Herdenking
Makbouli
Een bonte maar kleine verzameling mensen stond op de stoep van de Linnaeusstraat. Enkelen droegen T-shirts met opschrift: “Ridders van het vrije woord”. Achter de tekst een foto van Theo en Pim. De T-shirtdragers zagen er alles behalve ridderlijk uit. Shabby is de juiste beschrijving voor de klederdracht van het handjevol ridders dat de herdenking moest gaan leiden.
Een goedkope haspel lag op straat, uitgerold naar de opticien die op verzoek van de ridders de elektriciteit leverde. Een gammele geluidsinstallatie werd aangesloten. Achter mij hoorde ik een politieagent moedeloos mompelen: “Dezelfde installatie als vorig jaar, als hij het dit jaar nou maar wel doet.” Onhandig werd er een foto van Theo op het natte fietspad voor de BCC aan de Linnaeusstraat gelegd, daarbij zes zonnebloemen. Voor ieder jaar van zijn dood één. De persfotografen klikten er enthousiast op los bij zoveel symboliek.
Eén van hen merkte op dat Theo daar toch echt niet had gelegen, maar dat dat een paar meter verder was. “Bij de kogelgaten” voegde hij daar aan toe. Opgelaten werd het instantmonumentje weggehaald en driftig zocht men naar de kogelgaten. Hetzelfde ritueel volgde: zonnebloemen, foto, roos, cactus en waxinelichtjes.
De ceremoniemeesteres en tevens opperridder pakte de microfoon. Ik heb Theo niet gekend, maar ik kan me zo voorstellen dat hij bij zoveel dreigende treurigheid het gevoel zou hebben gehad in te moeten grijpen.
Toen klonk opeens een harde klap. Op de weg werd een man aangereden door een auto. Hij vloog door de lucht en landde hard met zijn hoofd op het wegdek. Alle aandacht voor het treurige tafereeltje op het fietspad was verdwenen. Politie en persfotografen richtten dankbaar al hun aandacht op het echte werk, dat hier op de Linneausstraat letterlijk uit de lucht kwam vallen. De opperridder keek beduusd naar het incident en zag dat haar moment-of-fame zojuist was uitgesteld. Onhandig friemelde ze aan haar microfoon.
Maar zelfs Theo kon niet voorkomen dat de ceremonie toch werd voortgezet. Nadat de ambulance was verdwenen, moesten de nieuwsgierig toegestroomde omstanders er alsnog aan geloven. De opperridder kondigde Jack Terrible uit Amersfoort aan die een lied ging voordragen. Het jankende geluid van een mondharmonica vulde de straat. Hierna werd in onverstaanbaar Amersfoorts een gedichtje gemurmeld. Na iedere couplet volgde opnieuw het jankende geluid van de mondharmonica. Beleefd keken wij toe.
Een man met een elitair voorkomen en een broek die eens wit moet zijn geweest, mocht hierna zijn toespraak houden. Via Theo en de moslims deed hij de Tweede Wereldoorlog aan en hij maakte vervolgens een sprongetje naar een Turk die geen Turk zou zijn, terug naar de Tweede Wereldoorlog, om vervolgens met het proces tegen Wilders te eindigen.
Voorbijgangers keken hem meewarig aan. Verwachtingsvol keek hij hooghartig rond om te zien of zijn publiek wel het vermogen had te begrijpen hoe fantastisch en raak zijn zojuist afgestoken verhaal was geweest. Op de ridders na boeide het weinigen. Voordat het gezelschap afzakte naar het Van Gogh-monument De Schreeuw in het Oosterpark volgde nog een ingezonden gedicht. Wederom onverstaanbaar.
In het park keken de alcoholisten opgelucht naar deze verzameling mensen. Blij dat de aandacht nu voor één keer niet op hen was gericht. De ridders plakten hun foto´s en bloemen op het monument. Ze trachtten te verhinderen dat een Amsterdammer een anti-PVV poster ophing. “Ongepast!” schreeuwden ze en deden een poging de poster van het monument te scheuren. De Amsterdammer beriep zich op de vrijheid van het woord. Beteuterd dropen ze af. De Amsterdammer grijnsde.
Voor De Schreeuw herhaalden de opperridder en de Amersfoortse liedjesman nogeens dezelfde kunstjes die ze in de Linnaeusstraat hadden gedaan. Een man met een T-shirt met het opschrift ‘Imam Geert’ en een blonde pruik rapte en danste rond het monument, zonder aandacht te hebben voor de opperridder, die zonder succes een onoprechte snik liet horen.
Het handjevol mensen intrigeerde me. Ik sprak een man aan met een foute Pradatrui, zwart leren jas en een zwarte snor. Hij keek triest naar het handjevol mensen dat in het Oosterpark volledig werd opgeslokt door de ruimte. In onvervalst Rotterdams vertelde hij me dat hij Rinus heette en dat hij drie maanden voor de dood van Pim had geholpen met zijn campagne. Hij was geen moment van zijn zijde geweken. Na zijn dood werd Pim een obsessie voor hem. Hij richtte de stichting Een Beeld Voor Pim op en stak al zijn geld in het project.
Nu vele jaren later, bezat hij niets meer. Als er geld op tafel moest komen, waren de ridders niet zo ridderlijk en principieel meer, begreep ik van Rinus. De stichting verkondigde nu overal het woord van Pim. Zo ook hier. Zo trokken ze langs allerlei herdenkingen en bijeenkomsten. “Dat klinkt als een dagbesteding, een soort hobby” zei ik. Dat was tegen het zere been. De Amersfoortse liedjesman tikte Rinus op de schouder: “Ik zie je bij de herdenking van Pim weer.” Rinus knikte.
Uit fatsoen voor de herdenking, maar verlangend naar hun kop koffie in het bureau, aanschouwden de politiemensen het schouwspel.
Arme Theo.
Als Makbouli later groot is, wil ze Minister van Veiligheid worden óf baas van de Dierenpolitie. Tot die tijd adviseert ze de bestuurders op het gebied van openbare orde en veiligheid en schrijft ze (soms) over klein en groot leed. Daarbij put ze uit haar ervaringen als politieagent in Amsterdam. Meer op haar weblog.
Makbouli, 03.11.2010 @ 08:15
21 Reacties
op 03 11 2010 at 09:45 schreef Smeets:
Eigenlijk zou de gemeente Amsterdam daar jaarlijks een vaste herdenking moeten organiseren. Dan hou je de gekken en lijkenpikkers buiten de deur. Dat ze dit niet doen, zegt veel over de angst in het politieke klimaat.
Ook bij Fortuyn zou een jaarlijkse herdenking op zijn plaats zijn. De “vrienden van Pim” ,waaronder veel vastgoedjongens en natuurlijk de idolate Henk en Ingrids waren in ieder geval niet bereid de portemonnee te trekken toen het Palazzo werd verkocht. Hoe zou het gaan met Pim,s “vriend” Heinsbroek.
Herdenken doen we in Nederland alleen als het makkelijk is.
op 03 11 2010 at 10:21 schreef matxil:
Mooi tragikomisch verhaal. Typisch ook, dat ongeluk met die fietser als een “ingreep van boven”: als het fictie was zou niemand het geloven.
op 03 11 2010 at 11:01 schreef mango:
snoeigoed geschreven. moet je iets mee doen.
op 03 11 2010 at 11:04 schreef mango:
ook (weer) eens met Smeets overigens.
en Peter, waar komen deze “naakten” vandaan? Kunsthistorische interesse. Komt de Venus van Willendorf binnenkort ook nog eens voorbij?
op 03 11 2010 at 12:18 schreef Peter:
Die naakten heb ik vorige week allemaal in het British Museum gekiekt. De Venus van Willendorf is in Wenen te zien, die dus die zit er niet bij.
op 03 11 2010 at 12:20 schreef Inssaf:
Mooi geschreven Jacq.
op 03 11 2010 at 13:25 schreef Molovich:
Heel mooi. Ergens heeft het ook iets ontroerends, vind ik.
op 03 11 2010 at 13:32 schreef @JoycePants:
Ik zie het zo voor me. Mooi verbeeld, dat tragikomische schouwspel. Volgend jaar fiets ik er ook even heen, kunst ligt blijkbaar echt op straat.
op 03 11 2010 at 13:42 schreef Jacqueline:
@Smeets Vind je dat echt? Als er zoveel behoefte was aan een herdenking van het vrije woord (of Theo?) dan zouden vrienden of serieuze voorstanders toch wel oprecht een initiatief nemen om dat te organiseren? Gezien de belangstelling is er kennelijk weinig behoefte aan. Wat je zegt: herdenken doen we alleen als het makkelijk is. Zou de overheid dat dus weer moeten organiseren voor ons consumptieve burgers?
@Matxil Echt waar, echt gebeurd! Dat gelooft toch niemand idd?
@Molovich Zo mooi dat je dat hebt opgepikt, dat was ook mijn gevoel erbij ontroerend op een tragische manier.
op 03 11 2010 at 13:58 schreef Smeets:
Jacqueline,
Ja, dat meen ik. Het gaat er niet om of er een behoefte aan is. Ik zou zo,n herdenking wel waardig vinden. Nu zou ik er nooit aan deelnemen omdat je weet dat je altijd “gebruikt” wordt door vreemde snuiters of opportunisten die de vermoorde gebruiken voor eigen doeleinden. Een breed politiek gedragen herdenking zou moeten. Je gedenkt dan ook niet de erfenis van Fortuyn of van Gogh maar het feit dat deze vermoord zijn. Het zou een duidelijke stellingname zijn tegenover iedereen die geweld als politiek middel ziet.
op 03 11 2010 at 14:31 schreef mango:
het wordt een beetje slijmerig, maar ik ben het weer volledig met Smeets eens.
op 03 11 2010 at 16:38 schreef Molovich:
@jacqueline Je voelt dat het die mensen echt aan hun hart gaat. Wat het precies is dat hen aan het hart gaat, weet ik alleen niet. Ze lijken het zelf ook niet te weten. Ze weten dat ze iets kwijt zijn geraakt met het heengaan van Pim & Theo. Die herdenkingen zijn als een stuk wrakhout waar ze zich aan vastklampen. En Geert, daar klampen ze zich ook aan vast. En aan hun eigen gelijk, dat maar niet erkend wordt.
Die onoprechte snik vond ik ook mooi. Want de snik was waarschijnlijk wel oprecht, het lukte alleen niet om ‘m oprecht naar buiten te brengen. Meneer de Ridder is immers geen Maxime Verhagen. Het heeft iets kinderlijks, zo doodernstig als ze zichzelf allemaal nemen.
op 03 11 2010 at 17:32 schreef Saint Just:
Niet deze mensen zijn triest, naar de waarneemster en heel Nederland. Wedden dat iedereen daar is vastgelegd. Noord-Korea aan de Noordzee, maar dan met een hoger welvaartsniveau.
Don’t think but look, beste Frontfalers.
op 03 11 2010 at 17:57 schreef mango:
verklaar je nader, Saint Just, ik snap er geen hout van? Je ben ergens al dan niet terecht teleurgesteld in…
op 03 11 2010 at 18:06 schreef Makbouli:
Jacqueline is overigens Makbouli, maar dat was al wel duidelijk
@smeets Ik zie het toch niet gebeuren. Ben bang dat er nul animo is. Alhoewel een algemene
herdenking waar niet zozeer de personen en hun gedachtengoed centraal staan maar idd het geweld ik meer bij zou voelen. Toch vraag ik me af of dat werkt. Denk het niet.
@molovich Het kostte wel moete hoor die snik. Die hele vertoning had inderdaad veel weg van de zelfbedachte afscheidsmusical van mijn dochter van de lagere school.
@saint just Yeah right!
op 03 11 2010 at 18:10 schreef Rob:
“Wedden dat iedereen daar is vastgelegd.”
Je zou willen dat er mensen op zo’n herdenking af kwamen die de moeite van het in de gaten houden waard zijn, Saint Just. Je zou willen dat daar elk jaar een massa mensen staat en een paar stevige sprekers. Helaas is dat niet zo.
op 04 11 2010 at 12:12 schreef Ellen:
Schitterend geschreven stuk! Tragi-komisch ook wel. Ik denk dat van Gogh zich in z’n graf heeft omgedraaid.
Ben het met de stelling eens dat als ‘men’ vindt dat er een herdenking moet komen, dit niet vanuit de overheid gerealiseerd moet worden. Neem zelf verantwoordelijkheid!Kennelijk is de behoefte om van Gogh te herdenken niet breed aanwezig. Kan me er iets bij voorstellen. Ondanks dat het een laffe, vuile moord was, ik mis de man en zijn manier van doen totaal niet.
op 04 11 2010 at 22:13 schreef Jack Terrible:
Theo van Gogh
Theo klaagde in zijn columns mensen aan.
Daarmee maakte hij naam.
Hij kreeg een bekende vriendin.
En maakte daarmee zijn gewin.
Theo van Gogh werd filmregisseur.
De filmindustrie bleek een open deur.
Om klachten bekend te maken.
Om personen daarmee te laten staken.
Iedereen herinnert zich dingen van toen.
Want Theo had lak aan fatsoen.
Theo klaagde steen en been.
Maar was niet gemeen.
Theo was zo vrij als een vogel.
Tot die bewuste kogel.
Theo van Gogh werd geveld.
En stierf als een held!
Iedereen herinnert zich dingen van toen.
Want Theo had lak aan fatsoen.
Theo klaagde steen en been.
Maar was niet gemeen.
Theo was zo vrij als een vogel.
Tot die bewuste kogel.
Theo van Gogh werd geveld.
En stierf als een held!
op 04 11 2010 at 23:08 schreef Makbouli:
Kijk eens aan. De Amersfoortse liedjesman Jack Terrible meldt zichzelf. Inclusief gedicht. Waarvoor dank!
op 06 11 2010 at 06:47 schreef Sandro:
Heb je er wel eens aan gedacht beste Jacq dat er zo weinig mensen naar deze bijeenkomsten/herdenkingen gaan omdat ze vervolgens als zeer rechts worden weggezet?
Er lopen daar zeker figuren rond die uit de zeer rechtse hoek komen en daardoor zijn het dan allemaal op zijn minst zeer rechtse figuren…tenminste zo staat het dan met foto in de krant. Vervolgens kun je dan wachten op een steen door je ruit of lekke auto-banden want dan weet het straattuig je wel te vinden!
Daarin ga ik dus met Smeets mee. De gemeente A’dam moet een offciele herdenking houden en daarmee creeër je dan een vorm van acceptatie onder de mensen en komen ook diegenen die tot nu toe niet durfden.
Wedden dat het na een jaartje of wat flink drukker is. (en dat zal ook wel de reden zijn dat links A’dam hier geen officiële herdenking van maakt).
op 10 11 2010 at 16:10 schreef maru:
Wat ik zo ongelooflijk triest vind is dat iemand als Theo van Gogh gewoon is gebruikt als prikbord:
http://www.militantislammonitor.org/article/id/312
RSS