeld met het mes op de keel, letterlijk op leven en dood, de dupe worden, wanneer iedereen als een dolle zichzelf die middelen toe-eigent. En juist omdat het om een pandemie gaat, is de wereld mijns inziens één, en tellen de locaties waar mensen sowieso al enorme veiligheidsrisico’s lopen het meest. Het is geen uitdaging te beseffen welke plekken op aarde dat zijn.
De grootste
Het schijnt dat in Nederland nu wordt gewerkt aan een mondkapjesfabriek. Gisteren ging het land euforie, want Wopke Hoekstra had de grootste. Europa boog voor wat Hoekstra had afgedwongen. Italië en Spanje aan de ketting, want dat Zuid-Europa. Bij Op1 was namens Hoekstra het codewoord “solidariteit”: het “akkoord” was “goed voor Europa” en “goed voor ons land”.
Maar het ging dus niet om Europese volksvertegenwoordigers die de hele nacht doorhalen omwille van het uit de grond stampen van een mondkapjesfabriek. Of beademingsapparatuur. Of voedselvoorziening. Nee, bij de pisbakken gaat het ook tijdens de coronacrisis – bijna 100.000 doden in drieënhalve maand tijd – om wie de grootste heeft. En Wopke had dus de grootste. En Zuid-Europa buigt voorover om door de Wopkes weer kiezelhard in hun reet geneukt te worden. Goed verhaal straks, met de verkiezingen.
Maar verwijt Wopke maar niks. Neem de Nederlanders.
Wilhelmus
Dat een hele natie zo snel compleet het gezonde verstand verliest, en genoegen neemt met een zwemvest wanneer de Deltawerken als luciferhoutjes zijn geknapt, is met geen pen te beschrijven. Want als de Noordzee tweederde van Nederland heeft overspoeld, wordt het onderwijs watertrappelend voortgezet en is iedereen lyrisch over de inspanningen van docenten, leraren en onderwijzers. Iedereen snorkelt zich een weg door de Aldi of de Jumbo en hun omzet zal weer sky-high zijn. Vanaf de daken wordt met de driekleur gezwaaid, het applaus klinkt voor de zorg, en het Wilhelmus klinkt éénstemmiger dan ooit eerder.
Alles blijkt waterdicht. Why worry? Bloom, no doom.
Ruud Hendriks is regisseur en docent scenarioschrijven.
Ruud Hendriks, 10.04.2020 @ 15:37
RSS