Genji de kinderverkrachter
Peter Breedveld
Scène uit Shin Genji Monogatari ((Mori Kazuo, 1961).
Prins Genji, de onaards mooie hoofdpersoon uit Murasaki Shikibu’s elfde-eeuwse roman Genji Monogatari, ofwel ‘Het Verhaal van Genji’, raakt op één van zijn uitstapjes geobsedeerd door het jonge meisje Murasaki (niet dezelfde als de schrijver van het boek, hofdame Murasaki Shikibu), wier moeder is overleden. Haar vader, ook een prins, heeft haar opvoeding overgelaten aan haar grootmoeder. Genji wil haar meenemen naar het hof maar daar vindt haar grootmoeder haar veel te jong voor. Hij blijft aandringen, zweert dat zijn bedoelingen zuiver zijn, maar die grootmoeder is niet te vermurwen.
Dus stormt hij op een dag haar huis binnen en hij neemt Murasaki gewoon mee. Een paar jaar lang treedt hij inderdaad op als haar pleegvader en mentor, maar op zeker moment, Murasaki zal dan hoogstens een jaar of veertien oud zijn, verkracht hij haar en wordt ze zijn vrouw.
Ik heb gegoogeld wat de Japanologen, literatuurwetenschappers, historici en andere deskundigen daarover te zeggen hebben en kwam een tekst tegen van een academicus die een vrouw, die vaststelt dat Genji zijn beschermeling inderdaad verkracht, wegzet als radicale feminist. Ook andere kenners betogen dat het in die tijd nou eenmaal zo was dat een vrouw, ook al was ze nog zo geil, altijd de boot moest afhouden, anders zou ze worden geslutshamed, zeker aan het Japanse hof in wat we nu de Heian-tijd noemen, een tijd van relatieve rust en welvaart in Japan, waarin nieuwe vormen van kunst, cultuur en literatuur tot bloei kwamen.
Thierry Baudet
Het is wat Thierry Baudet zegt: nee betekent bij vrouwen vaak ja, en als man moet je soms een beetje je zin doordrijven, anders wordt er nooit gesekst. Wel geinig, in dit verband, dat Murasaki ‘lavendel’ betekent.
Maar dat Murasaki wordt verkracht, staat buiten kijf. Ze is er overstuur van en oprecht verontwaardigd dat Genji haar vertrouwen heeft geschonden en zijn belofte heeft gebroken. Maar het was haar grootmoeder, en ook de lezer, al van meet af aan duidelijk dat Genji Murasaki al sinds haar achtste wilde neuken, al zijn mooie praatjes ten spijt.
Ze blijft wel bij hem, en wordt zijn lievelingsvrouw, zijn ideale vrouw, tot haar dood. Dat is niet ongewoon in Japanse literatuur en films, je wordt verkracht en daarna wordt je verkrachter je man, als hij een man van eer is, althans.
Regelmatig verschaft Genji zich daarna nog toegang tot een andere vrouw, een prinses, of de dochter van de gouverneur van een afgelegen provincie; hij bezwangert zelfs de vrouw van de keizer, zijn vader, maar hij verzekert Murasaki steeds dat er geen reden is om jaloers te zijn. Was ook heel gewoon aan het hof in die tijd, dat mannen er meerdere vrouwen op nahielden, een officiële en een hele reeks minnaressen. Nou ja, de vrouw van de keizer bezwangeren ging wel heel ver. Het blijft dan ook het geheimpje van die twee, al valt het iedereen op dat de kroonprins wel heel erg veel op Genji lijkt.
Middeleeuwse Trumps
Genji blijft ze allemaal trouw, in zekere zin, en haalt ze naar het hof, waar ze onderdak krijgen in een vleugel van zijn enorme appartementencomplex en tot hun dood onder de pannen zijn. Daarom worden ze soms door hun eigen moeder aangespoord zich door Genji te laten speren, want menigeen heeft niet hele fantastische vooruitzichten, zeker in een afgelegen provincie, waar self-made warlord-achtige figuren de meest voor de hand liggende huwelijkspartners zijn, een soort Japanse, Middeleeuwse Trumps, zeg maar.
Genji heeft de gewoonte om zich aan vrouwen op te dringen. Meestal wordt hij gelokt door de liefelijke klanken van hun koto’s, een snaarinstrument dat een beetje dame geacht werd behoorlijk te kunnen bespelen, het behoort nog steeds tot het vaste repertoire van de geisha’s. Dan worden er via allerlei tussenpersonen gedichten uitgewisseld. (“Wat zie ik daar / in de schemering / is het de bloesem / van een maanbloem?”) en als die dame zich dan niet snel genoeg aan zijn voeten werpt, stormt hij gewoon haar huis binnen, alle gordijnen en schermen uit zijn weg maaiend, want ze vlucht steeds dieper haar huis in, van vertrek naar vertrek. In oprechte paniek, want haar reputatie is in gevaar en bovendien kan ze zwanger worden en alles.
Het was in die tijd aan het hof niet gebruikelijk dat mannen en vrouwen elkaar zonder meer ontmoetten. Een man kreeg een vrouw hoogstens te spreken vanachter een scherm of gordijn en het was een schandaal als een vrouw zichzelf had blootgesteld aan de blik van een man, bijvoorbeeld door een opwaaiend gordijn. Ik kan me voorstellen dat de seksuele spanning daardoor flink werd opgevoerd en dat mannen bereid waren ver te gaan om het gezicht van een vrouw te zien en daarna natuurlijk om haar aan te raken. Dat er heel wat geheime rendez-vous plaatsvonden, weten we nog uit Sei Shonagons Pillow Book, hier onlangs besproken.
Ontmaagding
De eerste keer dat ik de Genji Monogatari las, bijna 30 jaar geleden, had ik trouwens totaal niet in de gaten dat er sprake was van seks. Ten eerste was ik (en ben ik eigenlijk nog steeds) slecht in het oppikken van doubles entendres en ten tweede is Murasaki Shikibu niet erg expliciet. De eerste keer dat ik over de ontmaagding van Vrouwe Murasaki las, begreep ik niet waarom ze zo overstuur was. Genji zegt dat ze niet zo kinderachtig moet zijn, ginnegapt erover met zijn beste vriend en geeft haar snoep om haar te troosten. En omdat dat traditie is tijdens de wittebroodstijd.
Toen ik het bijna 1200 dikke boek besloot te herlezen, nam ik me voor om scherp op te letten en alle personages goed uit elkaar te blijven houden. Maar na een paar hoofdstukken bleek dat een totale illusie en moest ik me met een overzicht van de belangrijkste personages voorin het boek tevreden stellen. Wie is dit ook alweer? Wiens dochter is zij ook alweer? Van wie is hij precies een neef? Met wie had Genji dat kind ook alweer?
Feministisch sausje
Ik heb het in Engelse vertaling gelezen, een alom geprezen vertaling van Edward Seidensticker, maar ontdekte dat er een goede Nederlandse vertaling bestaat van Jos Vos (vierhonderd euro’tjes maar, voor een hard-copy). Ik moet zeggen, het is wel een page-turner, al zitten er, vooral in het begin, langdradige stukken tussen waarin iedereen elkaar aftroeft in het koto-spelen, de dichtkunst, zang en dans, en Genji natuurlijk steeds de beste is. Maar Murasaki Shikibu houdt het spannend, Genji Monogatari is eigenlijk een soap, met seks en intriges, horror (er zitten aardig wat spoken en demonen in) en volgens mij een onmiskenbaar feministisch sausje over alles heen.
Dat wil ik toelichten: Shikibu schrijft af en toe dingen als “toen deden ze dit en dat maar het is niet gepast dat ik als vrouw daar iets over zeg.” Dat kan een feitelijke mededeling zijn: “Sorry, ik ben vrouw en mag me met zulke zaken niet bemoeien”, maar je zou het ook kunnen opvatten als een sarcastisch commentaar. Ze besteedt ook heel erg veel aandacht aan de gevolgen van alle gebeurtenissen voor de vrouwen in het boek.
Feministisch sausje
In het slotstuk, Genji is dan al jaren dood, draait het om de jonge dochter van een prins, Ukifune, die de aandacht heeft getrokken van Kaoru, waarvan iedereen denkt dat hij de zoon van Genji is, maar die in werkelijkheid door de zoon van Genji’s beste vriend is verwekt (karma is a bitch). Kaoru, die al getrouwd is met een prinses, wil haar naar het hof halen, maar Kaoru’s beste vriend is ook in haar geïnteresseerd geraakt.
Ukifune voelt zich tot beide mannen aangetrokken en er ontstaat een concurrentiestrijd tussen de vrienden waar zij depressief van wordt, daar is nog een hele reeks van beproevingen aan vooraf gegaan, want ze is vrouw, een soort van verstoten door haar vader, opgevoed door een lul van een stiefvader en onder druk gezet door haar moeder, die hoopt haar aan een goede man te kunnen koppelen. Ze raakt bezeten door een kwade geest, want dat was toen realiteit voor de Japanners, en lijkt zelfmoord te hebben gepleegd, maar dat blijkt veel later niet waar te zijn.
In dit stuk is Shikibu op de top van haar kunnen. Het verhaal is meesterlijk opgebouwd, leest bijna als een film, en er is sprake van heuse psychologische diepgang. De personages zijn hier van vlees en bloed. Het verhaal is ook nog eens loeispannend. Na Ukifunes verdwijningen volgen een paar hoofdstukken waarin Kaoru zijn verdriet verwerkt, op zeker moment weer geïnteresseerd raakt in een andere vrouw en dan verplaatst de handeling zich weer naar een ander gezelschap, een geestelijke hoogwaardigheidsbekleder en zijn moeder en zus, die tijdens een reis op een verwarde vrouw stuiten en het duurde even voordat ik me realiseerde: o, wacht, dat is natuurlijk Ukifune!
Eerste echte roman
Lekker meeslepend allemaal dus. En dat voor een duizend jaar oud boek! Over het historische en culturele belang van Genji Monogatari, de eerste echte roman, Europa zat nog in de donkere Middeleeuwen, wie Murasaki Shikibu was, enzovoort, moet u maar naar Wikipedia, hier wil ik vooral even kwijt hoe ontzettend veel plezier ik aan dit boek heb beleefd.
Een 60-delige televisieserie over Genji en zijn nazaten zou volgens mij wereldwijd een succes zijn.
Is het Vrije Woord u écht lief? Help me dan met een financiële bijdrage. Deze website wordt elke dag bedreigd door de virtuele knokploegen van Domrechts, malafide Nederlandse journalisten en zelfs door de vicepremier. Vorig jaar moest ik voor de rechter verschijnen wegens belediging van een racistische troll! Steun Frontaal Naakt. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke site van Nederland. Stort wat u missen kunt op rekeningnummer NL59 RABO 0393 4449 61 (N.P. Breedveld, Rabobank Rijswijk), SWIFT BIC RABONL2U o.v.v. ‘Frontaal Naakt’. Lees hier waarom dat niet met PayPal kan, maar steunen via Patreon kan weer wel. Nog liever heb ik dat u op Frontaal Naakt adverteert of mij inhuurt. Mail mij.
boeken, Peter Breedveld, 01.09.2021 @ 07:16
RSS