God bestaat niet en wel hierom
Peter Breedveld
Ik respecteer ieders geloof, nou ja, niet in vliegende spaghettimonsters of dat kanker geneest als je positief in het leven staat, maar ik sta niet per definitie afwijzend tegenover religie. Ik word evenwel opstandig van gelovigen die claimen dat hun geloof een kwestie is van logisch denken, dat je eigenlijk dom en onwetend bent als je niet in God gelooft en zelfs specifieker: als je niet in dezelfde God gelooft als waar zij in geloven. Nog erger zijn gelovigen die jou irrationele redenen toedichten om hun onweerlegbare argumenten voor het bestaan van God af te wijzen.
Zoals filosoof Emanuel Rutten, die in Het Nederlands Dagblad, dat ik vaker dan de andere christelijke kranten op een zeker christelijk superioriteitsgevoel betrap, betoogt dat wij, ongelovigen, bang zijn om onze vrijheid te verliezen en ons daarom niet laten overtuigen door de “ijzersterke argumenten” voor het bestaan van God.
Holocaust
Rutten, die een boek over deze ijzersterke argumenten heeft geschreven, onthult er twee. Het eerste is dat er wetenschappelijke consensus is dat niks ontstaat zonder oorzaak, dat het ontstaan van het universum dus ook een oorzaak heeft en dat dit een bewust wezen moet zijn. Het tweede is helemaal geen argument voor het bestaan van God, maar de aloude dooddoener dat het de mens zelf is die lijden veroorzaakt en niet God. Gelovigen zeggen dat vaak als je hen vraagt waarom, als er een liefhebbende God is, hij de Holocaust liet gebeuren.
Als kind dacht ik al, de eerste keer dat ik dat absurde antwoord hoorde: “Dus de Joden hebben er zelf om gevraagd te worden vergast. Zelfs de baby’s die met hun moeders de gaskamer ingingen, hebben het aan zichzelf te wijten.” Ik heb het altijd een verbijsterend antwoord gevonden, maar voor massa’s gelovigen is dit hét bewijs van de goedertierenheid van Jaweh, God en Allah. Wij lijden, omdat we het leed zelf de wereld in hebben gebracht. Daarom krijgen kinderen kanker en worden vrouwen verminkt als de bruidschat niet naar verwachting is.
En de eerste keer dat ik hoorde dat God de schepper van hemel en aarde was, ik was een kleuter en niet bijzonder begaafd of zo, vroeg ik me al af wie dan God geschapen had, welk levende wezen de oorzaak was van God.
Tenslotte denk ik dat ik me ontzettend bevrijd zou voelen als God bestond. Bevrijd van de verantwoordelijkheid voor al het leed op aarde, voor mijn eigen dwalingen en keuzes. Alles zou de schuld van God zijn. Heerlijk.
Te dom voor God
Iemand, een anonieme troll op Twitter (Domrechts gaat de laatste tijd erg op de christelijke toer, valt me op), maar het was niet de eerste keer, beet me toe dat ik me bescheiden moet opstellen in het debat over God omdat ik geen verstand heb (zijn aanname) van klassieke theologie, filosofie en fysica. Hij weigerde natuurlijk zijn argumenten te overleggen voor het bestaan van God, gebaseerd op zijn enorme expertise op die drie gebieden, want daar was ik te dom voor.
Nu ben ik inderdaad niet gepromoveerd in de klassieke theologie, ook niet in de filosofie en ook niet in de fysica. Maar ik lees weleens een boek en ik heb waarschijnlijk meer theologen en filosofen geïnterviewd dan de meeste van mijn lezers. Ook meer natuurkundigen, vermoed ik trouwens.
Met die laatsten heb ik het nooit over God. Van de eerste twee heb ik nooit een argument voor het bestaan van God gehoord dat niet in de lijn lag van redeneringen als: “Stel dat je op een kiezelstrand een perfect ronde kiezel vindt, hoe groot acht je de kans dat je een tweede perfect ronde kiezel zult vinden?” O, ja, nee, nu je het zo zegt, geloof ik in ene in God en weet je wat, ik vergeef hem die hele Holocaust, en de genocide op de inheemse Amerikanen erbij. En Aids.
X-Men
De fysica heeft volgens mij nooit iets anders gedaan dan Gods schepping verklaren en niet God zelf. Er is de laatste tijd een Nederlands-Braziliaanse natuurkundige in de mode, Bernardo Kastrup heet hij. Hij was al bij de VPRO, in De Groene Amsterdammer en in Trouw, en claimt dat ons bewustzijn geen evolutionair bepaald produkt is van ons brein. Zijn “bewijs” daarvoor is een vooralsnog onverklaard fenomeen in de quantumnatuurkunde, waarbij elementaire deeltjes zich aanpassen aan onze waarneming, of zoiets. Fascinerend, maar naar ik heb begrepen vooralsnog onverklaard. Kastrup lijkt te denken dat mensen niet gewoon een ziel hebben, maar dat ze daarmee zelfs materie kunnen sturen, zoals Magneto uit de X-Men.
Dat moet hij verder zelf weten, maar waar ik echt allergisch voor ben, is het soort argumenten dat hij inbrengt om zijn theorie extra kracht te geven: “Materialisme heeft geen positieve invloed op onze waarden.” Dus het moet waar zijn, omdat anders de wereld niet leuk is. Gelovigen redeneren vaak in die trant. Aan de VU was, in de tijd dat promovendi nog een aantal stellingen poneerden in hun proefschrift die niks met het promotie-onderwerp te maken hadden, eens een rel over een econoom die stelde dat altruïsme een evolutionair bepaald mechanisme was en niet een door God gegeven deugd. Dat was het soort redenering dat tot de nazi’s had geleid, protesteerde een geleerde heer.
Brekend: de wereld is niet leuk! Hij is zwaar kut zelfs. Dood ben je beter af dan levend, ik zweer het.
De wereld is een hel
Ik heb me de afgelopen anderhalf jaar een beetje verdiept in ons bewustzijn, hopend dat er ergens iemand sterke aanwijzingen heeft dat er toch zoiets is als een ziel, een onvernietigbare essentie van wie wij zijn (al zijn de dagen talrijk dat ik het een troostrijke gedachte vind dat ik vroeg of laat compleet zal ophouden te bestaan). De hoop smolt weg tijdens het lezen van Daniel C. Dennett, Gerald Edelman, Giulio Tononi, Thomas Metzinger en Anil Seth. Wij zijn ons brein en niet meer dan dat, en dat “we” er zijn, dat we een “zelf” hebben, is zelfs een hallucinatie, bedoeld om onze soort in stand te houden.
Wij hebben het leed niet de wereld ingebracht, wij zijn ontstaan door lijden, we hebben er dat fenomenaal ingewikkelde brein aan te danken. Vanaf het vroegste leven op aarde is lijden de voorwaarde geweest om te blijven bestaan, het is de motor van onze evolutie. Eencelligen vermeden er gevaarlijke omgevingen door en ontwikkelden zich tot hogere levensvormen, tot mensen, uitgerust met de eigenschappen die nodig zijn om te overleven in een afschuwelijke hel van een wereld, waar je leed moet veroorzaken om zelf geen leed te ondergaan.
Ik sluit nog steeds niet uit dat er een “God” is, een oerkracht, een onbewogen beweger, maar de reden is niet dat het niet anders kan, of dat de wereld anders een zootje is.
En als hij bestaat, wil ik hem graag interviewen. En dat zal dan niet over zijn katten gaan.
Is het Vrije Woord u écht lief? Steun me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland.
Peter Breedveld, 29.08.2023 @ 10:14
RSS